Vikan - 30.07.1987, Blaðsíða 29

______Vikan og tflveran_
Silungurinn lifi
Ég hafði unun af silungsveiði! Hvað jafnast á við að liggja í ilm-
andi grasinu á einhverjum lækjarbakkanum og bíða þess að einhver
fiskur sé nógu vitlaus til að gleypa vesalings orminn sem hefur verið
þræddur á villimannlegan hátt upp á járnkrók? Ekkert hljóð heyrist
nema sefandi árniðurinn og vellið í spóa sem er að sýnast stór fyrir
spúsu sinni. Og ef til vill er sá stóri einmitt núna að gína við grímu-
klæddum stálbeittum járnkróknum sem mun ganga langt inn í hálsinn
á honum eða festast í innyflunum!
Þetta eru þó þokkalegar hugrenningar eða hitt þó heldur. Frá
blautu barnsbeini hef ég haft gaman af silungsveiði og hef stundað
hana af mikilli ræktarsemi allt til þessa. En nú hafa verndunarsjónar-
miðin tekið völdin, yfirþyrmandi meðaumkun með möðkum og fiski
hafa hrakið mig frá hinurn stóru veiðimiðum fjallavatnanna og ég
borða ekki einu sinni silung lengur.
En hvað hefur valdið þessari miklu breytingu? Hvers vegna vil ég
láta friða silunginn en veiða hvalinn? Hvers vegna vil ég hefja silung-
inn til vegs og virðingaren leyfa utlendingum að skjóta rollur á færi?
Svarið við þessu er einfalt. Ég tel að silungurinn sé fremri okkur
mönnunum að greind og útsjónarsemi og að í tímans rás taki hann
völdin hér í heimi - og þá vildi ég síst af öllu vera talinn óvinur hans.
Reyndar er ekki mikil hætta á því. Á mínum velmektarárum við
árbakkana var ég ætíð talinn besti vinur fiskanna af mínum félögum.
Það var sama hversu mjög ég barði
vatnið með færinu mínu - aldrei
veiddi ég nokkurn skapaðan hlut
og þótti góður ef ég gat dregið í
land sýnishorn af botngróðrinum í
vatninu.
Ég gerði mitt allra besta, keypti
ágætis græjur og jafnvel vöðlur, þó
ég þyrði aldrei að vaða mjög langt
út. Ég æfði mig í köstum og var
bara nokkuð slyngur í þeirri íþrótt.
Ég reyndi ýmsa veiðistaði, fór með
alþekktum veiðiklóm sem gjör-
þekktu veiðistaðina en allt kont
fyrir ekki. Til að byrja með tók ég
þetta ekki svo rnjög nærri mér. Ég
taldi sjálfum mér og öðrum trú um að það skipti ekki svo miklu
máli hvort maður veiddi eða veiddi ekki. Það væri útiveran og félags-
skapurinn sem mestu máli skipti. Nauðsynleg hreyfing í heilnæmu
lofti gerði mann að nýjum og betri manni og streitan hyrfi eins og
dögg fyrir sólu.
Þessi auðnuleysa mín í veiðimálum fór smám saman að verða
áberandi og hún smitaði út frá sér á veiðifélagana. í fyrstu hentu
þeir gaman að þessu og kölluðu mig fiskifælu. Síðan fóru nafngiftirn-
ar að versna og boðunum um að „skreppa smástund og renna fyrir
þann stóra“ fór fækkandi. Einn af bestu vinum mínum orðaði það
einu sinni svo eftir að ég var búinn að sýna löng og stutt glæsiköst
við eitt af betri veiðivötnum.landsins í tvo daga: „Þú ert mjög góður
veiðimaður, með þeim betri sem ég hef séð. Skrýtið að þú skulir aldr-
ei verða var.“
Annar mjög góður vinur hefur haldið tryggð við mig í veiðimálum
þrátt fyrir allt. Eitt sinn fórum við í ágætis veiðiveðri að enn betra
veiðivatni á Suðurlandi. Við vorum í miklu veiðiskapi og kunningi
minn ræddi ntikið um að ná þeim stóra meðan ég í fylgsnum hugans
vonaðist bara til að ná einhverjum árans fiski og skipti þá litlu máli
hvaða tittur það væri. En upphátt sagði ég náttúrlega að það væri
eins gott að Halldór Ásgrímsson vissi ekki um ferðir okkar. Hann
rnyndi vísast setja kvóta á okkur svo að ekki yrði um ofveiði að ræða.
Þegar við komum að veiðistaðnum okkar var þar fyrir fjölskylda.
Pabbi og mamma, afi og amma og þrjú lítil börn. Pabbinn og afinn
virtust einhvern tíma áður hafa reynt sig við stangaveiði, en svo virt-
ist ekki vera um aðra fjölskyldumeðlimi. Meðan kunningi minn og
ég vorum að setja saman stangirnar og koma fyrir hjólum og færum,
fylgdumst við með aðförum fjölskyldunnar og hlógurn. Stöngunum
var slegið í vatnsyfirborðið og færin fóru tvo til þrjá metra út þegar
best lét. Sumir misstu stangirnar en aðrir æptu, hlógu og hrösuðu
við vatnsbakkann. Ailir voru á strigaskóm því enginn vildi bleyta sig.
Nú var komið að okkur að sýna hvernig vanir menn færu að.
Með besta útbúnað og vöðlur gengum við niður að vatninu og litum
fyrirlitlega á kátu fjölskylduna.
En sjá! Var ekki einn að draga þarna boldangssilung? Og annar
að koma að landi? Ja, fyrst þessir viðvaningar gátu veitt þá hlutum
við að geta mokað aflanum á land.
Til að gera langa og sorglega sögu stutta þá hélt fjölskyldan áfram
að draga væna fiska að landi og tóku sumir silungarnir færi sem
varla voru komin út í vatnið. En við, sérfræðingarnir, urðum ekki
varir og vorum þó í tæplega tíu metra fjarlægð. Svo reyndum við
að færa okkur hinum megin við fjölskylduna, en það breytti engu.
Að lokum bauðst fjölskyldan til að færa sig svo við kæmumst að,
þau væru hvort eð er búin að veiða alveg nógu marga fiska. En ekki
einu sinni það hjálpaði okkur. Að
lokum fórum við og þökkuðum
hinni kátu fjölskyldu fyrir daginn
með því að hreyta þvi út úr okkur
að sjálfsagt væri búið að fæla í burtu
alla fiska með þessum endalausa
háyaða og fyrirgangi.
I annað sinn fórum við saman í
laxveiði, þessi sami kunningi minn
og ég. Þetta var nú að vísu ekki
besta laxveiðiá landsins, en lax-
veiðiá var það samt. En einmitt
þessa tvo daga sem veiðileyfið okk-
ar gilti var slíkt aftakaveður að það
var ekki hundi út sigandi. Við urð-
um því að hírast inni í veiðikofanum
nánast allan tímann. Um nóttina færðist svo fjör í leikinn því í hvert
sinn sem við lögðumst á rúmfletin okkar hlupu mýs yfir svefnpok-
ana. Við reynduni að ná þeim og var það eini veiðiskapurinn í
ferðinni. Og að sjálfsögðu veiddum við engar mýs. Þetta eru aðeins
tvær veiðisögur af tugum ef ekki hundruðum veiðiferða sem ég hef
farið í. Reynsla mín af þeim hefur sýnt mér fram á að silungar eru
afskaplega hreint greindar skepnur og mun greindari en flest mann-
fólk. Hvernig gætu annars þessi vanmetnu dýr, svamlandi þarna
undir yfirborði vatnsins, nærsýn og heyrnarlaus, þekkt orminn og
öngulinn minn frá ormum og önglunt þúsunda annarra veiðimanna.
Þarna synda þeir um og skoða vöruframboðið og segja í mestu
makindum: „Sko, þetta er ormurinn hans Axels. Ekki förum við að
bíta á hann. Tökum frekar þennan."
Þessi útsjónarsemi og kunnátta er ofar mínum skilningi. Ekki get
ég þekkt fiskana í vatninu hvern frá öðrum þaðan sem ég stend á
bakkanum, jafnvel þótt ég sæi þá. Að ég tali nú ekki um að ég færi
að fara í það manngreinar- eða fiskgreinarálit að neita að drepa einn
fisk öðrum frentur af persónulegum ástæðum.
Þess vegna trúi ég því statt og stöðugt að silungurinn eigi eftir að
taka völdin, hæfileikar hans eru ótvíræðir. Þess vegna þori ég ekki
að gera neitt til að styggja silungana og er því hættur að veiða. En
ástæðan fyrir því að ég er hættur að borða silung er hins vegar sú
að mér finnst vont að fá fiskbein í hálsinn.
Texti: Axel Ammendrup
31. TBL VIKAN 29