Vikan - 15.11.1973, Blaðsíða 46

vissi aö tilgangslaust var aö ræöa
þetta mál viö hann, þetta yröi aö
vera hans einkamál, hans og Lil
og Dorotheu.
Sögulok i næsta blaöi.
TILVONAtJDI FAÐIR
Framhald af bls. 12
„Nú skal ég trúa þér fyrir
nokkru”, sagöi maöurinn. „Ég
hef ákveöiö aö vera ekki aö leyna
þig þvi lengur. Ég hef drukkiö
eins og svampur árum saman. Þú
vissir þaö ekki, en i raun og veru
hef ég veriö áfengissjúklingur”.
En vinurinn varö ekkert undr-
andi og svaraöi aö bragöi: „Jú,
ég vissi þetta”.
„Vissiröu þaö? Það er óhugs-
andi! Hvernig gaztu vitaö þaö?”
Þaö var nú svo sem auöséö,
hugsaöi Rogin, á þessu langa,
byrsta drykkjumannsandliti,
brennivinsnefinu, skinninu við
eyrun, sem minnti á hálsfelling-
arnar á kalkúnhana, og þessum
drykkjudöpru augum.
„Ja, ég bara vissi þaö”.
„Þú gazt ekki vitaö þaö. Ég trúi
þvl ekki”. Hann var æstur, og
vininum virtist ekkert umhugað
aö róa hann. „En nú er þetta i
lagi,” sagöi hann. „Ég geng til
læknis og nota pillur, nýja danska
uppfinningu. Þetta er töframeöal,
hreinasta kraftaverk. Ég er far-
inn aö halda, að þeir geti læknaö
mann af hverju sem vera skal.
Það skákar enginn Dönum I vis-
indunum. Þeir gera allan skratt-
ann. Þeir hafa breytt karli I
konu”.
„Varla er það nú nauðsynlegt
til aö láta þá hætta aö drekka, eöa
hvaö?”
„Nei, sem betur fer. Þetta er'
bara eins og aspirln. Það er sup-
er-asperln. Þeir kalla þaö aspirln
framtlöarinnar. En ef maöur not-
ar þaö, getur maður ekki drukk-
iö”.
Meöan mannstraumur neöan-
Þetta lftur nú ekki út fyrir aö
vera fleki.
jaröarlestarinnar þyrluöust fram
og til baka og vagnarnir tengdir
og gagnsæir sem sundmagar
þeyttust undir strætunum, var
hinn uppljömaöi hugur Rogins aö
spyrja aö þessu: Hvernig gat
maöurinn Imyndað sér aö enginn
vissi þaö, sem engum gat dulizt?
Og sem efnafræðingurfór hann aö
brjóta heilann um það, hvers kon-
ar efnablanda kynni að vera I
þessu nýja danska meöali, og sfö-
an aö hugsa um ýmsar uppfinn-
ingar, sem hann var sjálfur aö
fást viö, svo sem gervi-eggja-
hvituefni, sigarettu, sem kveikti I
sér sjalf og ódýrara bllaeldsneyti.
Hann vantaöi peninga, það mátti
nú segja! Oft var þörf, en nú var
nauösyn. Hvaö var til ráöa? Hún
móöir hans var að veröa erfiöari
viöfangs meö degi hverjum. A
föstudagskvöldið haföi hún látið
hjá líöa aö skera kjötiö hans fyrir
hann, og hann var særöur. Hún
hafði setiö viö boröiö hreyfingar-
laus, meö þennan þolinmóða
þjáningarsvip á andlitinu, al-
vöruþrungin, og látiö hann skera
kjötiö sitt sjálfan, en þaö geröi
hún næstum þvl aldrei. Hann
haföi alltaf veriö eftirlætið henn-
ar, og bróöir hans öfundað hann.
En þaö sem hún ætlaðist til af
honum nú oröiö! Já, drottinn sæll,
nú mátti hann borga, og hér áöur
haföi þaö ekki einu sinni hvarflaö
að honum, að slfkt kynni aö veröa
metiö til fjár.
Þegar hann var setztur, orðinn
einn af farþegunum, öölaöist
Rogin aftur hið rólega, glaöa,
næstum þvi ófreska hugarástand
sitt. Aö hugsa um peninga var að
hugsa eins og heimurinn vildi aö
maöur hugsaöi! Þá gat maður
aldrei oröiö sinn eiginn herra.
Þegar fólk sagöist ekki vilja gera
eitthvaö, hvorki fyrir ást né pen-
inga, átti þaö viö, aö ástin og pen-
ingarnir væru andstæöur, hvor
annarri fjandsamlegar. Hann
hélt áfram og hugleiddi þaö, hve
fólki láöist aö gera sér grein fyrir
þessu, hvernig þaö flaut sofandi
aö feigöarósi, hve dauf týra ljós
skiiningsins í raun réttri var.
Sviphreint stuttnefjaö andlit Rog-
ins ljómaöi meöan hjarta hans
fylltist af fögnuöi yfir þessum
djúpskyggnu Ihugunum um fá-
kænsku vora. Til dæmis mátti
taka þennan drykkjumann, sem
árum saman haföi Imyndaö sér,
aö nánustu vinir hans heföu ekki
hugmynd um, aö hann drykki.
Rogin svipaðist um eftir þessum
sérstæöa Don Quixote, en hann
var horfinn.
Þarna var lltil stúlka meö nýtt,
hvltt handskjól, sem á var saum-
aö brúöuhöfuö, henni þótti vænt
um þaö og var voöa montin af þvl,
en pabbi hennar, feitur ófrýnn
maður meö stórt luntalegt nef,
var alltaf aö lyfta henni upp og
setja hana aftur í séetið, eins og til
aö reyna aö breyta henni í eitt-
hvaö annaö. Svo kom önnur telpa
inn I vágninn meö móöur sinni og
var meö allt aö þvl eins hand-
skjól, og þetta mislíkaöi báöum
foreldrunum stórlega. Konan,
sem virtist vera þrasgefin og erf-
iö í lund, leiddi dóttur slna á brott.
Rogin virtist svo sem hvoru barn-
inu um sig þætti bara vænt um
handskjóliö sitt og gæfi engan
gaum aö hinu, en þaö var ein af
firrum hans aö halda, að hann
skildi hugi og hjörtu lltilla barna.
Næst vakti útlend fjölskylda at-
hygli hans. Hann gat sér þess til,
aö þau væru frá einhverju Miö-
Ameríkurlki. Móöirin var ellileg
og slitin, húöin dökk, hárið hvitt,
sonurinn haföi hvitar þvalar
hendur uppþvottamanns. En
hvaö var dvergurinn, sem sat á
milli þeirra — sonur eöa dóttir?
Háriö var langt og liöað og kinn-
arnar mjúkar, en svo kom karl-
mannsskyrta og bindi. Yfirhöfnin
var kvenkápa, en skórnir — þeir
voru ráögáta. Brúnir skór með
breiöum saum utan á eins og á
karlmannsskóm, en háum kven-
hælum — sléttri tá eins og á karl-
mannsskóm en spennu yfir rist-
ina eins og á kvenskóm. Sokkar
voru engir, til að gefa frekari vis-
bendingu. Fingur dvergsins voru
hringum skreyttir, en enginn
þeirra var giftingarhringur.
Hann var með litlar, haröneskju-
legar holur I kinnunum. Augun
voru þrútin og sást varla I þau, en
Rogin var ekki I vafa um, aö þau
gætu afhjúpaö'sitt af hverju, ef
svo vildi verkast, og aö þessi
mannvera væri gædd sjaldgæfum
vitsmunum. Hann haföi lengi átt
Endurminningar dvergs eftir
Walter de la Mare. Nú afréö hann
aö láta veröa af þvi aö lesa þær.
Jafnskjótt og hann haföi tekiö
þessa ákvöröun, var hann laus viö
hina brennandi forvitni varöandi
kynferði dvergsins og gat fariö aö
viröa fyrir sér manninn, sem sat
viö hliöina á honum.
Hugsunin veröur oft afar frjó I
neöanjaröarlestinni og veldur þvi
hreyfingin, hinn mikli fjöldi sam-
feröarfólks, annarleg staöa far-
þegans, er honum er skutlað á-
fram undir götum og ám, undir
grunnum mikilla bygginga, og
auk þess haföi hugmyndaflug
Rogins þegar hlotiö undarlega
örvun. Hann sat undir matarpok-
anum, sem gaf frá sér lykt af
brauöi og kryddi, og fór aö rekja
slóö hugsana sinna, fyrst um
efnafræöileg lögmál kynferöisá-
kvörðunarinnar, X og Y-litning-
ana, erföakeöjur, buröarlegiö,
og siöan um bróöur sinn, sem frá-
dráttarliö til skattframtals. Hann
rifjaöi upp tvo drauma frá nótt-
inni áöur. t öörum haföi útfarar-
stjóri boöizt til aö klippa hann, en
hann hafnaöi boöinu. 1 hinum
hafði hann veriö aö bera konu á
höfðinu. ömurlegir draumar,
báöir tveir! ömurlegir! Hvor
haföi konan veriö — Joan eöa
móöir hans? Og útfararstjórinn —
kannski lögfræöingurinn hans?
Hann andvarpaöi mæöulega og
fór af gömlum vana aö setja sam-
an gervi-eggjahvltuefniö sitt, sem
átti aö umbylta gervallri eggja-
framleiöslunni.
Samtímis hélt hann áfram aö
viröa farþegana fyrir sér og var
nú farinn aö gefa manninum, sem
næst honum sat, gætur. Hann
haföi aldrei séö þennan mann áö-
ur á ævi sinni, en allt I einu fgnnst
honum hann tengdur honum um
aldur og ævi. Þetta var þrekvax-
inn miöaldra maöur, bláeygöur,
meö bjartan hörundslit. Hendur
hans voru hreinar og vel lagaðar,
en samt kunni Rogin ekki viö þær.
Frakkinn hans var úr vönduöu,
blátlglóttu efni, sem Rogin hefði
aldrei valiö sér. Hann heföi ekkf
heldur gengið á bláum rúskinns-
skóm né sett upp svona lýtalaus-
an hatt, svona þunglamalegt
flókafarg með breiðum þykkum
boröa utan um. Þaö eru til margs
konar spjátrungar, þeir eru ekki
allir glysgjarnir og Iitaglaöir,
sumir eru viröulegir og hlédrægir
á yfirborðinu, og samferðamaöur
Rogins var spjátrungur af þvi
tagi. Andlithans varlaglegtá hliö
aö sjá, meö beinu nefi og reglu-
legum dráttum, en samt kom
hann upp um sig, þvl hann sýndist
flatur. En á sinn flata hátt virtist
hann aðvara fólk um þaö, aö hann
vildi ekki eiga I neinum útistööum
viö þaö, hann vildi ekkert eiga
saman við þaö aö sælda. Maöur á
svona bláum rúskinnsskóm gat
ekki látiö fólk vera aö troöa sér
um tær, og hann virtist draga
kringum sig hring forréttinda og
áminna alla aöra um aö hafa sig
hæga og lofa sér aö lesa blaöiö sitt
I friöi. Hann hélt á Tribune, en
það heföi veriö oröum aukiö aö
segja, aö hann va§ri aö lesa þaö.
Hann hélt bara á þvl.
Bjartur hörundsliturinn og blá
augun, beint og fagurlagaö nefiö
— og jafnvel hvernig^hann sat —
allt minnti þetta Rogin á eina
manneskju: Joan. Hann reyndi
aö foröast þennan samanburö, en
þvl var ekki að neita. Maöurinn
var ekki einungis nauöalikur föö-
ur hennar, sem Rogin haföi
megna andstyggö á, hann var
nauöallkur Joan. Sonur hennar
eftir fjörutlu ár? Og faðir þess
sonar yröi hann sjálfur, Rogin.
Andlitsdrættir hans voru litt sér-
kennilegir og yrðu þvi vlkjandi i
erföum, hennar ráöandi. Börnin
mundu sjálfsagt likjast henni. Já,
ef hugsað var fjörutlu ár fram I
tlmann mundi maöur eins og
þessi, sem sat hér hjá honum hné
viö hné I þeysandi vagninum
meöal samferöafólksins, skiln-
ingslausra þátttakenda I ein-
hverjum gífurlegum fólksflutn-
ingum — slikur maöur mundi
bera þaö áfram I sér, sem verið
haföi Rogin.
Þvi var þaö, ‘aö honum fannst
hann tengdur þessum manni um
aldur og ævi. Hvað voru fjörutlu
ár miöaö viö alla eillfð! Fjörutíu
árin voru liöin, og hann horföi á
sinn eigin son. Hér var hann.
Rogin var óttasleginn og hræröur.
„Sonur minn! Sonur minn!”
sagöi hann viö sjálfan sig, og þaö
var svo átakanlegt, aö honum lá
viö aö bresta i grát. Þetta var hiö
ginnheilaga, skelfilega verk
þeirra afla, er stýröu llfi og
dauöa. Viö vorum aöeins verkfæri
þeirra. Viö stefndum aö takmörk-
um, sem viö héldum vera aö okk-
ar eigin vali. En þaö var nú eitt-
hvaö annaö! Þetta var allt svo ó-
réttlátt. Aö erfiöa, liöa, strlöa,
spyrna gegn broddum llfsins,
troöast gegnum dimmustu
þrengsli þess, streitast undir
efnalegu fargi, safna fé — til þess
eins aö veröa svo faöir fjóröa
flokks betriborgara eins og þessa
manns, sem var svo flatur meö
46 VIKAN 46. TBL.