Vikan - 28.08.1980, Blaðsíða 38

enginn kjáni; það hafði hann aldrci ver-
ið. Og hann lærði smám saman að menn
þurftu að standa fast á sinu á ýmsan
hátt, eða farast ella. Á saumastofunni,
svo tekið sé dæmi, hafði hann barist með
aðstoð Weinbergs fyrir því að fá sæti hjá
ofninum — en það var mikill ávinningur
— og hann hafði sigrað. Það er dapurleg
staðreynd en nasistarnir sáu sér hag í þvi
að etja gyðingunum saman. Það út-
skýrði grimmd kapóanna. Og það skýrði
Iíka hvernig hæglátur maður eins og
bróðir minn gat þróað með sér seigt yfir
borð, klæki og mótþróa.
Karl starði illskulega á Melnik. „Fari
hann til andskotans," sagði hann hátt
við Weinberg.
„Weiss,” sagði kapóinn aðvarandi.
„Þaðer bannaðað borða í skálunum."
Weinberg grátbað Melnik um að láta
sem hann tæki ekki eftir þessu. En kapó
inn var engu að síður fórnarlamb en
þeir. Ef SS kæmist að þessu myndi hann
missa letivinnuna sina.
„Þú ert gyðingur eins og við, Melnik,"
sagði Karl. „Gefðu okkur tækifæri.
Við erum ekki að borða. Við erum bara
aðsmakka á því."
„Þegiðu. Láttu mig fá djöfuls brauðið.
Hvern einasta mola.”
„Nei," sagði Karl. „Weinberg vann
fyrir því. Það er handa klæöskerum en
ekki andskotans löggu og kjaftaskúm
eins og þér.”
Melnik kippti harðri gúmmíkylfunni
úr beltinu og gekk að kojunni. „Finn
læknissonur frá Berlin, ha, Weiss? Of
góður fyrir okkur hina fangana. Láttu
mig fá helvitis brauðið.”
„Láttu hann fá það, Karl,” sagði
Weinberg. Hann ýtti brauðhleifnum
sinum til Melnik. En Karl neitaði. Hann
var glorsoltinn og gott btauðbragðið
minnti hann á allt það sem hann hafði
misst: frelsið, eiginkonuna, fjölskylduna,
hæfileikana.
Þegar Melnik reyndi að kippa brauð-
inu af honum réðst Karl á hann. Það
urðu stympingar og kapóinn tók að
berja Karl með stuttri, harðri gúmmi-
kylfunni. Það var eins og illur andi hefði
hlaupið i Karl — hann orgaði, sparkaði,
beit og reyndi að rifa kylfuna af Melnik.
Weinberg reyndi að skerast i leikinn
og hann varð lika fyrir höggum. Hinir
fangarnir horfðu á, hrópuðu hvatningar-
orð til Karls en vildu engan þátt eiga
sjálfir. Refsingin fyrir slagsmál I svefn-
skálunum gat verið dauði — eitt skot i
hnakkann eða henging opinberlega.
„Weiss, Melnik,” hrópaði Weinberg,
„í Guðs bænum, hættið! Gyðingar að
berjast!”
„Litli skrattinn réðst á mig,” orgaði
kapóinn. „Verðir! Verðir!”
Annar kapó kom hlaupandi, fyrrum
glæpamaður eins og Melnik, og óð beint
I slagsmálin. Hann barði Karl fyrst i
handleggina, síðan í höfuðið.
Fáeinum andartökum síðar voru
bróðir minn og Weinberg yfirbugaðir og
barðir þar til þeir misstu næstum rænu.
Refsing var þegar i stað framkvæmd.
SS-liðþjálfinn sem var á vakt skipaði svo
fyrir að farið yrði með þá að „trjánum”.
„Trén voru T-laga tréstaurar í
garðinum og á þeim fóru fram nokkurs
konar krossfestingar.
Karl og Weinberg voru bundnir með
sverum reipum og handleggirnir festir
fyrir aftan þá á þvertrénu. Fæturnir
dingluðu um það bil tvö fet fyrir ofan
jörðu. Þannig heftist blóðrásin bæði i
handleggjum og fótleggjum og andar-
drátturinn var erfiðari. Menn höfðu
dáið eftir að hafa kvalist á þennan hátt i
einn dag.
Weinberg minnist þess að Karl varð
óskiljanlegur eftir fáeinar klukkustund-
ir. Hann staglaðist á nafni konu sinnar.
„lnga . . . Inga . . .”
„Rólegur, drengur,” sagði Weinberg.
„Sparaðu loftið.”
„Ég er hættur, Weinberg. Mig langar
að segja þeim að þeir hafi unnið, þeir
hafi sigrað mig. Láttu þá drepa mig.”
„Nei, nei, Weiss. Það er alltaf betra að
lifa. Það er alltaf möguleiki. Hver og
einn okkar sem lifir er Guði til dýrðar.
Ég held að ég hafi farið rétt með það. F.g
er ekki trúaður maður en rabbíarnir
segja manni þetta.”
„Ég vil ekki Iifa.”
„Auðvitað viltu það. Þú skalt bara
stynja ef það hjálpar eitthvað.”
Weinberg fullvissaði Karl um það að
þeir yrðu skornir niður næsta dag. Þeir
myndu hressast þegar þeir fengju vatn.
Raunar átti Weinberg vin í Buchenwald-
sjúkraskýlinu og sá myndi koma þeim í
samt lag aftur. Og liðþjálfinn, þessi sem
vildi fá fallegu nærfötin, hann myndi
ekki láta Weinberg, besta skraddarann i
búðunum, og vin Weinbergs. deyja.
Siðan ráðist var á Önnu á gamlárs-
kvöld fór heilsu hennar stöðugt hrak-
Gyðingar fluttir um borð i lest til
útrýmingarbúðanna Auschwitz.
andi. Hún sem hafði verið svo lifandi og
lifsglöð var nú hætt að borða, hætt að
baða sig og loks. móður minni til mikill-
ar skelfingar, hætti hún að tala i júlí.
Tamar segir mér að til sé læknaheiti
yfir þetta ástand. Anna húkti saman-
hnipruð úti í homi með höfuðið við
vegginn, likamann einkennilega kýttan,
handleggina beygða og klemmda að
bringunni, fæturna dregna upp. Hún
vildi ekki matast og móðir min og Inga
reyndu að neyða hana til þess. Eitt sinn
var hún hreinust og Ijúfust allra stúlkna,
nú forðaðist hún sápu og vatn, vildi ekki
skipta um föt og gaf engin hljóð frá sér
nema lágt kjökur.
Þrátt fyrir þá staðreynd að það var
strið og að sérstök læknismeðferð sjúkl-
inga — hvað þá gyðinga! — var mjög
sjaldgæf héldu móðir min og lnga að
þær gætu leitað til læknis nokkurs,
Haefer að nafni, en faðir minn hafði
þekkt hann og hann var sagður talsvert
frjálslyndur. Að því er þær best vissu var
hann ekki meðlimur i flokknum og hann
lagði enn stund á taugasjúkdómalækn-
ingar.
Móðir min hafði ekki geð í sér að fara
með Ingu og Önnu. Auk þess var best að
hún yrði áfram i felum. Inga verslaði
fyrir hana og réð henni til að halda sig
sem mest innandyra.
Dr. Haefer horfði á samanhnipraðan
og hreyfingarlausan likama Önnu og
hann virtist einlæglega samúðarfullur.
Inga sagði honum undir fjögur augu
hvað hefði komið fyrir Önnu og hvernig
henni hefði stöðugt hrakað siðan —
martraðir, móðursýkisköst, fáránleg
hegðan og nú þessi flótti frá heiminum
og getuleysi að gæta sjálfrar sin.
„Og hvað er það sem þér viljið að
verði gert, frú Weiss?” spurði hann.
„Ef til vill einhvers konar læknismeð-
ferð. Hæli sem myndi taka við henni. Ég
veit að ég ætlast kannski til of mikils.
Þegar litið er á það að hún er...”
38 Vikan 35. tbl