Vikan - 31.08.1939, Qupperneq 10

10
VIK A N
Nr. 35, 1939
umar verða geldmjólka næsta ár, þmmaði
hann og sendi drenghnokka með skilaboð
til meðstjórnenda sinna um að koma taf-
arlaust á sinn fund. — Ekki stóð á þeim,
og það var skotið á fundi í hjónaherberg-
inu meðan sú ,,bláa“ hitnaði í eldhúsinu.
— Það er svakalegt ástandið í félaginu,
nautið lítur út fyrir að vera ónýtt, byrjaði
formaðurinn brúnaþungur og leit á gesti
sína til skiptis. Ritarinn saug upp í nefnið
og hristi höfuðið daufur í dálkinn.
— Ég hefði ekki átt að farga kúðanum
mínum svona fljótt, tautaði hann, fremur
við sjálfan sig en hina.
— Hvem andskotann þýðir að vera að
nöldra um það hérna? Við erum ekki að
halda fund um glópsku þína, heldur félags-
nautið okkar, sagði formaðurinn og birsti
sig. Gjaldkerinn hafði strokið sitt rauð-
gula, herforingjaskegg stanslaust síðan
hann settist.
— Það hefði náttúrlega verið betra að
gefa því minna af útheyinu og meira af
töðunni og fóðurbætinum, slysaði hann út
úr sér og lagði báða lófana flata á borð-
plötuna.
— Útheyinu, útheyinu, át formaðurinn
upp eftir honum óðamála. — Það getur
ekki verið, fari það hoppandi. Hafið þið
gefið honum úthey. Ég hef rótað í hann
töðunni, og það sama kváðu fleiri hafa gert.
— Ég segi fyrir mig, ég á ekkert kú-
gæft úthey til, svaraði ritarinn með afsök-
unarhreim og leit gustukalega út í hom.
— Náttúrlega gaf ég honum ekki annað
en töðu, sagði gjaldkerinn. Svo var þögn
um stúnd, og formaðurinn starði hugsandi
' í gaupnir sér. Allt í einu hóf hann sig í
sæti sínu og sló hnefanum mynduglega í
borðið.
— Ja, annað hvort er nú, þrumaði hann,
— að láta félagið fara á hausinn við lítinn
orðstýr, eða að öðmm kosti skipta um
naut, og liggur þá beinast við að fara til
kaupfélagsstjórans.
— Náttúrlega liggur það beinast við, en
heldurðu, að hann verði ekki dýr á gripn-
um? sagði gjaldkerinn varkár.
— Nei, og andskotinn, við hljótum að
geta leikið á hann, ef við förum þrír, mót-
mælti formaðurinn harðlega. Og þar með
var björninn unninn. Þeir sammæltust svo
til þessarar farar næsta laugardag, áttu
þá jafnframt erindi í verzlunina eins og
gerist. — Litlu seinna sátu þeir yfir sjóð-
heitu kaffi með kleinum og neyttu óspart.
Þeir möluðu saman í bróðerni, og það var
hýr virðuleikasvipur yfir öllum andlitun-
um eins og helzt sést hjá þeim, sem ráðið
hafa fram úr flóknum vanda fyrir sig og
sína skjólstæðinga. —
Kaupfélagsstjórinn í Flatahreppi var
stórvaxinn maður, bláeygður með feiknar-
mikið dökkt og grófgert hár, sem skiptist
í miðju eins og vel vanið fax á eldishesti.
Hann stóð innan við búðarborðið með mál-
stokkinn í hendinni, þegar nefndarmenn-
imir gengu inn, og mældi aldraðri koriu út
fiðurhelt léreft. Mennirnir heilsuðu og lit-
uðust um.
— Sælir, sagði kaupfélagsstjórinn með
sinni hranalegu, málmgjallandi röddu. —
Hvað segið þið? Hvemig gengur það,
þarna uppi í íhaldslandahverfinu ?
— Hægan, kunningi, anzaði formaður-
inn. — Það eru allir hættir að brugga, eins
og þú veizt. Annars erum við komnir til
að ræða við þig í fullri alvöru um við-
skiptamál.
— Nú, nú, upp með það þá og engar
krókaleiðir. — Skrifa þetta, er ekki svo?
Hann beindi síðustu orðunum til konunn-
ar með fiðurhelda léreftið.
— Ójá, ætli ekki það. Ég vona, að hæn-
urnar mínar herði sig nú að verpa, svo ég
geti grynnt eitthvað á þessu fyrr en
seinna, sagði konan. Kvaddi síðan og fór
út með poka sinn.
— Svo er mál með vexti, byrjaði for-
maðurinn og gekk fram fyrir félaga sína,
— að félagsgriðungurinn okkar þykir kyn-
daufur. Við verðum líklegast að neyðast til
að selja svínið og fá annan.
Kaupfélagsstjórinn kastaði málstokkn-
um upp í hillu og setti stút á munninn.
—Jaso, þið segið þetta. Og eigið þið ekki
von á verðlaunum fyrir hann í vor?
— Maður lifandi! Jú, jú, þetta er met-
fé, hvað útlit snertir.
— Og fáið þið ekki styrk á girðinguna
líka ? spurði kaupfélagsstjóri á ný.
— 50 krónur á ári, þangað til skuldin
er borguð, svaraði formaðurinn drjúgur.
— Jaso, og þú segir þetta þar að auki.
Nú, ef þið treystið ykkur til að halda öll-
um ykkar verðlaunum og styrkjum, þó þið
skiptið um naut, þá getið þið fengið mitt.
Þið leggið hitt hér inn í kaupfélagið, þegar
þið eruð búnir að fita það vel.
Bravó! kallaði formaðurinn hæstánægð-
ur og bað um brjóstsykur fyrir 25 aura.
Gjaldkerinn, sem hingað til hafði þagað,
gat nú ekki lengur orða bundizt:
— Þetta er náttúrlega gott og blessað,
en þá er eftir að semja um kaupin. Menn
segja, að það sé ekki gott að eiga við þig
eftirkaupin, kalli.
— Varkár maður, Jón, sagði kaupfé-
lagsstjórinn og hló svo dökka faxið gekk
í bylgjum á höfðinu. — En vertu samt
rólegur kunningi, við komum okkur sam-
an, þó seinna verði. Ég lofa þér því hátíð-
lega að auðga ekki sjálfan mig á þessum
viðskiptum.
— Allt í lagi, nógur tími, til að tala um
það, sagði formaðurinn og barði niður alla
tortryggni.
„Það sýndist nú vera, sagði ritarinn, og
var það fyrsta, sem til hans heyrðist. I
því kom ríkur bóndi sunnan úr hverfum
til þess að leggja inn kálfskinn og smér.
Það varð til þess, að nefndarmennirnirofan
að hröðuðu sér við að af 1 júka erindum sín-
um og komast af stað. Nýja nautið ætluðu
þeir að láta sækja daginn eftir.
Nú leið og beið, og það bar ekki á öðru
en umkyrrðist í f jósum Flatahreppsbænda.
Gamla nautinu var komið fyrir hjá Jóni á
Völlum, rótgrónum heyfyrningamanni,
utanfélags, gegn loforði um peningaborg-
un, þegar verðlaunin yrðu greidd. Nokkur
útgjöld hlutu þessar ráðstafanir allar auð-
vitað að hafa í för með sér, en ekki varð
við öllu séð. Almennt var litið svo á, að
félagsstjórnin hefði snúizt rösklega við
málinu og staðið vel í stöðu sinni. En þeg-
ar hún var spurð, með hvaða kjörum sá
nýi væri fenginn, þá voru svörin þau, að
enn væri hann nú eiginlega að láni, það
væri ekki vit í að slá nokkru föstu um verð,
fyrr en það sýndi sig, að hann væri að
fullu gagni. Formaðurinn lét jafnvel á sér
skilja, að boli fengist með tækifærisverði,
því kaupfélagsstjóri væri feginn að losna
við hann.
Þetta gerðist á einmánuði, og það var á
þeim tíma, sem hrafnarnir byggja hreiður
sín og fljúga með lurka í nefinu fram hjá
bæjunum.
1 fardögum ákvað stjórn nautgripafé-
lagsins, að reynzlutími nýja bola skyldi
vera á enda, hann hafði staðið sig vel, og
ákvað jafnframt, að sá gamh skyldi leið-
ast undir byssuna og hnífinn.
— Þið gætuð þrímennt á honum í kaup-
staðinn, hann bæri ykkur, sagði heyfyrn-
ingabóndinn, sem hafði fóðrað bola, þegar
mennirnir komu að vitja hans, og hló dátt
að þessari fyndni sinni. Og það var satt,
nautið var í ágætu standi og bóndanum til
ævarandi sóma. Það ætlaði að verða full-
erfitt að forða kúnum frá ástleitni þess,
þegar það var leyst af básnum og teymt
fram fjósflórinn.
— Nú geturðu látið, bölvaður, sagði
formaðurinn og barði nautið í feitan hrygg-
inn með hnefanum. Svo var haldið beina
leið í kaupfélagið, því að þar var einnig
sláturhús, útibú frá Sláturfélagi Suður-
lands. Þarna var svo blessuð skepnan skot-
in niður, skorin og sundurlimuð.
— Þar skall hann Pétur, sagði kaupfé-
lagsstjórinn um leið og hann hleypti af
byssunni og labbaði síðan inn í búð.
Þegar slöktuninni var langt komið, rétti
gjaldkerinn sig upp til að láta líða úr sínu
verkjandi baki og sagði:
— Það hefir, sko, náttúrlega kannske
verið fljótfærni að skera nautið áður en
maður var búinn að semja við Karl, sér-
staklega hafi það verið að kenna útheys-
gjöfinni í vetur, hvernig fór.
Ritarinn, sem reitt hafði upp öxina í því
skyni að höggva sundur bein í nauts-
skrokknum, lét vopnið síga á ný og leit
spyrjandi framan í félaga sína til skiptis,
eins og hann byggist við, að enn væri ef
til vill ekki of seint að bæta úr þeirri vangá.
Formaðurinn kippti að sér blóðugri hend-
inni eins og hann hefði brennt sig, en náði
sér svo undir eins.
— Nei, andskotinn! Höggðu maður! Þið
hefðuð þá átt að álpa því út úr ykkur fyrr,
þrumaði hann bálreiður til þeirrá beggja í
senn og risti annan bóginn frá skrokkn-
um.
— Náttúrlega hefðir þú getað álpað því
út úr þér sjálfur, sagði gjaldkerinn og
hafði sigið í hann.
Framh. á bls, 21.