Vikan - 23.02.1939, Blaðsíða 15

Nr. 8, 1939
VIKAN
15
Jolán Földes
w
A vegum
vonleysingjanna.
í*að, sem komið er af sögunni:
Barabás loðskinnaskraddari flytur búferlum
frá Budapest til Parísar og hafnar með fjöl-
skyldu sína, konu og þrjú börn í Veiðikattar-
stræti. Fyrsta fólkið, sem þessir nýju Parísar-
búar kynnast, eru tveir útlendir flóttamenn, þeir
Liiv og' Bardichinov. Er annar Rússi, en hinn
Júgoslavi. Þeir eru barngóðir og rabbsamir karl-
ar, er öllum vilja vel.
Kona Barabásar nam Ijósmóðurfræði á sínum
yngri árum. En í París vantar sízt af öllu ung-
verska ljósmóður. Aftur á móti þarfnast heimilið
vinnu hennar, því Barabás hefir stopula og illa
launaða vinnu. Anna, elzta dóttir þeirra hjóna,
annast heimilisstörfin á daginn.
I lok annars ársins í útlegðinni grípur Bara-
básfjölskylduna heimþrá. Samt hefir þeim aldrei
vegnað eins vel. Hjónin vinna bæði og eru meira
að segja farin að leggja í sparisjóðinn.
En svo verður frú Barabás veik. Hún leggst á
sjúkrahús og er skorin upp.
Barabás, Bardichinov og Liiv sitja á veitinga-
húsinu á kvöldin og tala saman. Eitt kvöldið
bætist grískur flóttamaður í hópinn, Papadakis
að nafni. Síðar bætast tveir menn enn i hópinn,
annar er Vassja, sem öllum hjálpar, og Anna
verður ástfangin af, hinn er Fedor.
Vassja smitar alla af starfsgleði. Papadakis
pressar húfur, Bardichinov eykur frönskukennslu
sína, Barabás fær nýja stöðu og betri laun, en
vesalings Liiv er óhamingjusamur maður og
klaufi. Vassja fær hann samt til að leggja fyrir
sig bókband, en það gengur hálfilla. — Anna þrá-
biður pabba sinn og Bardichinov um að lofa sér
að læra eitthvað.
Hinir pólitísku útflytjendur sjást sjaldan, nema
við jarðarfarir Ungverja. Barabás situr öll kvöld
á veitingahúsinu og rabbar við kunningjana. Ung-
verski trésmiðurinn hefir fengið brjálæðiskast og
drepið konu sína. — Anna kemst að raun um það,
að það er ekki erfiðast að vinna heima, heldur
að vinna hjá útlendingum.
— Já, þú ert öðru vísi, og það er engin
furða, segir Bardichinov. Þau hafa ekki
verið dregin út úr sínu eigin landi og rek-
in í ókunnugt land,, þegar þau voru tólf
ára að aldri. Þar að auki hefi ég kennt
þér ýmislegt. Þú ert betur að þér en allir
hinir til samans.
— Vassja getur allsstaðar bjargað sér.
— Það getur hann. Vassja er mjög létt-
lyndur maður.
Anna hristir höfuðið.
— Hann er mikill maður. I því er mis-
munurinn fólginn, Bardichinov, að Vassja
er mikill maður. Jafnvel spámaður. Allir
eru ánægðir, ef hann er nálægur.
Nema ég, segir Anna við sjálfa sig, því
að hún er ástfanginn af honum. Annars
hefir hún að kalla rétt fyrir sér. Það
glaðnar í raun og veru yfir öllum, þegar
Vassja kemur heim á kvöldin og lítur inn
í hvert herbergi.
— Qava? spyr hann og brosir, og í tón-
inum er falið: Er ekki allt í lagi, og er
lífið ekki dásamlegt? Og allir brosa til
hans aftur og segja:
— Merci ga va.
Vassja leggur litla gjöf á borðið og
heldur áfram. Hann dvelur aðeins lengi
þar, sem eitthvað er að. Hann býður stund-
um stúdentinum frá Búlgaríu með sér út
að borða miðdegisverð. Hann kemur með
vængbrotna dúfu til Liiv, því að Liiv er
mest einmana af þeim öllum. En Jani er
sá eini, sem hann spjallar lengi við, og
Jani er hreyknari af því heldur en að vera
efstur í sínum bekk. Jean Barabás —
nafnið er ennþá dálítið útlendingslegt, en
Jani er ósvikinn franskur borgari, sem
lærir hæfilega mikið og hefir ákveðið að
verða flugmaður.
Klárí Barabás mundi líka vera efst í
sínum bekk, ef hún fengi ekki svo lágt
í hegðun. En hún flyzt leikandi úr einum
bekk í annan. Hún hefir mjög ákveðna
lyndiseinkunn. Hún veit með vissu, hvað
hún ætlar að veróa. Hún ætlar að verða
læknir. En foreldrar Klárí Barabás, systir
hennar og bróðir, sem þekkja aðeins, hvað
Klárí er ákveðin og dugleg, mundu verða
undrandi, ef þau sæju hana með Aline,
beztu vinkonu sinni.
Aline er veikbyggðasti og tornæmasti
nemandinn í bekknum. Hún er ekki svo
heimsk — ef maður hefir einu sinni séð
inn í augu hennar, sem bera vott um
hryggð og skynsemi, þá veit maður, að
hún getur ekki verið heimsk. Hún hefir
afleitan galla: vont minni. Það, sem hún
skilur vel í dag og þylur orðrétt, er horfið
úr minni hennar á morgun, — tapað og
að engu orðið. Faðir hennar, auðugur
kaupmaður, hefir haft marga kennara til
að lesa með henni — en það bar engan
árangur. Klárí er sú eina, sem getur hjálp-
að henni dálítið. Klárí, sem hefir svo tak-
markalausa þolinmæði og viðkvæmni til að
bera.
Takmarkalausa þolinmæði og við-
kvæmni? Ja, hún verður stundum vanstillt
og klípur í mjóa handlegginn á Aline, svo
að hún er með marblett í hálfan mánuð.
En það er undantekning. Klárí, hinni villtu,
drambsömu sál, þykir mjög vænt um Al-
ine. Henni þykir aðeins vænt um þá, sem
eru veikir og hjálparvana.
— Þú getur ekki verið búin að gleyma
því, segir hún í hundraðasta skipti. —
Hugsaðu þig um. Reyndu að muna, liverju
við hlógum að einu, sem Turene sagði.
Hvað var það?
— Bíddu! Augun í Aline ljómá. — Ég
held . . . Nei, ég man það ekki, segir Al-
ine og verður niðurlút.
Klárí gefst ekki upp. Það er ekki vegna
góða tesins, sem hún fer til Aline, þó að
hún kvarti oft yfir teinu heima. Hún les
með Aline og segir henni drauma sína.
— Læ^narnir lina þjáningar mannanna!
hún færir fram þessa nýju og frumlegu
hugmynd. Aline horfir undrandi á hana.
— Hvers .konar læknir langar þig til að
verða? Frændi minn var sérfræðingur í
eyrnasjúkdómum.
Klárí yppir fyrirlitlega öxlum.
— Mig langar til að verða holdsveikra-
læknir, segir hún hugsandi. — Manstu,
þegar við vorum að lesa um svartmunk-
ana, sem eyddu allri sinni æfi í holds-
veikrabústöðunum ?
Aline man það ekki. Klárí er gröm út
af því, en samt sem áður endurtekur hún
samvizkusamlega hina fögru sögu úr lestr-
arbók þeirra um hina heilögu æfi lækna-
kristniboðanna.
— Þangað vil ég fara, segir Klárí, þeg-
ar hún hefir lokið sögunni. Ef Barabás-
fjölskyldan heyrði til hennar, mundi hún
ekki trúa sínum eigin eyrum, sérstaklega
ekki Anna, sem heldur því fram, að Klárí
hafi hjarta úr steini.
Þetta segir hún, af því að Klárí fnæsir
illgirnislega, þegar Anna fer að leika sér
að því dauðuppgefin á kvöldin, að hitta
mark með slöngvu, sem Vassja hefir búið
til handa Jani.
— Hittir ekki, hittir ekki! segir Klárí
hæðnislega og grettir sig framan í hana.
— Og þú heldur, að þú getir fengið hann
til að verða ástfanginn af þér . . . Vassja
giftist dóttur zarsins!
Áður en Anna getur barið Klárí, er hún
rokin út úr herberginu og til Papadakis.
Aumingja Önnu líður svo illa. Hún er
ekki lengur barn, og hún er enn ekki orðin
kona. Hún reynir að vinna hylli Vassja
með því að skjóta með slöngvu óg detta
af hjóli og meiða sig á hnénu, en hún þjá-
ist eins mikið og hún væri fullorðin, óham-
ingjusöm kona. Ást hennar er hljóð og
einlæg. Ef Vassja yrði veikur og hún fengi
að hjúkra honum — eða ef það kviknaði
í húsinu, og hún gæti borið Vassja í fang-
inu út úr eldinum . . .
Síðan kemur hryllileg nótt, hún kemur
hvorki með sjúkdóm né eld, heldur það,
sem er þúsund sinnum verra, með þau
endalok, sem fá hjartað til að hætta að
slá — dauðann . . .
7. KAPÍTULI.
Frú Barabás vaknar fyrst. Hún sezt upp
í rúminu og þrífur í handlegginn á manni
sínum. Þá er Giula Barabás einnig vakn-
aður.
— Já, hvíslar hann, — ég heyri það . . .
Hann leggur við hlustirnar eitt andar-
tak, það spretta svitadropar fram á enni