Vikan - 03.09.1998, Qupperneq 45

HuUta Guömundsdóttir Sendið bréfin til: „Kœra
á* 1 fétagsráögjaji svarar Hulda“ Vikan, Seljavegi
bréfum lesenda. 2 101 Reykjavík.
1 Fyllsta trúnaöar er gætt og bréfhirt undir dulefni. Netfang: vikan@frodi.is
Sonur minn ógnar mér
Kæra Hulda...
Hvert á ég að snúa mér varð-
andi samskipti mín við son
minn? Eg verð að fá aðstoð.
Hann er 17 ára og tók sér hlé
frá námi, því það hefur nú
verið frekar þröngt í búi hjá
okkur og hann vill hafa meiri
peninga fyrir sig. Við búum
tvö saman og höfum gert
lengi. Nú er svo komið að ég
er búin að missa tökin. Hann
virðir ekki þær rcglur sem ég
set og gerir lítið úr mér
frammi fyrir vinum sínum.
Hann fer mjög seint að sofa,
Ieggur sig svo seinni partinn
þangað til hann fer út á kvöld-
in. Hann hélt áður fyrir mér
vöku með hárri tónlist, en sem
betur fer er hann farinn að
fara eftir því sem ég segi og
notar heyrnartól þegar hann
er einn. Þá get ég sofið en
hins vegar ekki þegar strákar
eru hjá honum fram eftir öllu
á nóttunni. Eg skil ekki hvað
þessir strákar geta vakað og
þvælst úti. Þeir láta sem ég sé
ekki til þegar ég bið þá að fara
því ég þurfi að fá svefnfrið.
Eg vinn á sjúkrahúsi og þarf
góðan nætursvefn til að geta
sinnt mínum störfum. Sonur
minn er líka mjög dónalegur
við mig þegar ættingjar okkar
koma í hcimsókn eða hringja.
Hann hefur komið illa fullur
heim og sýnt mér ógnandi til-
burði. Það er mikill stærðar-
munur á okkur og ég varð
bara hrædd. Eg vil ekki
hrekja hann frá mér því ég vil
geta aðstoðað hann þegar
hann fer aftur í skólann, en
svona getur þetta ekki gengið.
Hvað leggur þú til?
Móðir.
Kæra „móðir“
Áhyggjur þínar eru raunhœf-
ar því þróunin er á verri veg
þrátt fyrir alla þína viðleitni
sem jafnvel bara vekur aukna
gremju hjá honum. Eg legg til
að þið farið í viðtöl til sér-
fróðra aðila með þekkingu á
vandamálum unglinga og
samskipta- og tengslavanda-
málum þeirra, sem oft eru
mikil, bæði við eigin fjöl-
skyldu og oft út á við líka.
Þú þarft aukinn styrk til að
geta sett honum mörk og vera
ákveðin, annars getið þið ekki
búið saman. Hann þarf um
leið að lœra að skilja það að
þó þú setjir mörk og gerir
sanngjarnar kröfur til hans sé
það ekki illa meint og alls ekki
refsing heldur þvert á móti
vœntumþykja og umhyggja
fyrir honum. Hann þarf að
skilja tilganginn og meining-
una að baki og vilja taka þátt í
slíkum breytingum. Bœði til
að þú haldir sönsum og hann
fái notið sín betur, geti unnið
eða farið í nám og byggt upp
festu í lífi sínu og umhverfi.
Núverandi hegðun hans
bendir til að hann sé allt annað
en ánœgður með stöðu sína í
lífinu og háttalagi. Hann á
mjög erfitt með einbeitingu,
veit ekki að hverju hann vill
stefna, lætur tímann líða frá
sér og kunningja sína taka
völdin og hanga yfir sér, sefur
á daginn og þjáist af sektar-
kennd og kvíða, sem hann er
að reyna að flýja frá, en við
það að vera kvíðinn er æ erfið-
ara að fóta sig og stefna að ein-
hverju raunhæfu markmiði.
Hann er hjálparþurfi og því
fyrr því betra að þið leitið fag-
legrar aðstoðar til að vinna úr
þessum vanda og öðlast betri
líðan.
Kœr kveðja, Hulda.
Vinnufíkn?
Kæra Hulda...
Eg las það einhvers staðar
(kannski talaðir þú um það í
Vikunni nýlega) að sumt fólk
sem vinnur mikið verði fyrir
spennufalli í fríum og finni
fyrir depurð, kvíða eða leiða,
einmitt þegar allt á að vera
svo gaman og langþráð frí
rennur upp. Eg þekki þetta
því miður allt of vel og hef
haldið að ég væri ein um
þetta. Mikið þætti mér vænt
um ef þú gætir sagt mér hvað
hér er á ferð og hvernig mað-
ur getur tekið á þessu. Eg er í
tveimur störfum og sinni
heimilinu þar fyrir utan. Þeg-
ar ég fæ helgarfrí hverfur
gleðin sem ég finn oft fyrir í
annríkinu á virkum dögum.
Það sama á við um sumarfrí
og jólafrí; ég verð dauf í dálk-
inn, en þegar ég tók mér langt
hlé vegna námskeiðs sem ég
var á fann ég ekki fyrir þessu.
Eg tók til um helgar, skemmti
mér og hitti margt fólk. En
núna verður lítið úr verki og
sjálfstraustið hverfur. Hvað
er til ráða? Vonandi geturðu
svarað mér sem fyrst.
Með fyrirfram þökk,
Vinnusöm.
Kæra „vinnusöm“
Þessi vandi þinn, sem er út-
breiddari en þú heldur, að líða
verr í frítíma og fríum, getur
átt sér ýmsar og margvíslegar
rætur í fortíðinni og þeim lífs-
stíl sem þú hefur lært eða hef-
ur orðið að temja þér á yngri
árum. Þú talar um að verða
fyrir „spennufalli“ í fríum, þú
verðir döpur, leið og kvíðin.
Þörfin til að vinna og vinna oft
mikið er alveg heilbrigð. An
vinnu eru flestir óhamingju-
samari en ella. Vinnan og vel
unnin verk eru mjög gefandi
og veita launin í sjálfu sér
óháð raunverulega greiddu
kaupi. - En hitt er slœmt að
geta ekki - eða kunna ekki - að
vera ífríi án vinnunnar, þvíþá
ertu orðin allt of háð henni.
Vinnan er oft mjög áhrifamikil
vörn gegn tómleika og til-
gangsleysiskennd. Hún ber oft
með sér visst skipulag á tíman-
um, sem aftur eykur öryggi og
sjálfstraust, að ógleymdum
uppörvandi félagsskap, a.m.k.
stundum. Án vinnunnar,
þ.e.a.s. í frítímanum, getur slík
vörn hrunið og kvíðinn og
leiðinn, sem vinnan bœgði svo
vel frá, brýst þá fram. - Það er
einmitt oft undirrót „vinnu-
fíknarinnar" að halda niðri
slíkum tilfinningum.
Vandi þinn og verkefni er að
reyna að þjálfa þig í að gefa
frítímanum líka eitthvert
markmið og tilgang svo að þú
getir nýtt hœfni þína til skipu-
lags og sköpunar, líka í fríum,
með einhverju sem þú getur
tekið þér fyrir hendur og sem
þú ákveður fyrirfram. Það
virðist kannski vandasamt.
Gott er að reyna að rifja upp
fyrri hugðarefni og athuga
hvort hœgt sé að virkja þau til
að skipuleggja tímann. Það er
einmitt þessi óskipulagði tími,
sem „eyðist út í loftið“, sem
eykur svo mikið kvíðann og
fylgifiska hans, leiða, depurð
o.s.frv. „Pældu“ svolítið í að
finna eitthvað sem þér hentar.
Ég veit ekki hve gömul þú ert,
en nú til dags getur fólk gert
miklu meira en áður t.d. farið í
nám eða á námskeið á mjög
mörgum sviðum frœða og
verklegrar iðju og skapandi
verkefna. Þú þyrftir ef til vill
að vinna minna til að fá tíma
til slíks! Svo er líka gott ráð að
rjúfa einveruna því allir þurfa
einhvern gefandi félagsskap
inn á milli, líka í fríum.
Reyndu að leita hið innra með
þér að því sem þig langar helst
til að gera og fylgja eigin til-
finningu. Rifja upp eða þróa
ný áhugamál og taka frum-
kvœðið að auknum tengslum
við fólk sem þér líður vel með
ogfinna eitthvað sem þið getið
gert satnan. Margt er hægt að
stunda, svo sem gönguferðir,
tónlist, spilamennsku, les-
hringi, saumaklúbba, svo ör-
fátt sé nefnt.
Kœr kveðja, Hulda.
Netfang: vikan@frodi.is
45