Vikan - 25.03.1964, Blaðsíða 51

í FULLRI ALVÖRU
Framhald af bls. 2.
launin. Sem dæmi má nefna, að
í marz 1960 — fyrir fjórum ár-
um, kostaði potturinn af flösku-
mjólk 3,15 krónur. í marz 1964
— á þessu ári — kostar hann
6,80 kr. Hækkunin er 115,87%.
Almenn laun hafa ekki liækkað
neitt svipað þvi eins mikið á
sama tíma. Menn segja kannski,
að þetla sé ekki réttlátt dæmi,
þvi að mjólkin sé niðurgreidd.
Að visu, já, en þetta er það,
sem hún kostaði liinn almenna
launþega. Ekki einu sinni bænd-
ur, sem Reykvíkingar margir
liverjir virðast telja að séu undir-
rót alls ills i kauplagsmálum,
liafa fengið svo mikla kauphækk-
un. Jafnaðarverð mjólkur til
bænda árið 1960 var kr. 4.09
potturinn, er áætlað á þessu ári
6,70 kr. Sú hækkun myndi vera
nálægt þvi 67,5%, eða fast að
þvi helmingi minni.
Menn segja, að það sé ekki
nema lógiskt, að allt vöruverð
og þjónusta hækki i sama hlut-
falli og kaupið, en ég held ekki,
að það sé rétt. Ég veit t. d. ekki
um eitt einasta fyrirtæki, sem er
svo vel rekið, að það myndi ekki
stórspara, með þvi að skipu-
leggja betur starfsemi sína. Það
á að liafa starfsskil milli manna
glögg og góð og fara eftir þeim,
það á að lita eftir þvi, að menn
mæti til vinnu á réttum timum
og vinni en ekki að þeir hangi
yfir krossgátum og kjaftagangi.
Jafnvel getur komið til greina
að samningar um kaup geri ráð
fyrir að mönnum sé greitt kaup
cftir hæfni þeirra í starfi, en
sérstakir, valdir menn kvaddir
til hæfnismats. Þetta myndi
stórbæta ástandið og stuðla veru-
lega að því, að vítahringurinn:
Kauphækkun — verðhækkun
— snerist ekki eins hratt.
Hins vegar tel ég, að bent hafi
verið á mjög atliyglisverða stað-
reynd í sambandi við þetta mál,
og um leið á raunhæfa úrbót.
Einhvern tima á útmánuðum
flutti Hannes Pálsson frá Undir-
fclli erindi í útvarpið undir
fyrirsögninni Um daginn og veg-
inn. Ég hef séð Hannes einu sinni
eða tvisvar og lieyrt jafn oft til
lians, og átti ekki von á, að úr
Bréfaskipfi
Við pilta og stúlkur, 16—21
árs. Áhugamál: Hestar og margt
fleira. Arnbjörg Eiríksdóttir,
Stóru-Reykjum, Haganesvík,
Skagafirði.
Norskur sjómaður, 20 ára, 175
cm á hæð, ljósskolhærður, óskar
að skrifast á við íslenzka stúlku.
Mynd fylgi. Arne Handeland,
M.s. „Betty“, Chr. F. Bonnivie,
Hákon den 7gt. 1., Oslo, Norge.
barka hans kæmu þau hljóð,
sem ég myndi leggja eyrun eftir.
En sú varð samt raunin á. Ég
held að Hannes hafi einmitt
stutt á réttan stað, og hafi liann
þökk fyrir. Hvort pólitiskir and-
stæðingar hans, og mennirnir
sem ráða þessum málum, eru
sama sinnis, er eftir að vita. Og
segja mætti mér, að þeir létu
þau sem vind um eyru þjóta,
þvi sá hefur mér sýnzt vaninn
hjá pólitíkusum, ef um er að
ræða úrbætur, sem andstæðing-
ar þeirra benda á.
Hannes benti i þessu erindi á
hina ofsaháu liúsaleigu, sem
grasserar nú i flestu þéttbýli,
og ekki hvað þá sízt i Reykja-
vik. Heita má, að ógerningur
sé að fá leigða ibúð i Reykja-
vik fyrir minna en 3500 krónur
á mánuði, og þarf raunar ekki
að vera merkileg hola, til þess
að leigan sé miklu hærri. Það
við bætist, að ganga þarf að
ýmsum afarkostum, til þess að fá
rétt til leigunnar, svo sem að
borga hálf og heil ár fyrirfram,
allt upp í tvö ár. Það sér hver
maður, án þess að skrifa tölurn-
ar á blað, að það er gersamlega
útilokað fyrir mann, sem hefur
t. d. 8000 krónur í mánaðarlaun
— sem er drjúgum meira en
verkamaðurinn hefur fyrir
venjulegan vinnutíma — að verja
4000 krónum þar af i íbúð, liita
og ljós, en það mun vera algert
lágmark um þessar mundir.
Þriggja manna fjölskylda kemst
ekki af með minna i mat en
3000 krónur á mánuði, miðað
við fisk, sem aðal uppistöðu
matar, og hversu mikið er þá
eftir? Og hugsið ykkur svo, ef
þar ofan á bætist, að borga fyrir-
fram — við skulum segja eitt
ár — 48000 krónur á einu bretti
plús vexti af þeirri uijphæð.
Þetta er brjálæði.
Hannes nefndi að visu ekki
þesár tölur, en liann benti á,
að eitt hið allra fyrsta, sem verð-
ur að gera, ef nokkur raunveru-
íegur vilji er meðal þjóðarinnar
fyrir þvi áð koma i veg fyrir
verðbólguvitahringinn, er að
stöðvá þessa húsnæðismálavit-
firringu. Við verðum að leggja
miklu meira kapp á að byggja
nógu mikið til þess, að grund-
völlurinn hrynji undan okur-
og afarkostaleigunni. Og það er
ekki í valdi einstaklinganna að
gera slíkt. Þeirra er viljinn og á-
huginn, en verðbólgan hindrar
getuna. Hið opinbera verður að
hlaupa hér undir bagga, með
hagstæðum byggingalánum, stór-
auknum að hundraðshlutfalli,
miðað við áætlað verð íbúðanna
uppkominna, og veita þessi lán
til langs tíma, með skynsamleg-
um vöxtum.
Meðan lnisaskjólið kostar að
jafnaði meira en fjórðung til
þriðjung af mánaðarlaununum,
er vonlaust að stöðva verðbólg-
una. SH.

H. F. RAFTÆKJAVERKSMIÐJAN
Hnfnarfirfii - *Símar: !iOO'.22, 50023 <>y 00.122. - Rvykjnvik - Sívii 10322 - Vcsturvcr