Vikan - 28.06.1973, Blaðsíða 6

Það eru flestir, sem banka í
borðið og muldra einhverjar
„særingar" til að forða sér frá
óhöppum þann daginn. Flestir
eru nefnilega dálítið
hjátrúarfullir...
Við setjum fram fullyrðinguna:
Allir' eru hjátrúarfullir. Það
heyrir til undantekningar, ef
einhver sver og sárt við leggur að
viökomandi sé algjörlega laus við
allt slfkt. Það leikur enginn vafi á
þvf, að hjátrúin var mun sterkari
á þá gömlu góöu daga, en enn
þann dag i dag haga margir lífi
sinu i samræmi við hana. Ef ekki
opinberlega, þá i leynum.
OPINBERLEGA EÐA t
LEYNUM:
Það eru býsna margir sem
banka i borðið og muldra ,,sjö —
niu — þrettán” eða aðrar
„særingar” til að forða sér frá
óhöppum þann daginn. Flestir
eru nefnilega dálitið hjátrúar-
fullir.
Viö spuröum til gamans tölu-
verðan hóp þekkts og óþekkts
fólks og bjuggumst kannske við
að flestir mundu hlæja að okkur
og segja, að svoleiðis væri bara
vitleysa. En samt sem áöur fyrir-
hittum viö marga, sem fóru með
„særingar” af og til — opin-
berlega eða I leynum. Margir
reyndu að komast hjá vissum að-
6 VIKAN 26. TBL.
stæðumeða fannst að þeir yrðu að
gera þetta eða hitt, — til öryggis.
Nokkuð af þvi jaðraði við það
sem kallað verður þvingunar-
hugsanir, en hreint ekki svo litill
hluti var góð og gamaldags
hjátrú. Og við getum slegið þvi
föstu, að flestir sem við töluðum
við, eru það sem kallað er
menntað nútima fólk.
Þetta fólk er að v£u i góðum
félagsskap. Hinn frægi lif- og
stærðfræðingur Albert Einstein
bankaði einu sinni i borðið i návist
áhorfanda, sem spurði undrandi:
„En — eruö þér hjátrúarfullur,
Einstein?”. Og Einstein svaraði
„Nei, nei, en ég held að þetta
hjálpi lika þeim, sem ekki eru
hjátrúarfullir”.
Hvað er hjátrú? Við þeirri
spurningu er örugglega hægt aö
gefa langt og flókið svar. Við
látum okkur nægja stutta
skýringu úr alfræðiorðabók:
„Hjátrú er nokkuð sem styðst
ekki við nein skynsamleg rök. Oft
á hjátrú rót sina að rekja til
trúarlegra hugmynda og hugs-
ana sem tilheyra frumstæöum
menningarsamfélögum. Það,
EINSTEIN
— áleit að'orðbankið hjálpaði lika
þeim, sem ekki eru hjátrdarfullir.
BANK
CHUURCHILL
— hélt þvi fram I mótstöðu við
alla aöra, aö svartir kettir vissu á
gott.
annars mikill fjöldi ráða gegn öll-
um heimsins sjúkdómum. Gikt,
til dæmis. Hér kemur ein hjátrú
um hvernig hægt er að lækna
gikt: Saumið þrjár kastaniur i
ullartreyju og berið næst
likamanum. Þá hverfur giktin.
Missi maður kastaniurnar koma
kvalirnar aftur.
Við reiknum með, að enginn
taki slikt „ráð” hátiðlegt i dag, og
þó, hver veit? Kastaniur voru
einnig brúklegar gegn illkynjuö-
um igerðum.
I gamla daga var hægt að
kaupa I verzlunum rauð armbönd
með málmþynnum innan i. Þau
voru einkum ætluð gegn alls kyns
þjáningum. Gikt hefur greinilega
þjáð jafn marga hér áður fyrr,
sem I dag,þvi viö henni er til gnótt
góðra ráða, til dæmis að sjóöa
tvær matákeiðar af ediki og
konfaki saman við eina matskeið
af terpentinu, væta siöan
ullarklút i öllu saman og leggja
hann á likamann. Gott var að
nudda við og við, og umbúðirnar
áttu að liggja á yfir nótt.
1 gamla daga höfðu menn
auðvitað ráð við meinum á borð
við ástarsorg, afbrýðisemi,
heimþrá, ólund — já og jafnvel
einfeldni. ‘Flestir kannast við
hugtakið að „magna sendingu”.
Nú á dögum teljum við ekki neina
sérstaka hættu samfara fyrir-
brigðinu. En svo var ekki i þá
gömlu góðu daga. Þá gat maður
hæglega lagzt veikur af völdum
illrar sendingar frá einhverjum.
Sá ógæfusami varð svefnlaus og
sinnulaus. Hvort sjúkdómurinn
varð sérlega útbreiddur i
Harðangurshéraði vitum við
ekki, en þaðan höfum við að
minnsta kosti ráð til að bæta ves-
aldóminn:
sem áður var trú, verður seinna
hjátrú.’”
KASTANtUR t
ULLARTREYJUM.
Við höfum nú þegar eina vis-
bendingu: Það sem áður var trú,
verður seinna hjátrú. Það er
hreint ekki svo litið sem fellur
undir þá útskýringu,meðal
t