Vikan - 12.09.1940, Blaðsíða 3

VIKAN, nr. 37, 1940
3
áttaskil,“ sagði Arnhildur um leið
og hún kveikti á Ijósakrónunni í
stofunni sinni. Öll ljós loguðu þar nú.
Öðru vísi var áður fyrr, þegar litli ilm-
vatnslampinn hennar eða kertislöguðu
smálamparnir sitt hvoru megin við vegg-
spegilinn voru einir um að brúa djúpið
milli myrkurs og ljóss í þessari stofu, þess-
um hlýja, húmaða heimi, sem geymdi svo
margar minningar. Snöggvast lagði hún
lófann yfir augun, óvön þessari geislandi
birtu. Það var eins og hún væri stödd á
ókunnugum stað, og þyrfti að átta sig á
umhverfinu. Myndir og húsbúnaður glamp-
aði ögrandi í ljóshafinu. Hún horfði á þetta
með öryggisleysi feimins gests. Brátt hvarf
þessi ókunnugleikakennd og jafnframt
henni draumaró rökkursins.
Arnhildur gekk að veggspeglinum og
lauk snyrtingu sinni með liprum höndum.
I tilefni þess að hún ætlaði í leikhúsið með
unnusta sínum hafði hún klæðzt dökkum
silkikjól, en ef til vill gerði hann fölva
hennar of áberandi. Hún neri ögn af rauðu
dufti um vangana, það mundi blekkja Jó-
hannes, hann sæi sæld og hamingju þar,
sem aðeins væru tálrósir. — Hún hafði
játast Jóhannesi fyrir fáum dögum og
óskað þess, að þau gerðu trúlofun sína
opinbera á tilteknum degi, það var í gær.
Nú horfði hún á glampandi einbauginn á
fingri sér, rólega en fagnaðarlaust.
„Þáttaskil,“ hafði hún sagt og kveikt
öll ljós. Leik lífsins var ekki lokið enn, nýr
þáttur átti að hef jast, í þeim þætti ætlaði
hún að sýna þroskaðri og virðulegri leik
en áður, sýna það með allri framkomu
sinni, að hún væri kona, sem kynni að
meta sjálfa sig, gera kröfur og fá þeim
fullnægt. Hún ætlaði ekki lengur að hylja
líf sitt bak við hálfgagnsæ húmtjöldin.
Héðan í frá ætlaði hún að ganga eftir
geislabraut.
Hún lagði men um háls sér, gjöf frá
unnustanum. Það fór hryllingur um hana,
þegar það snart háls hennar og barm —
ískalt. Hún hreyfði sig ofurlítið til þess
að sjá, hvernig ljósið brotnaði í steinum
mensins.
„Svalt og bjart,“ sagði hún upphátt,
gekk um stofuna og slökkti ljósin þar til
aðeins eitt var eftir, við skyn þess ætlaði
hún að bíða unnustans.
--------Þótt hún yrði öll að hlust, sem
skynjaði og aðgreindi sérhvert hljóð í
skarkala strætisins gat hún þó ekki heyrt
súg aldanna, þegar stefni skipsins klauf
þær og þær féllu hvítfreyðandi frá súðum
þess, og þó . . . . heyrði hún hann samt?
Nei, það var blóð hennar sjálfrar, sem
átti þennan þyt. — Mundi það valda hon-
um miklum vonbrigðum að sjá hana ekki,
þegar skip hans kæmi að landi ? I þr jú löng
ár hafði hún beðið hans í skugga, beðið
þess að hann kæmi til hennar eins og
frjáls maður. Nei, hún hafði ekki beðið,
hún hafði ekki gert kröfur til frelsis og
hamingju fyrir sjálfa sig, aðeins verið til
hans vegna. Hans vegna? Ójá, henni hafði
oft virzt að svo væri það. En var það fylli-
lega rétt? Hafði henni ekki verið það dýr-
mætt að eiga vináttu hans — ást hans?
--------Þegar hún missti manninn
leika. Til hennar kom hann þreyttur og
hryggur, hvíldist og tók aftur gleði sína.
í þann hlýja, húmaða heim, þar sem þau
áttu fundi, sótti hann styrk til að reynast
öðrum vel, en hennar hamingja var eins
og bros í gegnum tár. Hún gaf án eftir-
sjár, þaggaði niður allar eigingirniskröfur
og gaf eins og sá, sem veit, að auðæfi hans
þrjóta aldrei. En þrátt fyrir fórnarlund,
þrátt fyrir einlægan vilja til að afmá eigin
óskir, sínar persónulegu kröfur, barðist
hugur hennar á löngum andvökunóttum
við örðug úrlausnarefni. Henn fannst, að
hún hefði lagt líf sitt að fótum Hlöðves,
hverja tilfinningu hjartang. En hvað gaf
hann henni aftur? Ást, sem enga raun
hafði þurft að standast hennar vegna.
Hver þekkti dýpt og varanleik slíkrar ást-
Hlýtt og húmað.
Saga eftir Dórunni Magnúsdóttur.
.......
sinn eftir fárra ára sambúð, hafði henni
fundizt sér lokast allar leiðir til hamingju.
Hann var fyrsti maðurinn, sem hún hafði
unnað, og þrátt fyrir það þótt sambúð
þeirra hefði oft verið erfið átti hún þó
margar ljúfar minningar frá þeim tíma.
Þau höfðu verið ung og óreynd, þegar þau
felldu hugi saman, eigingjörn og óstýrilát.
Hinn minnsti ágreiningur kom róti á til-
finningalíf þeirra, afskipti nánustu ætt-
ingja höfðu heldur ekki alltaf reynzt til
heilla. En samvistir þeirra kenndu þeim
mikið, það voru horfur á, að hjónaband
þeirra yrði farsælt og ást þeirra sigraðist
á þeim torfærum, sem ólíkar skapgerðir
leiddu þau út í, en þá hreif dauðinn hann
burt frá henni. Henni varð harmurinn sár-
ari fyrir það, að henni fannst að þeim
hefði loksins, loksins tekizt að finna hvort
annað og skapa skilyrði fyrir hamingju-
samri sambúð, á hinu leitinu voru minn-
ingar um þrályndi og barnaskap, sem hafði
valdið báðum sársauka. Ef henni hefði að-
eins unnizt tími til að bæta fyrir það, sem
hún hafði misgert, örfá ár til viðbótar,
aðeins örfá ár, bað hún í draumum sín-
um og óttaðist að vakna til þeirrar vit-
neskju, að fresturinn væri útrunninn.
Aldrei, aldrei framar gæti hún látið blítt
að honum og hvíslað eins og lítið barn:
,,Ég vil vera sátt og góð.“ —
Með árunum lægði harm hennar. IJr
fjarlægð tímans gat hún skoðað samlíf
þeirra í ljósi skynseminnar og jafnvel bros-
að með umburðarlyndi að þeim smámun-
um, sem höfðu hleypt ólgu í skapsmunina
og valdið sennum og sáttum. —
---------Hún var sannfærð um að ást-
in væri liðinn þáttur í lífi hennar, þegar
hún kynntist Hlöðver og batt við hann vin-
áttu, en hún komst .að raun um, að svo
var ekki. Hann var einmana eins og hún,
en þó á annan veg, hann átti heimili, fjöl-
skyldu, en saknaði þó samúðar og kær-
ar? Góð og óeigingjörn hafði hún viljað
vera, en hvers var það metið? Var það
ekki eðli karlmannsins að berjast og vinna
harðsótta sigra? Hvers virði var honum
það, sem gafst án baráttu? Stundum hugs-
aði hún með sárri beiskju: Honum finnst
ekki vandgert við mig. Hann spyr ekki,
hvort ég eigi þrár, sem ekki verði fullnægt
með stolnum sælustundum og ást, sem
hefir vináttu að yfirvarpi. Hann spyr ekki,
hvort ég þrái ljósið og frelsið þar sem
engu þarf að leyna. —
Svo varð breyting. Bæði vissu, að hún
var í aðsigi, en hvorugt minntist á, að sú
breyting hlyti að drepa þau úr dróma.
Hlöðver var þungbúinn og þreyttur um
þessar mundir, en þó rótt í skapi sem
endranær. Það var þetta jafnvægi hans,
sem æfinlega umvafði hana friði og sátt,
þegar þau voru saman.
Á þessum tímamótum leitaðist hún við
að vera honum félaginn, sem aldrei brást,
sem hlustaði, skildi og fann.til, vafði hann
samúð og ástúð, sem allt vildi bæta og
græða og spurði þó sjálfan sig án afláts
þeirrar spurningar, hvort ekki væri meira,
sem unnt væri að gefa. Hún reyndi að
lifa sig inn í hans hugsanir, sjá með hans
augum, gleyma sjálfri sér, en hugrenning-
arnar voru eins og litlir, málugir englar,
sem umkringdu hana og hvísluðu að henni
fögrum vonum, sem nú gátu ræzt.
„Arnhildur,“ sagði hún aðvarandi.
---------Dag einn kom hann til að
kveðja, hann ætlaði í langa ferð. Mánuðir
mundu líða þar til þau sæjust næst. Hún
var þögul þessa kveðjustund, ætlaði hon-
um að tala, þráði að heyra hann segja það,
að nú væri vegur þeirra bjartur og beinn,
• ekkert gæti skilið þau að framar. Hvers
vegna skildi hann hana eftir án þess að
segja orðin, sem hún þráði að heyra?
„Þökk, Arnhildur, þökk fyrir allt,“ sagði
hann.