Vikan - 17.10.1985, Qupperneq 39

»MÁL NOKKUR SPURSMÁL NOKKUR SPURSMÁL
að hætti Sókron Reygígings
. . drengir æfðu frjálsar íþróttir og þreyttu glimu; já, gíman, hún var nú kappir sam þar flugust á yrðu fljótt að gjalti ef þoir lentu i slag við íslensk-
vist göfugust kraftaþrauta; við á mölinni kunnum ekki þessa eðlu bardaga- an glimukóng."
list, sáum bara box og fjölbragðaglímu í kananum og vissum að þeir sila-
aldurinn var háseti á flutninga-
skipum og sigldi þá nokkrum sinn-
um á ströndina, einsog það er
kallað þegar skipin þræða hafnir
landsins eina af annarri. Og
maður sá að þótt þorpunum svip-
aði saman voru þau um margt
ólík. Sumt voru uppgangsstaðir og
þar sátu harkan og vinnugleðin í
fyrirrúmi; eldsnöggir verkamenn
voru kallaðir út í akkorð hvenær
sem var sólarhringsins til að lesta
skipið eða losa. Þeir komu með
uppbrettar ermar og með sam-
stilltum hrópum og handtökum
var farmurinn afgreiddur á met-
tíma.
Á svona uppgangsstöðum var
mikið af nýbyggðum húsum, skip-
in voru nýmáluð og vörubílarnir
einsog klipptir útúr amerísku
trukkaplakati, slegnir bronsi og
krómi, og með flautulúðra á þak-
inu. I uppgangsþorpunum var allt-
af allt í fullum gangi, næg vinna í
frystihúsunum, landburður af
fiski, fólkið safnaði mublum og
græjum, það vann allan sólar-
hringinn og taldi óþrjótandi at-
vinnu þá mestu náð sem mönnum
getur hlotnast. Fólkið í uppgangs-
plássunum tók sér kannski frí
tvisvar á ári og lét þá hendur
standa fram úr ermum við að
njóta lífsins. Það skrapp í túr til
Kanarí og naut þar á hálfum
mánuði meiri sólar en skín á
gjörvallt landið á ársgrundvelli.
Fólkið varð svo útitekið að það bjó
að því allt árið; inní frystiklefum
og saltfiskgeymslum Austfjarða-
þorpa voru menn sólbrúnir einsog
Spánverjar; hitt fríiö á árinu
notaði þetta fólk til menning-
arferða í höfuðstaðinn, þá tókst
því á einni viku að afgreiða gjörv-
alla menningu höfuðborgarinnar,
sjá allar leiksýningar sem slægur
var í, helstu tónleika og mynd-
listarviðburði; miklu meira en
Reykvíkingar, sem hafa þetta við
höndina allt árið, komast nokk-
urntíma yfir að sjá, enda var það
svo að maður stóð einsog afdala-
kurfur andspænis þessum upp-
lýstu sjávarþorpurum ef talið
barst að kúltúr lífinu fyrir sunn-
an...
Svo voru líka til þorp sem ekki
voru uppgangspláss. Þar unnu
menn á tímakaupi og bara á dag-
vinnutímanum, fóru sér æsinga-
laust við störfin, höfðu yfirdrifinn
tíma til alls; vindurinn næddi um
brotna glugga frystihússins og
mosinn greri á færiböndum síldar-
bræðslunnar, húsin voru gömul og
bárujárnið skellótt. Vörubílarnir
voru engir trukkar úr amerískum
kántríblöðum, heldur voru þetta
ýmist gamlir, gráir ferguson-
traktorar með aftanívagni eða
einhverjar bílaleifar frá árum
hernámsins. I þessum þorpum
komu árleg atvinnuleysistímabil
af því það var enginn togari
gerður út frá plássinu og jafnvel
voru til þeir staðir þarsem fólkið
vildi ekki fá togara, þótt fram-
kvæmdastofnun og bjargráða-
sjóðir væru með tilbúin eintök á
lager.
— Við höfum vinnu þegar
rækjuvertíðin stendur yfir, sagði
mér maður í þorpi einu á
Ströndum, við höfum vinnu þegar
gefur á sjó fyrir trillurnar, og við
viljum ekki meiri vinnu. Við
viljum engan togara!
Ég sagðist ekki ætla að neyða
honum uppá þau...
Og fyllibu.
42. tbl. Víkan 39