Vikan - 24.02.1983, Qupperneq 20

„Samanburöur hefur verið
geröur á vísbendingum viö-
víkjandi ameríska hverfinu í
og nálægt Heidelberg, þar á
meðal Patrick-Henry þorpinu,
þar sem mörg hugsanleg
fórnarlömb búa. Líta veröur á
fyrirliggjandi niöurstööur sem
beinar sannanir fyrir áform-
um um aö ráöast á aðsetur
herstjórnarinnar og leiötoga
hennar.”
Þegar í staö var hafist handa
að koma fyrir tæknibúnaöi til aö
fylgjast meö og hafa eftirlit meö
heimilum þessara hershöfðingja.
A einni af meðfylgjandi myndum
sjáum viö starfsmenn vestur-
þýsku rannsóknarlögreglunnar
koma fyrir leynilegri sjónvarps-
tökuvél í götuljósavita. Bíllinn er
merktur verktakafyrirtæki en til-
heyrir í raun og veru vestur-þýsku
leyniþjónustunni. Þaö er veriö að
setja upp eina af þrettán töku-
vélum sem notaöar voru til aö
fylgjast meö öllum mannaferöum
í námunda við NATO-hers-
höföingjana.
A þrjátíu ferkílómetra svæði fór
eftirlit fram, sjónvarpstökuvél-
arnar voru samtengdar í höfuö-
stöðvunum í miöborg Heidelberg.
I sex mánuöi var fylgst með öllum
mannaferöum og grafist fyrir um
allt atferli sem talið var aö gæti
bent til undirbúnings morðárása.
Kerfiö var sett saman úr öllum
nýjasta og besta tölvubúnaði á
markaönum. Oll framkvæmdin
kostaði rúmlega 80 milljónir nýrra
króna.
Sjónvarpstökuvélarnar voru vel
faldar, þeim var komiö fyrir í
götulömpum, ruslakörfum, á
húsaþökum og í götuvitum. Þetta
voru Newvicon-vélar, sérstaklega
ljósnæmar þannig aö þótt úti væri
fölt mánaskin varö sjónvarps-
myndin eins og um hábjartan dag.
Tökuvél, sem var komið fyrir hátt
uppi í reykháf, gat numið inn-
rauða geisla og var af þeim sökum
hægt aö sjá með henni í niða-
myrkri. Slík vél greinir mjög litlar
hitabreytingar. Byssa er þaö
miklu kaldari en mannslíkaminn
aö innrauöa-vélin sýnir byssuna á
sjónvarpsskerminum.
Nærmyndir
Hægt var aö beina tökuvélunum
í ýmsar áttir meö fjarstýringu og
einnig mátti skoða tiltekiö atriði
með aðdráttarlinsu. Þannig var
„Stóri bróðir fylgist með þér"
hægt aö ná andlitsmynd af fólki
sem var þarna á ferli og var sú
mynd geymd í höfuöstöðvunum.
Tíföld stækkun meö aðdráttar-
linsunum geröi lögreglumönnun-
um í höfuðstöövunum kleift að
greina svipbrigði gangandi fólks.
Allt kerfið var í litsjónvarpi. Við
tilraunir með móttökuloftnet í bíl
kom í ljós aö hægt var aö ná full-
komnum gæðum á litsjónvarps-
skermi í 500 metra fjarlægö frá
sendistaðnum. Og þegar athugun
leiddi í ljós aö móttökuskilyrði
voru ónóg í miöborg Heidelberg
voru myndir upptökuvélanna
fyrst sendar meö leysigeisla til
fjarskiptamasturs bandaríska
hersins í tveggja kílómetra fjar-
lægð. Þaöan voru myndirnar
sendar áfram meö leysigeisla til
höfuðstöðva lögreglunnar.
Raunar bentu tæknimennirnir á
að myndirnar mætti senda hvert á
land sem væri og þær væru
„algjörlega leynilegar ” þar eð
leysigeislar væru notaöir.
V
vu- rWmMl
Götuljósavítanum með upptöku-
vélinni komið fyrir.
Ruslakarfa fyrir laufblöð hentaði vel til
að fela myndavél.
Myndavélarnar sem beindust að
húsi bandaríska yfirhershöfðingj-
ans sendu afburöagóðar myndir
og var þess vegna hægt aö tengja
sjálfvirkan hreyfingavara viö
þær. Tækiö virkaöi þannig að þaö
tók aðeins myndir af þeim bílum
sem beygðu inn á Wolfbrunnen-
steige-hliðargötuna, á sérstakt
geymslu-myndband, en festi
ekkert á band ef engin hreyfing
sást. Lögreglumenn fóru síöan
yfir atriöin á bandinu og skráöu
bílnúmer og bílategundir.
Frá Bandaríkjunum var fenginn
sérstaklega hannaöur myndplötu-
búnaður sem getur geymt myndir
frá 15 sjónvarpsvélum samtímis,
þannig að hægt er aö bera saman
sama augnablikiö í öllum 15
vélunum. Hægt var að finna eitt
augnablik úr upptökunni og spila
aftur þaö sem allar vélarnar 15
höföu tekiö upp. Einnig mátti
velja úr einstakar vélar.
Lögreglumenn voru á vakt allan
sólarhringinn og höfðu til umráða
myndavélar.
Úr þyriunni voru sendar sjónvarps-
myndir af mótmælagöngu.
*
Örin vísar á eina af leynilegum mynda-
vélum á brautarstöðinni í Frankfurt.
nokkra bíla til aö kanna allar
grunsemdir sem upp komu í
höfuöstöðvunum, þar sem fylgst
var með öllu sem skeöi á 12 sjón-
varpsskermum. Oll bílnúmer voru
athuguð sem vitað var aö til-
heyröu ekki íbúum á svæöinu sem
var undir eftirliti. Fótgangandi
vegfarendur voru eltir til síns
heima og safnað myndaalbúmum
þar sem allir þeir lentu sem sáust
oftar en einu sinni á ferli á
svæðinu.
„Frábært kerfi"
Þegar loks allar myndavélar
voru komnar í gang og sendingar
á upptökunum og varðveisla
þeirra virkaöi fullkomlega kom
háttsettur hershöföingi frá banda-
ríska varnarmálaráöuneytinu í
Pentagon til að skoöa meistara-
verkiö.
Yfirhershöföinginn var yfir sig
hrifinn, taldi kerfiö alveg frábært
og hældi hönnuöunum á hvert
reipi. Hann var sammála Giinter
Ermisch, þáverandi varaforseta
vestur-þýsku rannsóknarlögregl-
unnar, og ýmsum yfirmönnum
vestur-þýsku leyniþjónustunnar
að hér væri komin frummyndin af
eftirlitskerfi sem gerði um alla
framtíö kleift aö hafa vakandi
auga með svo til öllu mannlegu at-
ferli. Hönnuöirnir staöfestu aö
tæknilega væri hægt að stækka
kerfiö algjörlega aö vild og aö
rekstraröryggi þess væri í engu
áfátt.
Vestur-þýska fréttatímaritið
„Der Spiegel” spyr í lýsingu á
þessu víötæka eftirlitskerfi hvort
ekki sé rétt að staldra við: Getum
viö réttlætt algjört sjónvarpseftir-
lit, meö því að segja aö það henti
vel til aö góma innbrotsþjófa og sé
eðlilegt vinnutæki lögreglunnar?
Eöa dylst þarna vísirinn aö gífur-
lega víðtæku persónunjósnakerfi
sem stangast á við mannréttindi
og stjórnarskrá? Hér er um aö
ræða grundvallarspurningar sem
varða réttarkerfi, stjórnmála-
vitund almennings og í raun þær
hugmyndir sem viö gerum okkur
ummanneskjuna.
Saklausir
grunaðir
*
Sjónvarpseftirlitskerfiö í Heid-
elberg starfaöi í sex mánuði.
Hundruö saklausra manna voru
undir eftirliti, án þess aö vera
grunaðir um nokkurn skapaðan
hlut. Þessu fólki er hvorki kunnugt
„Stóri bróðir fylgist með þér"
20 Vikan 8. tbl.