Vikan - 06.08.1964, Blaðsíða 37

ævintýramóðurinn er farinn að
dofna.
Blaðamennskan er margbreyti-
leg. Kurteisleg ágengni eða
ósvífni á fyrst og fremst við í
öflun frétta, en þessarar bardaga-
aðferðar þarf ekki að gæta í við-
tölum eða skrifum um almenn
málefni. Sambandið við starfandi
fólk, er hverjum blaðamanni
nauðsynlegt. Það vildi ég að lok-
um segja við þá, sem nú eru ung-
ir og eru jafnvel að gera blaða-
mennsku að ævistarfi sínu. Blaða-
mennskan er annars skemmtileg,
ævintýraleg á stundum, en hún
krefst manns, maður verður að
vera blaðamaður af lífi og sál til
þess að geta náð nokkrum ár-
angri. Ég held líka að það sé alveg
rétt sem sagt hefur verið, að sá,
sem gerist blaðamaður og eigi í
sér neistan verði alltaf í raun-
inni blaðamaður þó að hann leiti
annarra starfa.“
BeðiS eftir D-degi
framhald AF BLS. 11.
mér að ljúka við að klæða mig
og hljóp út á götu,, án þess að
koma við í eldhúsinu og fá mér
mjólkursopa, eins og venja mín
var fyrr og síðar. Og þegar ég
var kominn út á horn hjá Hjálp-
ræðishernum — ég átti þá heima
í Tjarnargötu 3B, sem nú er eitt
af útibúum Hótel Skjaldbreið —
sá ég hvers kyns var. Það moraði
af hermönnum í Miðbænum,
meðal annars í grennd við Lands-
símahúsið, taugamiðstöð fjar-
skiptakerfis landsins.
Ó-já, ég er kannske ekki
hlaupalegur núna, en í þann tíð
gat maður sprett úr spori, ef þess
gerðist þörf, og væri oft þörf þá
var nú sannarlega nauðsyn. Vega-
lengdirnar voru ekki eins miklar
í henni Reykjavík þá, svo að ég
var fljótur á ritstjórnina. Ég man
nú ekki lengur, hvað klukkan
var, þegar aukablaðið kom út
þennan dag, en hitt er mér
minnisstætt, hvað í því voru
margar myndir. Annað eins
myndablað hafði nefnilega ekki
sézt hér á landi áður, svo að það
var einnig nýjung að því leyti.
Myndirnar tók Þorsteinn Jóseps-
son, eða að minnsta kosti flestar,
og man ég vel, þegar við fórum
saman um miðbæinn, og ég fékk
t.d. einn hermanninn til að leggj-
ast á götuna við Bren-véibyssu
þá, sem hann var vopnaður, en
Þorsteinn „skaut“ hann svo þar,
sem hann lá.“
— Hvernig var svo með hitt
aukablaðið? Ef ég man rétt,
heyrði ég einhvern ávæning af
því, þegar ég var hjá Vísi, að það
hefði verið í undirbúningi eða
eiginlega tilbúið að mestu mán-
uðum saman?
„Já, eitthvað mun vera til í
því. Það vissu náttúrlega allir, að
styrjöldinni mundi ekki ljúka,
fyrri en bandamenn hefðu ráð-
izt á land í Vestur-Evrópu, og
vitanlega vildu bandamenn hraða
þeirri hernaðaraðgerð eftir
mætti, en þeir voru bara ekki til-
búnir fyrr en komið var fram á
árið 1944. Þegar fór að nálgast
vorið, gerðu menn að sjálfsögðu
ráð fyrir, að innrásin mundi hefj-
ast þá og þegar. Spurningin var
aðeins: Hvar verður hún gerð og
hvenær?
Um veturinn fór ég að hug-
leiða, hvort ekki væri rétt, að
Vísir byggi sig undir þessi miklu
tíðindi — hefði blað tilbúið að
meira eða minna leyti, svo að
hægt væri að koma út aukablaði
eldsnemma að morgni innrásar-
dagsins. Ég fór síðan að velta því
fyrir mér, hvaða efni ætti fyrst
og fremst að taka í slíkt biað,
hvað væri hægt að skrifa fyrir
fram og þar fram eftir götunum.
Ég skrifaði svo stutta grein um
Eisenhower, sem þá var yfirmað-
ur alls herafla bandamanna, er
átti að ráðast á land í „Evrópu-
virkið“, sem Þjóðverjar nefndu
svo, aðra um von Rundstedt, sem
Hitler hafði sett yfir herafla sinn
í Frakklandi, og loks skrifaði ég
grein um staðhætti á norður-
strönd Frakklands, þar sem gera
mátti ráð fyrir, að ráðizt yrði á
land. Allt var þetta með viðeig-
andi myndum, og það fyllti hálfa
aðra síðu af tveggja síðna „kálfi",
sem mér hafði komið til hugar að
gera að aukablaði okkar.
Tveir menn í prentsmiðjunni
vissu um það, sem til stóð. Það
voru Sigurður Þ. Guðmundsson
vélsetjari, sem látinn er fyrir
nokkrum árum, og Jón Thorlac-
ius, handsetjari, sem var í „um-
broti“ blaðsins þá, en er nú verk-
stjóri í Félagsprentsmiðjunni.
Orðtakið segir, að „þjóð veit, þá
þrír vita“, en það átti ekki við
um þetta, því að það spurðist
aldrei út fyrir veggi prentsmiðju
og ritstjórnar. Ég held, að ég
megi segja, að ég hefi sjaldan vit-
að um leyndarmál, sem betur var
þagað um en þetta.
Þegar þetta efni var allt til-
búið, það hafði verið sett og brot-
ið um, að svo miklu leyti, sem
hægt var á þessu stigi málsins
var ekki um annað að ræða en
að bíða átekta. Þetta var allt und-
irbúið seint i marz, og næstu vik-
ur og mánuði vaknaði ég eld-
snemma á hverjum virkum degi
til að ganga úr skugga um, hvort
D-dagur væri runninn upp. Ég
vaknaði fyrst klukkan fimm og
hlustaði á útvarpið, sem var við
rúmið mitt, sofnaði svo aftur, og
lét klukkuna hringja á ný klukk-
an sex, og loks enn klukkan sjö.
Þetta var vitanlega ósköp þreyt-
andi, þegar til lengdar lét, en
þetta varð ég að gera, ef það átti
að koma að einhverju gagni, sem
þegar hafði verið unnið af undir-
búningi.
Svo var það 6. júní, að BBC,
brezka útvarpið, tilkynnti klukk-
an sex — með mesta sakleysis-
I