Vikan - 03.09.1998, Blaðsíða 48

Sigurður Helgi lögmaður:
Viðtal: Þórunn Stefándóttir Myndir úr einkaeign
Á ættarmóti Sama í Noreai
með samískt hrekkjagen
Saklaus náttúruböm, heiðingjar,
furðufyrirbæri sem sýsla með
hreindýr, göldróttir kuklarar og
hættulegir hnífamenn. Þetta em
nokkrar þeirra skilgreininga sem
notaðar hafa verið yfir Sama í
gegnum tíðina. Vel á minnst, Sam-
ar em Samar, þeir vilja alls ekki
láta kalla sig Lappa. Lappi er niðr-
andi orð, er í rauninni það sama og
Leppalúði, sem samkvæmt orða-
bókum er sá sem er tötralega eða
lufsulega klæddur. ísland átti sinn
fulltrúa á ættarmóti Sama, sem
haidið var í Noregi í júlí, Sigurð
Helga Guðjónsson lögmann.
Hann mætti ásamt
fríðu fötuneyti, ko-
nu sinni, tveimur
dætrum og fjórum frænkum.
„Jú, ég er löglegur Sami, er
það að einum fjórða hluta.
Amma mín, sem ég ólst upp
hjá á Hólmavík, var Sami frá
Norður-Noregi og á einnig
ættir að rekja til Finnlands og
Rússlands. Hún braust til
mennta og lærði hjúkrunar-
fræði. Hún kom til Islands til
starfa, ætlaði að vera hér um
skamma hríð en kynntist afa
mínum og settist hér að.
Amma hélt uppruna sínum
ekki á lofti og ég var orðinn
stálpaður þegar ég komst að
því að hún væri Sami.“
Samar eiga sér langa sögu
og erfiða. Þeir eru frumbyggj-
ar Skandinavíu og Kól-
anskaga, eiga sitt eigið
tungumál og menningu og
margt er skylt með þeim og
Eskimóum og Indíánum í
Norður-Ameríku. Þeir lifðu
rólegu hirðingjalífi fram til
ársis 1600, þegar trúboðið
kom og Samalandi var skipt
upp. Það var litið á Samana
sem einföld náttúrubörn sem
þyrfti að hafa vit fyrir. Sig-
urður hefur kynnt sér náið
sögu Samanna. „Kirkjan
lagði mikla áherslu á að upp-
ræta heiðin trúarbrögð
þeirra, sem byggðust mikið á
sérstökum Samískum söng,
svokölluðu joik. Joikið var
verkfæri Samanna til að kom-
ast í samband við guðina. Það