Vikan - 02.12.1971, Blaðsíða 82

r |
l l
~ t
§ |
c r
•r 0
C §
Í ö
2.
o
3
einkaumboð
llalldór Jónsson hí.
grein fyrir því, að það er lík-
legra, að þú verðir að tala í
þverstæðum en hitt, að þú get-
ir komizt af með eins einfalda
aðferð og þegar þú gerir graut-
aruppskrift eða býrð til per-
sónu í skáldsögu. En forsenda
hins gamla kirkjuföður er sú,
að Guð hafi gefið ákveðna,
gilda vitneskju um sjálfan sig,
að hann hafi „opinberað“ sig.
Þetta er forsenda allrar krist-
innar hugsunar. Við þekkjum
Guð af því við höfum séð hann
í skuggsjá Jesú Krists. Hver
sem sér mig, sér föðurinn, seg-
ir Jesús. Það er rétt, að „Guð“
gaeti verið hvað sem er, þar á
meðal ekki neitt. En það er
kristin trú, að Guð hafi ekki
viljað láta okkur fálma út í
nóttina. Hann hafi gefið okkur
lykilsorð að leyndardómi sín-
um, orð, sem afhjúpar ekki öll
djúpin í hans eilífu veru
enda hefðum við lítið við það
að gera — en tjáir grundvall-
arafstöðu hans. Við vitum, að
hvar sem kafað væri í djúpin,
þá væri ekki öðru að mæta en
þessu eina, þessum eina leynd-
ardómi allra leyndardóma:
Guð elskar.
—- Karl Barth segir Guð svo
óumræðilega hátt yfir menn
hafinn, að allar tilraunir þeirra
til sambands við hann geti ekki
orðið annað en meiningarlaust
fálm, allt frumkvæði því að
lútandi verði að koma frá Guði.
Mundu þá mannaverk sem trú-
arsamfélög og kirkjudeildir
ekki flokkast undir umrætt
fálm mannkindarinnar í
myrkri?
— Karl Barth sagði ýmis-
legt, sem nauðsynlegt var að
segja á þeirri tíð. Hann kvað
fast að mörgu vegna þess að
það þurfti sterk orð til þess að
vekja af vanahugsun. Feuer-
bach hafði haldið því fram, að
trúin væri ekki annað en óska-
draumur mannsins. Ég nefni
hann, en hann stóð ekki einn,
og eitt og annað í guðfræðinni
á síðustu öld og framan af
þessari gaf þessari skoðun
meiri stuðning en rök eru fyr-
ir. Hið réttmæta hjá Barth er
það, að kristin trú stendur og
fellur með þeirri meðvitund,
að Guð hafi haft og hafi frum-
kvæðið, þegar um er að ræða
samband Guðs og manna, og
kem ég þá aftur að því, að
Jesús Kristur er „orðið“, opin-
berun Guðs. Og kirkjan er
Kristur í hópi lærisveina, sam-
félag manna, sem vilja sjá með
hans augum bæði Guð og
heim, vilja læra af honum, líkj-
ast honum, fylgja honum. Frá
fyrstu tíð hefur þessi hópur
verið brostfeldugur. Hin mann-
lega hlið er — mannleg, þar
er mannlegt fálm, skammsýni
og synd. En Kristur telur sér
ekki vanvirðu að því, að kalla
þá- bræður, sem hans bræður
vilja vera. Þess vegna viljum
við tilheyra kirkju hans, þó að
við vitum, að þar er ekkert
fullkomið, nema hann.
— Er ekki fjarstæða frá nú-
tímasjónarmiði að telja kenn-
ingar einna trúarbragða eða
eins kirkjufélags fremur en
annarra standa nær hinum
.eðsta sannleik?
— Ef það væri á færi manna
að ná tökum á hinum æðsta
sannleika, þá stæðu þeir vænt-
anlega nokkurn veginn jafn-
fætis í brattanum frá upphafi
og til þessa dags. Væri þeim
ætlað að afhjúpa hæstu sann-
indi tilverunnar, væri rökrétt
að álykta, að öll viðleitni í þá
átt væri aðeins mismunandi til-
brigði af sömu vonlitlu tilburð-
um. Grundvallarafstaða krist-
innar trúar til þeirrar spurn-
ingar, sem hér er varpað fram,
byggist á því, að hún tekur
ekki gilda þá forsendu, sem
fólgin er í ofanskráðum máls-
greinum og raunar er dulin í
spurningunni sjálfri, eins og
hún er löngum fram sett.
Kristnir menn telja sig ekki
hærra komna en aðra vegna
þess, hvað þeir hafi kafað djúpt
eða klifið hátt. Þeir líta þess
vegna ekki niður á þá, sem
hafa annan átrúnað. Og þó að
þá greini á innbyrðis, þá hafa
þeir alltaf vitað það, að ágrein-
ingur þeirra um kenningarleg
atriði stafar af því, að þeir eru
bundnir sama sannleika, sama
Drottni, sem enginn vill bregð-
ast vísvitandi. En öll kristin trú
er meðvituð um það, að hinn
æðsti sannleikur, sannleikans
Guð, hafi komið til móts við
manninn, að hann hafi í tiltek-
inni jarðneskri atburðarás, sem
á alla sína þungamiðju í per-
sónu og boðskap Jesú frá Naza-
ret, svipt hulunni af sjálfum
sér til þeirra hlítar, að þar sé
gild og glögg viðmiðun og til-
vísun. Jesús Kristur hefur frá
upphafi gert slíkt tilkall, sem
er annaðhvort algerlega satt.
eða algerlega fjarstætt. Hann
var krossfestur út á það tilkall.
„Til þess er ég kominn, að ég
beri sannleikanum vitni. Hver
sem er sannleikans megin heyr-
ir rnína rödd,“ sagði hann við
dómara sinn, Pílatus. Sá, sem
hefur heyrt rödd hans og bund-
izt honum svo, að algerum úr-
slitum veldur, hann veit sig
ekki hafa unnið afrek, sem
hann geti talið sér til tekna eða
setji hann á hærri skör en aðra.
Hann hefur mætt kærleiksvið-
móti, sem hefur gefið honum
lífið að nýju. Hann hefur séð
birtu, sem breytir allri ásýnd
heimsins. Hann veit, að hið
sama getur Kristur gert í lífi
hvers manns. Hann veit, að
hann á bræður í öllum kirkju-
deildum. Og kannski á hann
andlega bræður líka meðal
þeirra, sem hafa ekki heyrt
um Krist eða numið rödd hans
svo, að þeir geri sér grein fyrir
því. Það veit Kristur sjálfur
og hans Guð. Þa5 nægir mér.
Ég efs ekki, að hann sagði satt.
þegar hann sagði: „Ég er veg-
urinn, sannleikurinn og lífið,
enginn kemur til föðurins nema
fyrir mig.“ Hann segir þetta
ekki til að útiloka neinn, held-
ur til þess að benda hverjum,
sem rödd hans heyrir, á það,
að hann getur átt öruggan veg,
getur fengið að sjá sjálfan sig
og lifið allt í sönnu ljósi, getur
eignazt lífið. Slík er hans gjöf.
Biblían kennir frá byrjun, að
mannkyn sé eitt, eitt í upp-
runa sínum og markmiði. Það
á allt einn og sama Guð, sama
frelsara. Allir eru skapaðir í
Kristi og til Krists. Þess vegna
er hver maður bróðir minn,
hverju sem hann trúir, og þótt
hann sé í andlegu tilliti mér
framandi. Kristur viðurkennir
engar forréttindastéttir, ekki
heldur á trúarsviðinu. Enda er
stóra orðið í vitnisburði Nýja
testamentisins náð, óverðskuld-
uð elska. Hvernig sú náð leysir
að lyktum gátur sögunnar,
hvernig hún meðal annars leið-
ir mannkyn fram úr myrkviði
82 VIKAN 48. TBL