Vikan - 17.07.1975, Blaðsíða 24

— Þegar börn leggjast á
sjúkrahús, fara þau á mis við
mikið. Þau fara á mis við foreldra
og heimili og verða að laga sig að
breyttum aðstæðum. Þau verða
fyrir ýmiss konar likamlegum
þjáningum og þurfa að þola með-
ferö hjá mörgum ókunnugum aö-
ilum. Þegar börn leggjast á
sjúkrahús taka þau lika mikið
meö sér. Þau koma með lif sitt,
gleði og sorg og hræðslu við hið ó-
þekkta. Það er þess vegna mikil-
vægt fyrir þau að ná sambandi
við annað fólk með snertingu,
samtölum, list og skriflegri tján-
ingu. Börn hafa þörf fyrir að vita,
að einhver hlustar á þau og skil-
ur. Það er þeim lifsnauðsyn.
Undir framangreind orð ritar
bandariskur myndlistarkennari,
Nancy Lewis i bæklingi, sem
fjallar um list til lækninga fyrir
börn á sjúkrahúsum. Nancy Lew-
is er ung kona, tveggja barna
móöir og hefur starfað við Bell-
evue sjúkrahúsiði New York und-
anfarin ár. Hérna dvaldist hún
nokkra daga i júni og tók þátt i
ráöstefnu á vegum islenskra sér-
kennara i Norræna húsinu, þar
sem viö náðum tali af henni.
— Ég á tvö börn, og fyrsta barn
mitt fæddist vanheilt og lá lang-
timum saman fárveikt. Ég eyddi
dögum og nóttum með dóttur
minni á sjúkrahúsum og komst þá
að þvi, hve ópersónulega læknar
meðhöndla sjúklinga sina og
hversu mikla þörf þeir hafa fyrir
náið samband við einhvern. Eftir
aö dóttir min hafði gengist undir
skurðaðgerð, gat hún ekki grátið i
tvo daga, en ég vissi, að hún var
bæði hrædd og vonlaus og hafði
þörf fyrir að gráta. Að lokum
tókst henni að gefa tilfinningum
sinum lausan tauminn og grét án
afláts, á meðan ég gerði mitt
besta til að hugga hana. En hún
grét ekki vegna þess að hún fyndi
til likamlega, heldur fann hún til
andlega. Hún bað mig.um blað og
liti og teiknaði mynd. Myndin var
af litlu hjálparvana barni, sem
átti aö vera hún sjálf. Þegar ég
fór að spyrja hana, hvaðhún hefði
haft i huga, þegar hún teiknaði
myndina, sagðist hún hafa teikn-
að lítiö barn, sem vissi ekki, hvar
það ætti heima og þráði að kom-
ast heim. Þetta lýsti sálarástandi
hennar vel. En ég fann henni leið
mun betur, og ég fór að gera mér
grein fyrir, hversu áhrifarik slik
tjáning er fyrir sjúklinga. Dóttir
min kom mér á sporið, og nokkr-
um árum siðar fór ég að vinna á
sjúkrahúsi.
— Ég kaus að vinna með börn-
um og kenna þeim að tjá sig i
myndum og orðum og hjálpa
þeim að vinna bug á sálrænum
erfiðleikum. Undanfarin ár hef ég
unniö á Bellevue sjúkrahúsinu i
New York. Mörg börnin, sem ég
hef unniö með, koma frá svoköll-
uðum „ghettos” þar sem svert-
ingjar, puerto ricanar og kinverj-
ar búa og aöstæöur eru ömurleg-
ar. Börn sem koma frá þessum
hverfum eru afskaplega viðkvæm
og illa á sig komin andlega vegna
félagslegra og uppeldislegra or-
saka og eiga þvi enn meira á
hættu að verða fyrir andlegurh á-
föllum á sjúkrahúsum en börn frá
Drengirnir
eiga erf itt
meö að
p 'vfl ’ :1 Ilætt við
| I bandariska kennarann
öðrum heimilum. Ég reyni að fá
börnin til að auka skilning á sjálf-
um sér,tjá sig og opna sig tilfinn-
ingalega. Ég reyni lika að fá þau
til að skilja hvort annað, til að
gráta og hlæja saman, fá þau til
að láta sér þykja vænt hvoru um
annaö, vera vinir. Þetta fær þau
til að lita á sjúklingana sem eina
stóra fjölskyldu og kemur i veg
fyrir að einhver loki sig af.
— 1 samskiptum minum við
þessi börn hef ég margsinnis rek-
ið mig á, hversu drengir, einkum
þó úr fátækrahverfunum, eiga
erfitt með að láta tilfinningasemi
I ljós. Það er oft afar erfitt að fá
þá tilaðgráta. Hörð lifsbaráttan i
fátækrahverfunum kennir þeim
að gráta ekki. Enmeð þviaö setja
mig I þeirra spor, fara hreinlega
nibur á þeirra plan, tekst mér oft
ótrúlega vel að fá þá til að tjá sig.
Þaö er ekki hægt að vinna með
börnum nema að upplifa þeirra
raunveruleika. Með þvi tekst mér
aö fá þau til að teikna og segja
slna hugsun.
— Það er lika mikilvægt að
koma á góðu samstarfi meðal
barnanna og starfsfólks sjúkra-
hússins. Börnin hafa þörf fyrir að
tala við lækninn, sem annast þau,
og kunna vel að meta, ef hjúkr-
unarkonan sýnir þeim ástúð.
Mörgum foreldrum reynist lika
erfitt að nálgastbörn sin, á með-
an þau dveljast á sjúkrahúsum,
og ég reyni lika að hjálpa þeim.
— Likamlega vanheil börn
verða oft fyrir andlegum áföllum.
Löng dvöl á hverju sjúkrahúsinu
á fætur ööru hefur afar slæmar
afleiðingar á andlegt heilbrigði
barna. Þau hafa tamiö sér að fela
tilfinningar sinar, og slæm
reynsla hefur kennt þeim að loka
sig inni i skel sinni. Slik böm hafa
mikla þörf fyrir að geta tjáð sig,
og mér hefur fundist erfiðast að
vinna með slikum börnum. En
24 VIKAN 29. TBL.