Vikan - 12.09.1940, Blaðsíða 1

Nr. 37,
12. september 1940
Vik
í spegil,
madur!
Frumstæðar þjóðir láta sjald-
an í Ijósi skoðanir sínar á
Evrópumönnum í berum orð-
um, en í listrænni túlkun sinni
á hinum hvíta manni geta þeir
ekki leynt tilfinningum sínum
og hugsunum og í gegnum
hana verðum við margs vísari.
EJjjtbi phófi. cbi. 'Jujdius £. JjjpS'
Allt frá því að Evrópumenn byrjuðu
að rannsaka heim hinna frumstæðu
þjóða, hafa bækur um menningu
og lifnaðarhætti þeirra flætt yfir bókasöfn
heimsins. Evrópumenn hafa gert sér ákaf-
lega mikið far um að kynna sér menningu
hinna innfæddu frá öllum hliðum, komast
til botns í henni og skilja hana. List þeirra
hefir líka mikið verið rædd, en skilgrein-
ingin á henni hefir oftast verið næsta
yfirborðskennd og stundum beinlínis röng,
til þess að ekkert gæti komið fram, sem
talist gæti hættulegt sjálfsvirðingu hins
hvíta manns.
Evrópumanninum fannst það vera fyrir
neðan virðingu sína að skeyta nokkuð um
það, hverjum augum svarti, rauði eða guli
kynstofninn liti á menningu Evrópu. Við
■höfum sjaldan fengið að heyra álit hinna
innfæddu á hvítum mönnum eins og það
lýsir sér í þessu orðatiltæki, sem komið er
frá vesturströnd Afríku: ,,Þú þværð þér
eins og hvítur maður — aðeins í framan
og um hendur.“ Og það er helzt ekki um
það talað, að í dansi og leikjum hinna inn-
fæddu er hinum hvíta manni oft lýst sem
fífli og dregið dár að sérkennum hans. En
Framh. á bls. 12\
Hinn frumstæði listamaður gerir ekki skopmynd-
ir — hann sér öðruvisi en við. Þessi mynd af
hvítum manni á hestbaki, sem gerð er af innfædd-
um manni í Tongo í Vestur-Afríku, er í okkar
augum skopmynd, en það er alls ekki víst, að sú
hafi verið ætlun listamannsins. Skýringin er sú,
að augu hins frumstæða manns eru skyggnari en
okkar. Hann gerir ekki það, sem við köllum
nákvæma eftirlíkingu, heldur dregur fram ákveð-
in séreinkenni og skapar myndina utan um þau.