Vikan - 11.06.1998, Blaðsíða 47

Hverju svarar
Spurningar má senda til
“Hverju svarar læknirinn?”
Vikan, Seljavegi 2, 101 Reykja-
vík. Farið er með öll bréf sem
trúnaðarmál. Vinsamlegast látið
nafn og heimilisfang fylgja með
en bréf eru birt undir dulnefn-
um.
Herramaður með
brjóstverk
Eg er 57 ára og hef upp á
síðkastiö haft óþægilegan
sting fyrir brjóstinu. Hann
kemur aðallega seinni hluta
dags, eftir að ég kem heim úr
vinnunni. Venjulega lagast
verkurinn ef ég fer út að
ganga. Ég hef miklar áhyggj-
ur af því hvort þetta geti
bent til þess að eitthvað sé
að hjartanu, en þori ekki til
læknis. Hvað heldur þú, er
ég hjartveikur?
M.P.
Heyrðu M.P., minn kæri, nú
ferð þú til læknis og lætur at-
huga hjartað þitt. Hjarta-
sjúkdóma er aldrei auðvelt
að greina með fullkominni
vissu, eins og þú hugsanlega
veist. Verkir fyrir brjósti geta
táknað marga misalvarlega
hluti eins og vöðvabólgur,
bakflæði í maga, magasár og
gallverki, svo fátt eitt sé
nefnt. En aldur þinn og jafn-
vel þetta með gönguna segir
mér að þú eigir að fara til
læknis í skoðun. Vonandi er
þetta ekki neitt, en í skoðun
skaltu fara.
Þorsteinn
Ristilverkir og
mataræði
Frá 11 ára aldri hef ég haft
slæma verki í ristlinum. Auk
þess þjáist ég af hægða-
tregðu. Ég hef oft farið til
læknis út af þessu vanda-
máli, en hann þreifar bara á
maganum á mér, segir mér
að vera róleg og sjá til hvort
þetta lagist ekki. Ég veit að
hluti skýringarinnar er út af
lélegu mataræði og stressi,
auk þess sem ég er aðstand-
andi alkóhólista, svo senni-
lega er þetta líka eitthvað
andlegt. Ég heiti því oft á
sjálfa mig að breyta matar-
æðinu, en ég er svo mikill
trassi. Ég veit svo sem alveg
hvað ég á að gera, en geri
það samt ekki. Læknirinn
minn segir mér að það sé
engin ástæða fyrir mig að
leita til sérfræðings. Hvað
fínnst þér að ég ætti að gera?
Erfið
Erfitt er það, kæra Erfið,
að hugsa vel um sjálfan sig.
Ef þú tekur eftir því að ein-
kenni séu tengd andlegu
ástandi þínu, eða einhverju
sem þú hefur borðað, þá er
ég alveg sammála lækninum
þínum og engin ástæða sé til
að fara til sérfræðings. Þá er
skynsamlegast að fara að
gera upp við sjálfan sig hvort
ástandið sé viðsættanlegt eða
ekki. Ef þú vilt breytingu þá
verður þú að taka þig á, ég
get ekki læknað þig, frekar
en e.t.v. heimilislæknir þinn.
Það ert þú sem þarft að gera
eitthvað í málinu, það ert þú
sem þarft að fylgja ráðum
okkar og sjá hvað gagnast
þér. Það er aldrei nein algild
regla um meðferð því hún er
einstaklingsbundin. Það, sem
þú skalt reyna, er að hætta
með kaffi, te og kólagos-
drykki, draga úr sterkkrydd-
uðum mat, minnka mjólkur-
notkun, forðast allan þann
mat sem þú finnur að fer illa
í þig. Farðu svo og lærðu jóga
og farðu að slaka aðeins
betur á. Veistu að ef þú hefur
alltaf áhyggjur deyrðu úr
áhyggjum og ef þú ert
áhyggjulaus deyrðu samt.
Hvers vegna þá að hafa
áhyggjur?
Þorsteinn
Yfirlið og dofi
Ég er 19 ára og mig langar
að leita ráða hjá þér. Oft,
þegar ég hef setið lengi,
stend upp og teygi úr mér
fínnst mér ég vera að missa
jafnvægið, sé allt svart og
verð dofín í andlitinu (líkt og
ég sé með náladofa). Stund-
um ranka ég við mér á gólf-
inu. Þessu fylgja stundum
væg krampaköst, sem standa
í nokkrar sekúndur. Ég er
ekki blóðlaus og blóðþrýst-
ingurinn er eðlilegur. Þetta
gerir mig dauðhrædda. Get-
ur þú gefíð mér skýringu
hvers vegna þetta gerist?
Ein hrœdd
Hættu að vera hrædd, og
lærðu nú hvernig á að fást
við þetta. Ungar konur eru
oft með lágan blóðþrýsting
og þegar þær hafa setið lengi
eða legið verður blóðþrýst-
ingurinn enn lægri. Þegar þú
stendur upp við þessar að-
stæður er blóðþrýstingurinn
svo lágur að blóðið nær ekki
að streyma upp í höfuð; þú
færð svima, sérð svart og það
getur liðið yfir þig. Þú verður
að læra að standa hægt upp.
Hafir þú legið, er best að
setjast fyrst upp stutta stund
og standa síðan upp. Hafir
þú setið stattu þá hægt upp
og styddu þig við. Öll hreyf-
ing er af hinu góða, hollt
mataræði og reglulegur
svefn. Ef fylgja þessu ein-
hverjir krampar væri ráðlagt
að leita til læknis og fá tekið
heilalínurit.
Þorsteinn
Kæri Þorsteinn,
Ég er 67 ára og hætti að
vinna úti á síðasta ári eftir
áratugi á vinnumarkaðnum.
Ég hef aldrei haft meira að
gera en eftir að ég hætti að
vinna, ég hitti vini, börn og
barnabörn og er aldrei ein-
mana. Ég sakna vinnunnar
aldrei. Ég geng mjög mikið
og tek aldrei lyf, að undan-
skildu Thyroxin og Milizide
mite. Þrátt fyrir miklar göng-
ur og hreysti er ég óvenju-
lega máttlaus. Aðallega fínn
ég fyrir miklu máttleysi í
handleggjunum. Ég held
stundum að þetta geti verið
þunglyndi, án þess mér fínn-
ist ég nokkuð þunglynd;
reyndar hefur mér aldrei
þótt eins gaman að lifa!
Þessi slappleiki og þetta
máttleysi er alveg nýtt og
mig langar að biðja þig um
ráð.
Kærar kveðjur
Ellilífeyrisþeginn.
Kæri ellilífeyrisþegi,
Ég ráðlegg þér að leita
læknis og fá skoðun og blóð-
rannsókn. Skoða verður
ástand skjaldkirtilshormóna,
enda ert þú að taka skjald-
kirtilslyf. Þá ert þú á vatns-
losandi blóðþrýstingslækk-
andi lyfi (milizide), sem get-
ur truflað söltin í líkaman-
um, sem þarf því að mæla.
Enn sjaldgæfara er að vera
með vöðvagigtarsjúkdóm
sem kallaður er polymyalgia
rheumatica og oft er hægt að
greina með blóðprufu. Nei,
þú ert ekki þunglynd. Gangi
þér vel.
Þorsteinn.