Vikan - 22.09.1983, Síða 25

Hafliði Magnússon:
Tréfótur
skipstjórans
að tréfótur langa-langafa var
geymdur í drasli uppi á háalofti
svo ég tók hann í notkun og spar-
aði þannig nokkur útgjöld. Þegar
gamli maðurinn vill gefa mér við-
vörun verkjar mig í tréfótinn. Það
er eins og beinverkur eða gigtar-
óféti.”
Stýrimaður svaraði litlu en
renndi öðru hvoru augum til tré-
fótarins. Hann vissi að hjátrú og
grillur fylgdu gjama gömlum sjó-
mönnum og hann var reyndar
ekki alveg sneyddur þeim sjálfur.
„Ég ætla að hægja ferðina og
láttu tvo menn fara fram á hval-
bak,” sagði skipstjóri um leið og
hann tók í handfang vélsímans og
tilkynnti hæga ferð. „Við verðum
að halda sjó þar til veðrið lægir og
reyna að fá ratsjána í lag. Ég tek
ekki þá áhættu að lenda upp á
skerin hér við eyjamar.”
Stýrimaður hneppti að sér
úlpunni og fór út úr brúnni að
framkvæma skipun skipstjóra.
Skömmu síðar sást örla fyrir
hreyfingu á mönnum gegnum.
sortann þegar þeir paufuðust
fram á hvalbakimi. Stýrimaður
kom aftur inn í brúna og var blaut-
ur og snjóbarinn.
„Þetta er annars ljóta veðrið,”
tautaði hann.
„Það er ekki að því að spyrja á
þessum slóðum um miðjan
vetur,” svaraði skipstjóri. Hann
sagði manninum við stýrið að
snúa upp í vindinn og skipið tók
feiknalegar veltur meðan það
snerist á hægri ferð þar til það hjó
stefninu beint í öldumar. Þær
vom nú orðnar risavaxnar og
þeyttu sælöðrinu yfir brúna þegar
þær skullu yf ir skipið.
„Mennimir haldast ekki á hval-
baknum i þessum látum,” sagði
stýrimaður og það var áhyggju-
hljóð í röddinni.
„Þeir verða að reyna það. Það
sést ekki glóra héðan úr brúnni og
þetta er eina vonin ef við erum að
nálgast skerin. ”
Skipstjóri stappaði tréfætinum
nokkrum sinnum í gólfið og
draugslegt dumbungshljóðið virt-
ist hafa slæm áhrif á stýri-
manninn.
„Er sá gamli orðinn óstýri-
látur? ” spurði hann og glotti.
„Með alversta móti.”
Skipstjórinn hló kuldalega en
það mátti greina óróleika í hlátr-
inum. örlítið rofaði til í bylnum og
það mátti greina einhver öskur frá
mönnunum á hvalbaknum þó
hljóð þeirra köfnuðu að mestu í
veðrahamnum.
„Hlauptu fram á og athugaðu
hvað þeir em að segja,” sagði
skipstjóri og stýrimaður hraðaði
sér aftur út úr brúnni. Hann mætti
mönnunum við mastrið þar sem
þeir vora á hraðri ferð aftur eftir
skipinu. Annar þeirra þreif í stýri-
manninn og öskraði upp í eyrað á
honum til að yfirgnæfa veðurgný-
inn:
„Land framundan. Við erum að
farauppísandana.”
Stýrimaður sneri við í skyndi
oghljópuppíbrúna.
„Við erum að sigla í strand,”
hrópaði hann.
„Hart í bak.” skipaði skipstjóri
snöggt til mannsins við stýrið og
setti um leið vélsímann á fulla
ferð. Hásetinn sneri stýrinu hratt
í botn og skipið hristist af átökun-
um þegar skrúfan rótaðist gegn-
um sjóinn. En það var of seint.
Höggið kom um leið og skipið
stakkst í sandinn. Ægileg hol-
skefla reið vfir um leið og lagði
það næstum því á hliðina. Þegar
sjórokið sjatnaði sást að mastrið
var brotið við þilfarið og mennim-
ir vom horfnir. Olagið hafði
greinUega þeytt þeim fyrir borð.
„Kallaðu saman allan mann-
skapinn og láttu þá koma hingaö
upp,” skipaði skipstjóri stýri-
manni. „Við reynum að sjá út
hvort við getum bjargað okkur á
land.”
Innan skamms hafði öll skips-
höfnin kiöngrast upp í brúna þó ill-
fært væri um skipið fyrir hallan-
um og ólögum brimsins. Um leið
sást hvar ægileg holskefla reis úti
í sortanum og um stund gein hún
eins og svartur veggur yfir skipinu
með hvítfyssandi löðrið við efstu
brúnir.
„Varið ykkur.” öskraöi skip-
stjóri, en hljóð hans kafnaöi í
gnýnum þegar aldan reið á
brúnni. Rúðumar méluðust og
grængolandi sjórinn hálffyllti
brúna. Mennimir flutu í einum
haug úti í annarri hliðinni og supu
hveljur og reyndu að festa hönd á
einhverju til að krafla sig upp úr
sjónum. Annað ólag fylgdi í kjöl-
far hins og meö ægilegu braki
hreinsaði það burt með sér helm-
inginn af brúnni. Mennimir þeytt-
ust burt með öldunni eins og hrá-
viði og hurfu í brimið. Skipstjórinn
lenti niðri á þilfari og þegar hann
reyndi að staulast á fætur hálf-
rotaður reiö yfir eitt brotið enn og
negldi hann undir spilið. Aðeins
tréfóturinn stóð útundan og bærð-
ist eins og í örvæntingu þegar
öldumar skoluðust yfir hann.
Veðrið hélst stanslaust í fjóra
daga og þegar lygndi var skipiö
horfið í sandinn.
Hópur manna var kominn
austur á sandana með torkenni-
legan búnað meðferðis. Þeir vom
ákveðnir í að finna Austur-Indía-
far, sem strandað hafði á söndun-
um fyrir tveimur öldum, fullt af
gulli og gersemum. Þeir höfðu lof-
orð fyrir tugmilljóna ríkisstyrk
til uppgraftarins ef þeir fyndu
ömggt sýnishom þess efnis að
þeir hefðu staðsett skipið. Þeir
höfðu með sér vélgröfur og leitar-
bor og sérfræðing í aldursgrein-
ingu á timbri og málmum.
Nokkrir héldu af stað með málm-
leitartækin og aö stundarkomi
liðnu var ekki um að villast að þeir
höfðu fundið skip í sandinum.
„Komið þið með borinn,” kall-
aði foringinn og hraðar hendur
komu borútbúnaðinum fyrir. Bor-
inn snerist með murrhljóði niður í
sandinn og skömmu síðar réttu
þeir sérfræðingnum sýnishom af
viðarbút. Hann velti fyrir sér
bútnum og þefaði af honum og
stakk honum svo í mælitæki. Þeir
fylgdust með í ofvæni meðan hann
reiknaði út niðurstööumar. Hann
tók bútinn aftur út úr tækinu og
hélt honum á lofti milli tveggja
fingra og horfði sposkur á mann-
skapinn. Foringinn ók sér óþolin-
móður og beið eftir að hann segði
eitthvað, en sérfræðingurinn virt-
ist njóta þess að ljóstra ekki strax
upp niðurstöðunni.
„Hvaö heldurðu að komi út úr
þessu?” stundi foringinn loks upp
svo lágt að varla heyrðist, en hóp-
urinn laust upp fagnaöarópi þegar
sérfræðingurinn svaraði:
„Þið hafið fundið skipiö og þið
fáið áreiðanlega styrkinn. Þetta
er að minnsta kosti tveggja alda
gömulfura.”
38. tbl. Vlkan 25