Vikan - 16.04.1987, Qupperneq 38

Guðrún Agnarsdóttir, formaður þingtlokks Samtaka um kvennalista,
yfirheyrð af Finni Ingólfesyni, Framsóknarflokki
Valddreifing
af hinu góða
- Þegar maður les stefnuskrá Kvennalist-
ans er þar að finna fullt af góðum málum sem
allir stjórnmálaflokkar gætu hugsað sér að
hrinda í framkvæmd. Með hvaða hætti vill
Kvennalistinn fjármagna öll þessi góðu mál?
Er það með hækkun skatta?
Fyrst og fremst viljum við breytta forgangs-
röðun við ákvarðanatöku og val verkefna og
teljum okkur geta losað heilmikið fé til félags-
legra framkvæmda á þann hátt. Hækkun
skatta kemur til greina, þó ekki á launafólk
en á stóreignir, arð af hlutabréfum, verslun
og önnur fyrirtæki sem standa með blóma í
góðærinu. Reyndar þarf að endurskoða
skattakerfið í heild sinni með það að mark-
miði að jafna byrðar og tryggja réttmætan
skerf til samneyslunnar, jafnframt að herða
skattaeftirlit. Draga má úr kostnaði við rekst-
ur og risnu hins opinbera, hætta við eða draga
úr virkjanaframkvæmdum, endurskoða ýmsar
stofnanir og verkefni á vegum ríkisins og svo
mætti lengi telja.
- í landbúnaðarmálum vill Kvennalistinn
draga úr yfirbyggingu og miðstýringu. Hvað
þýðir þetta?
Þetta þýðir að ákvarðanatakan, til dæmis
bæði í framleiðslumálum og markaðsmálum,
verði meira í höndum bænda en nú er.
- Sem sagt, ákvörðunin um heildarfram-
leiðslumagnið færð frá landbúnaðarráðuneyt-
inu yfir til bænda?
Málið snýst auðvitað ekki fyrst og fremst
um það að taka ákvörðunarréttinn alveg úr
höndum landbúnaðarráðuneytisins. Hins veg-
ar þarf samráð við bændur að vera mun meira
en verið hefur og þeir þurfa að taka málefni
sín meira i eigin hendur. Vandi landbúnaðar-
ins stafar ekki síst af þvi að bændum hefur
verið att út í óarðbærar fjárfestingar þótt
löngu væri ljóst að stefndi í offramleiðslu.
- Nú var framleiðslustjórnun í höndum
samtaka bænda þegar offramleiðslan átti sér
stað.
Skipulagningin var samt greinilega ekki
nógu góð úr þvi að hún leiddi til offram-
leiðslu. Valddreifmg er af hinu góða, bæði
meðal bænda og annarra í þjóðfélaginu.
Framleiðsluráð landbúnaðarins, Búnaðarfé-
lagið og aðrar stjórnunarstofnanir bænda
standa á gömlum merg. Ég hef heyrt á ferðum
mínum um landið upp á síðkastið frá mörgum
bændum, einkum frá konum, að þeim finnist
síns hlutar ekki nógu vel gætt, þeir sem gegni
fulltrúahlutverki fyrir bændur séu oft efna-
mestu bændurnir sem séu i litlum tengslum
við vanda þeirra sem erfiðast eiga. Stofnanir
bænda, einkum þeir milliliðir sem annast fyrir-
greiðslu fyrir þá, sýna ekki nógu lýðræðisleg
vinnubrögð.
- Segir þú að stofnanir bænda, Búnaðarfé-
lagið og Framleiðsluráð, séu ólýðræðisleg-
ar?
Ég segi að þær séu ekki lýðræðislegar i
vinnubrögðum sínum ef þær standa að ráð-
stöfunum sem koma eins illa út fyrir allan
þorra bænda og raun ber vitni.
- Nú er kosið til þessara stofnana af bænd-
um sjálfum. Með hvaða hætti á að velja til
þessara stofnana ef ekki kosningum?
Það væri þarft að endurskoða og endur-
skipuleggja stjórnkerfi landbúnaðarins með
tilliti til þeirra miklu breytinga sem nú ganga
í garð. Það er í höndum bænda sjálfra hver
framtíð íslensks landbúnaðar verður. Þeir
veröa að sýna samstöðu og stéttvisi.
- í stefnuskrá Kvennalistans kemur fram
að þið viljið tryggja atvinnuöryggi fiskvinnslu-
fólks. í kjarasamningum 26. febrúar 1986 var
atvinnuöryggi fiskvinnslufólks verulega bætt.
Var það ekki nægjanlegt?
Það sem Kvennalistakonur vilja vinna að
er að störf í fiskvinnslunni verði metin að
verðleikum. Þrátt fyrir að atvinnuöryggi hafi
verið tryggt nokkuð eru störf við fiskvinnslu
ennþá ekki nietin sem ábyrgðarstörf. Konur
una því ekki að mikilvæg vinna þeirra við
aðalútflutningsverðmæti landsins sé ekki met-
in til ábyrgðarstarfa og laun greidd i samræmi
við það. Það skref, sem nú hefur verið stigið
til að bæta atvinnuöryggið. er ágætt en ekki
nógu stórt. Námskeiðahald fyrir verkafólkið
er mjög jákvætt, því þarf að halda áfram.
- Þið viljið að kvótakerfið sé endurskoðað.
Hvað er það í kvótakerfinu sem þið viljið
endurskoða?
Við studdum kvótakerfið á sínum tíma af
þeirri ástæðu að við töldurn nauðsynlegt að
vernda fiskistofnana. Við töldum kvótakerfið
leið til þess. Við tókum mark á spám fiskifræð-
inga og við vildum síst af öllu stunda rányrkju.
Hins vegar þarf kvótakerfið að vera sveigjan-
legt og samrýmast byggðastefnu. Kvennalist-
inn vill halda landinu í byggð. Sum
byggðarlög horfa nú á bak fjölda fólks vegna
skorts á atvinnu. Þessi fólksfiótti stafar bæði
af vanda í landbúnaði en einnig sjávarútvegi.
Nægur afli berst ekki á land í vinnslu, bæði
vegna þess að siglt er utan með ferskan fisk
og kvóti byggðarlagsins er ekki nægilega mik-
ill til að halda uppi atvinnu. Síðan er verslað
með kvótann.
Viljið þið koma í veg fyrir að verslað sé
með kvóta?
Já. Auk þess er vandséð hvernig hægt er að
versla með þann fisk sem syndir í sjónum.
Hann er auðlind sem við eigum öll.
38 VIK A N 16. TBL