Vikan - 31.10.1940, Blaðsíða 4

4
VTKAN, nr. 44, 1940
gengur annars að þér? Þú prédikar eins
og versta herkerling.“
„Vertu ekki að trufla mig, ég þarf að
segja það, sem mér býr í brjósti. Ég var
að tala um, að við hefðum verið forskrúf-
aðar tildursdrósir um fermingu, og hvað
gerðu svo skólarnir úr okkur? Við urðum
ennþá fínni dömur en áður, en menntunin
okkar er næfurþunn skel. Og hvað svo,
Kaja? Við sitjum á sínum skrifstofustóln-
um hvor, sætar og sjálegar, með „perma-
nent-krullur“, reittar, þvottekta augabrýr,
gljáðar neglur, nýtízkuklæddar í rang-
hverfum ,,pjúr“-sokkum. Við vinnum eins
og vélar, æfðar og vissar, ef ekki slær út
í fyrir okkur. Þegar vinnutímanum er lok-
ið, tekur gatan við okkur, kaffihúsin, bíó-
in, bölhn, bílarnir. Við erum eins og brúð-
ur, sem teflt er fram. Við berumst alltaf
með straumi og öll spor hverfa.
Þegar við vorum böm snerum við okkur
út úr vanda með lygum og fagurgala.
Okkur óar ekki við því enn að beita sömu
brögðum, en nú erum við orðnar leiknar
í því að forðast áhættur og afleiðingar.
Við höfum lagt undir okkur viss svið, og
og þar missum við ekki átta og fátt getur
komið okkur óvænt nú.
Sannleikurinn er sá, að við höfum verið
sviknar um allt, sem átti að gera okkur
að manneskjum. Við höfum aldrei þurft
að ganga í berhögg við neitt, aldrei bera
ábyrgð á neinu. Það eina, sem við höfum
tamið okkur, er lægni, eða hvað ég á að
kalla það. Ég á við, að við séum dálítið
glúrnar stelpur, og það heldur okkur upp
úr svaðinu. Og svo höfum við líka okkar
,,móral“, þann að tefla aldrei of djarft og
treysta engu um of, því að við vorum ekki
gamlar, þegar vesalmennska mannanna
blasti við okkur.
Ertu sofnuð, Kaja?“
„Nei, blessuð haltu bara áfram, þú ert
óborganleg.“
„Kaja, hvað heldurðu að verði svo um
okkur að lokum, þig og mig, og svo ótal
margar aðrar, sem hafa sett ljós sitt undir
mæliker og vanrækt að þroska sál sína?
Hvað tekur við, þegar við erum ekki ungar
og laglegar lengur og karlmönnunum hætt-
ir að lítast vel á okkur. Hvað getur þá
fyllt út eyður endalausra ára?“
„En mennirnir og börnin. Þú ætlar þó
ekki að dæma okkur til að pipra ofan á allt
annað ?“
„Heldurðu að við eigum börn? Nei, auð-
vitað reynum við að halda í unglegan vöxt
eins lengi og auðið er, og svo nennum við
blátt áfram ekki að leggja það á okkur
að fóstra börn. Finnurðu það ekki, Kaja,
að við höfum glatað þeim verðmætum, sem
við fengum í vöggugjöf. Við höfum ausið
æsku okkar og tilfinningum út í Pétur og
Pál og þegar líf okkar ætti raunverulega
að byrja, erum við útlifaðar. Við höfum
skipt oftar um elskhuga en um kápur.“
„Góða Lillí, vertu ekki svona barnaleg.
Hver meðalkona á 10—12 elskhuga. Til-
vonandi eiginmenn okkar eiga sjálfsagt
margar ástir að baki. Og þó að þeir hefðu
ekki lifað eins öru lífi og við, er engin
ástæða fyrir okkur að setjast í sekk og
ösku vegna þess. Sannaðu til, við verðum
ágætis eiginkonur eftir öll ævintýrin."
„Getur þú ekki gert þér neina grein
fyrir því, Kaja, að það er ekki eðli kon-
unnar að lifa slíku lífi, og það hefnir sín,
þegar hinu frumstæða eðli _ er misboðið.
Sönn, óspillt kona hefir aðeins hneigð til
að elska einn mann, ala honum börn og
gera heimili þeirra að fögrum og friðlýst-
um reit. Svona lítið hlýturðu þó að geta
skilið í sálarhfi konunnar.“
„Þú talar um sálarlíf konunnar, en ég
skil það, og þess vegna veit ég, að nú hef-
irðu gert eitthvert bölvað glappaskotið.
Þú ert í „daginn-eftir-stemningu“, og ef til
vill dálítið óþægilega timbruð. Því finnst
þér allt óþolandi, líf þitt hafi farið for-
görðum og þú eigir. enga viðreisnarvon.
Til þess að finna afsökun fyrir sjálfa þig,
skellirðu allri skuldinni á foreldra þína og
umhverfi. Ó, ég held ég þekki þetta svarta
þunglyndi eftir algleymi næturinnar. En
örvæntu ekki, mín kæra, þó að mein komi
eftir munað, því að það eru til ráð við
öhu . . .“
„Hættu þessu málæði, Kaja. Sérðu ekki
að klukkan er að verða níu. Ef við náum
ekki í „strætó" verður sýningin byrjuð
áður en við komumst inn í bíó. Taktu
sígaretturnar hennar mömmu með, svo
að við höfum eitthvað að reykja í
hléinu ...“
Hvernig möndulveldin hugsa sér
að taka Gibraltar.
„Dymar að vesturenda Miðjarðarhafs", eins
og kalla mætti Gíbraltar, hefir um margar
aldir verið þrætuepli stórþjóðanna. Það fyrsta,
sem getið er um þennan klett á suðurodda
Spánar, er þegar Rómverjar stofnuðu þar ný-
lendu, sem þeir kölluðu Julia Calpe. Þegar
Márar réðust inn í Spán árið 711, lögðu þeir
undir sig nýlenduna og byggðu þar kastala,
sem fékk nafnið Gibraltar eftir Márahöfðingja
Djebel al Torik að nafni. Ferdinant IV. Spán-
arkonungur náði kastalanum 1302, en missti
hann fljótt aftur. Árið 1462 náðu Spánverjar
honum enn á ný og héldu honum þangað til
1704, að Englendingar tóku hann í spánska
erfðastríðinu. Spánverjar hafa síðan gert
margar tilraunir til að ná honum, meðal ann-
ars á árunum 1779—’81, en ekki tekist.
Nú í þessari styrjöld er Gíbraltar að nýju
á dagskrá. Hér er kort af Gíbraltar og um-
hverfi, sem sýnir hvemig möndulveldin hugsa
sér að flæmá Englendinga frá „dyravarðar-
stöðu“ þeirra við Miðjarðarhaf.
(Hér fer á eftir þýðing á áletrunum korts-
ins: 80.000—100.000 Nazy torps reported in
Spain: 80.000—100.000 manna þýzkt lið flutt
til Spánar. — Fortied by Germans [1]: Víggirt
af Þjóðverjum. — Boundary: landamæri. —
Neutral ground: Hlutlaust svæði. — British
line: Brezk varnarlína. — Barricaded roads:
Víggirtir vegir. — Battery: Virki. — Nazy
a.rtillery mounted here [2]: Þýzkar stórskota-
liðsstöðvar. — German guns threaten Gibralt-
ar here [3]: Þýzkar fallbyssustöðvar).