Vikan - 31.10.1940, Blaðsíða 6

6
VIKAN, nr. 44, 1940
sjálfum sér, að frægð hans skyldi hafa
borizt alla leið til hinna afskekktustu staða
í Koreu. En þegar hann steig í ræðustólinn,
sem þeir höfðu komið með handa honum,
spurði embættismaðurinn, hvort hann vildi
ekki taka út úr sér góminn með fölsku
tönnunum. í hálfa klukkustund stóð Jack
þama og tók út úr sér tanngarðinn og
setti hann upp í sig aftur, en fólkið réði
sér ekki fyrir fögnuði. Þá varð honum í
fyrsta skipti ljóst, að menn vinna sér ekki
alltaf frægð á því, sem þeir vildu lifa og
deyja fyrir.
Ungri stúlku, sem skrifaði Jack og bað
hann um uppörfun, svaraði hann á þessa
leið: „Ég er nú orðinn fullorðinn maður og
það er sannfæring mín, að lífið sé þess
vert, að því sé lifað. Ég hefi lifað ham-
ingjusömu lífi, ég hefi verið hamingjusam-
ari en mörg hundruð milljónir annarra
manna á minni tíð, og þótt ég hafi þjáðst
mikið hefi ég líka notið lífsins ríkulega
og öðlast það, sem ekki hefir fallið hvers-
dagsmanninum í skaut. Já, lífið hefir
sannarlega verið mikils vert. Vinir mínir
sanna það með því að segja, að ég sé far-
inn að gildna. Og það er í sjálfu sér aug-
ljóst merki um andlegan sigur.“
En honum fannst heiminum vera farið
aftur. „Heimur ævintýranna er að hverfa.
Jafnvel hinar blóðrauðu hafnir í höfunum
sjö eru orðnar hversdagslegar."
Undir lokin átti þessi hrömandi maður
eftir að sýna risaátök. Hann samdi „Eins
og Argo fyrr á tímum,“ sem er ein bezta
Alaskasaga hans, og „Prinsessuna“, eina
af ágætustu umrenningasögunum, þar sem
hann endurlífgar minninguna um ævintýri
æsku sinnar og fyrstu sigra.
Hann gaf Forna skipanir um að byggja
nýja steinhlöðu. Hann ætlaði að senda úr-
vals J.L.-mjólk, -smjör og -ost til San
Francisco. Hann fór með Elizu til Sacra-
mento, til þess að taka þátt í markaðinum
mikla. Hann pantaði bækur frá New York
um kynþáttafræði og hjónabandsham-
ingju, „Snillinginn“ eftir Dreiser og
„Kongo“ eftir Stanley, og margar bækur
um grasafræði, þróunarkenninguna, kali-
fomiskar jurtir, apa og hollensku nýlend-
una í New York.
Hann ákvað að ferðast til Austurlanda
og pantaði farseðla, en afþakkaði þá svo
aftur. Hann ákvað að fara einn til New
York, en málið út af vatnsréttindunum
neyddi hann til að vera kyrran í Glen
Ellen. Síðasta daginn, sem málið var fyrir
réttinum, varð hann að bera vitni í f jórar
klukkustundir. Forni skýrði frá því, að
þegar þeir hafi yfirgefið réttarsalinn hafi
Jack venð veikur af þvageitmn og liðið
mjög illa.
Nokkrum dögum síðar bauð hann til
borðhalds öllum nábúunum, sem höfðu
skrifað undir áskorunina um að höfðað
yrði mál gegn honum. Þá var allt annað
hljóð í strokknum, og því haldið fram, að
aldrei hefði verið ætlunin að banna honum
vatnsafnotin.
Þriðjudaginn 21. nóvember ákvað hann
loks að fara til New York daginn eftir..
Hann sat hinn rólegasti hjá Elizu þangað
til klukkan níu um kvöldið og ræddi við
hana ýms áhugamál, m. a. um skepnur,
sem hann ætlaði að festa kaup á í ferðinni.
Hann sagði, að hver vinnumannsf jölskylda
ætti að fá svolítinn landskika og byggja
skyldi hús handa þeim. Svo átti hún að
velja byggingarlóð fyrir skóla handa þessu
Þessi mynd er tekin af Jack London nokkrum
dögum áSur en hann dó, 22. nóvember 1916. Hann
hafði alltaf haldið þvi fram, að hann vildi lifa
stuttu en hamingjusömu lífi, og að hann vildi vera
leiftrandi stjama á himni samtíðar sinnar.
litla þjóðfélagi þeirra og útvega kennara
að honum. Hún átti líka að sjá út lóð fyrir
mikla geymslubyggingu. Það var eitt af
hans höfuðmarkmiðum, að ræktunin á bú-
garðinum yrði svo fjölbreytt, að ekkert
þyrfti að kaupa nema mjöl og sykur.
Eliza lofaði þessu öllu saman og sagði:
„Svo sækjum við um til stjórnarinnar að
hafa hér pósthús og ég set upp flaggstöng
og þá höfum við okkar eigin bæ hérna og
skýrum hann „Frelsið“. Jack lagði hand-
legginn um öxl henni, þrýsti henni að sér
og sagði alvarlega: „Jæja, gamla mín, nú
yfirgef ég þig.“ Svo fór hann í gegnum
vinnnustofuna og inn í svefnherbergið. Og
Eliza fór að hátta.
Klukkan sjö morguninn eftir kom
Sekins, japanski þjónninn, sem tekið hafði
við starfi Nakata, hlaupandi inn í herbergi
Elizu dauðhræddur og sagði: „Frú Shep-
ard, flýtið yður! Húsbóndinn er svo undar-
legur. Það er alveg eins og hann sé drukk-
inn.“ Eliza sá strax, að Jack var meðvit-
undarlaus og hringdi í skyndi til Sanoma
eftir lækni. Þegar Allan Thomson kom Iá
Jack í dái. Á gólfinu voru tvær tómar
meðalaflöskur, sem báru áletrunina:
„Morfinsulphat og Atropinsulphat.“ Á
náttborðinu fann hann skrifbók með út-
reikningum um, hve skammturinn þyrfti
að vera stór til þess að vera banvænn.
Læknirinn símaði til lyfsalans í Sonoma
og bað hann um að útbúa móteitur gegn
morfíneitrun og sendi aðstoðarlækni sín-
um,Hayes, boð um að koma með það. Þess-
ir tveir læknar gerðu nú allt, sem hægt var
til að reyna að lífga Jack við. Aðeins einu
sinni gaf hann frá sér lífsmark. Hann opn-
aði augun og muldraði eitthvað, sem þeim
skildist helzt vera ,,halló“. Svo varp hann
öndinni og var alveg meðvitundarlaus.
Thomson læknir segir frá því, að veslings
Eliza hafi stunSlið hann, „en frú Charmian
London hafi sagt við sig um daginn, áður
en Jack andaðist, að það væri mjög áríð-
andi, að ekki yrði annars getið en hann
hefði látist af þvageitrun. Ég sýndi henni
fram á að slíkt myndi erfitt vegna sím-
talanna um morguninn og sérhver tilkynn-
ing frá lyfsalanum, sem setti saman mót-
eitrði mundi benda í þá átt, að um morfin-
eitrun væri að ræða.“
Jaek London dó klukkan rúmlega sjö
þetta kvöld. Daginn eftir var farið með
líkið til Oakland og þar voru Flóra, Bessie
og dætur hans viðstaddar guðsþjónustuna.
1 Evrópu var skrifað meira um hann held-
ur en Franz Joseph keisara Austurríkis,
sem dó daginn áður.
Um kvöldið var líkið brennt og askan
send til „Beauty Ranch“.
Hálfum mánuði fyrir andlát sitt hafði
Jack London stöðvað hest sinn á fögrum
hól í landareigninni og sagt: „Eliza, héma
ætla ég að biðja þig um að grafa öskuna
mína, þegar ég er dauður.“
Eliza setti öskuna í kassa, tók htla gröf
uppi á hólnum, í skugga ,,madrona-“ og
manzanitatrjáa, og þar gróf hún öskuna
og steypti sementshellu yfir. Ofan á hana
lét hún svo setja stóra, rauða steininn, sem
Jack London hafði skírt „steininn, sem
múrararnir gátu ekki notað.“
Það er ekki grafið neitt á þennan stein,
sem er yfi'r ösku Jacks London. En ef þar
væri áletrun fyndist mér vel við eiga, að
hún hljóðaði svo: „Hér hvílir víkingur.“
Hér lýkur greinaflokki þeim hinum mikla, sem
ameríski rithöfundurinn Irving Stone hefir skrif-
að um Jack London, einn afkastamesta rithöf-
und síðari tima og einkennilegasta persónuleika
á. sviði bókmenntanna. Greinaflokkur þessi hefir
átt miklum vinsældum að fagna hér í blaðinu og
munu ýmsir sakna þess, að hann var ekki lengri,
en vér getum glatt lesendurna með því, að nú
höfum vér fengið ný amerísk sambönd, hvað
myndir og efni snertir og því unnt að hafa efnið
enn fjölbreyttara en áður.