Vikan


Vikan - 18.04.2000, Blaðsíða 6

Vikan - 18.04.2000, Blaðsíða 6
Texti: Gunnhildur Lily M a g n ú s d ó 11 i r. Myndir: Gunnar Gunnarsson. Forfeður okkar voru hugsuðir Við íslendingar erum sennilega flestir sammála um það að menn- ingararfurinn skiptir okkur miklu máli og að hann beri að varðveita. Margir eru stoltir af upprunanum og sjálfsagt getur nánast hvaða íslending- ur sem kominn er til vits og ára vitnaði í einhvern kapp- kemur að norrænni goða- fræði, víkingatímabilinu og í raun öllu því sem lýtur að for- feðrum okkar. „Mér finnst heillandi að rýna í hvernig þessir forfeður okkar hugs- uðu. Þetta voru sniðugir gæj- ar,“ segir Haukur og á þar við víkingana og heim þeirra. Haukur hefur um margra ára skeið rannsakað fornsög- I>art er nú alveg á iiiiirkiiniiiii art ég nenni art niyinla mér skortun á þessu lijákátlega rugli þessaru smánienna imian Þjórtkirkjnnnar seni lierjast nni feitiislii liraurtin. Inn á milli eru aurtvitart til ákallega trúartir inenn sein ern í |irestsstarf1nu ariiiigsjún en þeir verrta allt art því ai) aflilægi. l olk vill ekk- ert blanda frúnni ol' niikirt inn í kirkjintn eins iil'ugsiuíirt og þart kann art hljóina. um og svo hefur hann búið til nokkurs konar stjörnuspeki norrænu goðanna úr heimild- um sem koma víðs vegar að úr Evrópu. Fyrsta spurningin hlýturþví að vera, hvað á stjörnuspeki goðanna skylt við hefð- bundna stjörnuspeki? „Þetta er í raun ekki stjörnuspeki eins og við hugs- um um stjörnuspeki því forn- kapparnir hugsuðu þessi mál allt öðruvísi. Hefðbundin stjörnuspeki á rætur sínar að rekja til Súmera en þeir not- uðu þó stjörnurnar fyrst og fremst sem dagatal því það var gríðarlega mikilvægt vegna akuryrkjunnar sem þar var stunduð. Þeir urðu t.d. að vita hvenær þeir áttu að sá og hvenær von væri á flóðum. Okkar forfeður sækja síðan í þessa speki Súmerana og Mesópótaomíumannanna þegar þeir skapa norrænu goðafræðina. Það er því rétt að allt eigi þetta sömu rætur en þó er mikill munur á hefð- bundinni stjörnuspeki og því sem ég hef verið að skoða og þróa út frá norrænu goða- fræðinni," segir Haukur. Það er greinilegt að Hauk- ur er ákaflega vel að sér í nor- rænu goðafræðinni og við fyrstu sýn virðist þessi nor- ræna stjörnuspeki hans ákaf- lega flókin fyrir nútíma ís- lending sem ekki þekkir Völuspá og Snorra-Eddu jafnvel og nýjustu myndirnar í bíó. Hvernig myndirþú útskýra þessa speki fyrir manneskju sem lítið þekkir tilfortíðarinn- ar? „Það má auðvitað segja að þetta sé tengt hefðbundu stjörnuspekinni sem við þekkjum á þann hátt að sam- kvæmt þessum fræðum raða goðin sér á stjörnuhimininn líkt og stjörnumerkjunum er raðað þar. í Völuspá er sagt frá því að Askur Yggdrasils hafi náð yfir himinhvolfið. Ut frá þessu uppgötvaði ég að Askur Yggdrasils er í raun vetrarbrautin í norrænu goðafræðinni. Einhver staðar er líka sagt að goðin hafi rað- að sér á Ask Yggdrasils og hvert þeirra hafði sinn stað og tíma, líkt og stjörnumerkin hafa ákveðin mánuð. I Völu- spá kemur fram að goðin hitt- ast til þess að skipuleggja árið og þar er hverju goði úthlut- aður ákveðinn staður og tími á himinhvolfinu.“ Samkvæmt þessum kenn- ingum Hauks byrjaði árið hjá víkingunum á tíma Óðins sem er í mars og apríl og því sam- svarar Óðinn hrútnum, þar á eftir kemur Týr sem samsvar- ar nautinu, Baldur sem sam- svarar tvíburunum, Heim- dallur sem samsvarar krabb- anum, Freyja sem samsvarar ljóninu, Frigg sem samsvarar meyjunni, Loki sem samsvar- ar voginni, Viðar sem sam- svarar sporðdrekanum, Ullur sem samsvarar bogmannin- um, Freyr sem samsvarar steingeitinni, Njörður sem samsvarar vatnsberanum og loks Þór sem samsvarar fisk- unum. urnar og komist að mörgum athyglisverðum niðurstöðum sem hann mun brátt bera á borð fyrir almenning hér- lendis sem og erlendis. Það má segja að eitt meginefnið í rannsóknum Hauks sé tíminn og stjörnurnar. Hann hefur meðal annars rannsakað hvernig fornkapparnir fóru að því að fylgjast með tíman- ann úr fornsögunum þótt hann viti ekki alltaf hvaðan tilvitnunin er komin. En þótt við séum flest stolt af upp- runanum erum við fæst jafn upptekin af honum í okkar daglega lífi og myndlistar- maðurinn Haukur Halldórs- son. Listin er nefnilega ekki eina ástríða Hauks því hann er forfallinn grúskari þegar
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Vikan

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vikan
https://timarit.is/publication/368

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.