Vikan - 01.02.1973, Blaðsíða 9

Maó Tse-túng og Sjú Te, yfirhershöfSingi rauSa hersins kínverska f
Göngunni löngu. Hann stjórnaði rauða hernum síðar í úrslitaátökun-
um við her Sjang Kaí-séks.
Lengst af mannkynssögunnar
hefur saga Austur-Asíu verið
aðgreind frá sögu annarra
heimshluta, þar á meðal Evr-
ópu, og stóð svo að mestu fram
á nítjándu öld. En síðan hafa
þessi lönd ekki síður en önnur
verið í sviðsljósi heimsviðburð-
anna, og aldrei fremur en nú.
Undir stjórn kommúnista hef-
ur Kína rifið sig upp úr þeirri
niðurlægingu, sem það var
sokkið í vegna eigin stöðnun-
ar og ágengni Evrópustórveld-
anna, Bandaríkjanna og Jap-
ans, sem gert höfðu landið að
hálfgildings nýlendu. Og fyrst
bylting kommúnista tókst og
breyting hins ævaforna kín-
verska samfélags í kommún-
ískt þjóðfélag er síðan orðin
staðreynd, sem ekki er fyrir-
sjáanlegt að horfið verði frá,
þá verða þeir atburðir, sem
voru undanfarar umræddrar
byltingar stórmerkilegir frá
sjónarhóli heimssögunnar í
heild. Einn þeirra atburða er
Kortið sýnir leiðirnar, sem herir
kommúnista fóru til stefnumótsins
í Sénsí (Schensi). Feitustu örvarn-
ar sýna leiðina, sem aðalherinn
fór undir stjórn Maós, er í þeirri
ferð var kjörinn formaður flokks-
ins. Dökku flekkirnir eru þau
svæði, sem kommúnistar höfðu
á sínu valdi 1934.
Gangan langa, sem svo er
nefnd í kínverskri sögu. Lík-
lega hafa nútíma Kínverjar
engan atburð í meiri hávegum,
þótt leitað sé um alla Kína-
söguna.
Maó Tse-túng (sitjandi til hægri) tekur við skýrslu frá liðsforingja í
alþýðuhernum. Myndin er frá 1937, er kommúnistar höfðu komið sér
tryggilega fyrir í Sénsí.
Þetta átti sér stað á fjórða
áratugnum, þegar kreppu og
fasisma bar hæst í heimsfrétt-
unum. Kína var þá daglega í
fréttunum, enda veður öll vá-
lynd þar í landi, ófriður innan-
lands og stríð við Japan, þótt
lengi drægist að því væri lýst
yfir formlega. Kínverskir
kommúnistar voru þá þegar
komnir vel á legg, þrátt fyrir
ýmis skaðvænleg áföll, sem
flokkur þeirra hafði mátt þola,
og ríktu á svæðum víðs vegar
um landið; miðstjórn sú, sem
Sjang Kaí-sék og þjóðernis-
sinnar hans höfðu komið á fót,
var enn veik og hvergi nærri
búin að tryggja völd sín í land-
inu öllu. Erlendir blaðamenn
og diplómatar sögðu þá magn-
aðar sögur af einhverjum dul-
arfullum leiðtoga rauðliða, sem
þeim hafði verið sagt að héti
Sjú-maó. Þá vissu fáir að hér
var um tvo menn að ræða, sem
hvert mannsbarn nú kannast
við; þá Sjú En-læ og Maó Tse-
túng. En um þær mundir sem
hér um ræðir voru þeir enn svo
lítt þekktir, að jafnvel kín-
verskur almenningur taldi þá
eina og sömu persónuna.
Eftir að upp úr sauð milli
Sjang Kaí-séks og kommún-
ista gerði hann út á árunum
kringum 1930 ekki færri en
fimm heri þeim til höfuðs, en
þeir gersigruðu fjóra þá fyrstu.
Fimmta sóknin hófst í október
1933. Hafði Sjang þá á að skipa
bæði miklu liði og fríðu, sjö-
tíu og fimm herfylkjum með
nærfellt einni milljón her-
manna, sem höfðu til víga
meðal annars skriðdreka,
flugvélar og stórar fallbyssur.
Mikinn þátt í að aga þann
her og kenna honum meðferð
1»
5. TBL. VIKAN 9