Vikan - 06.06.2000, Blaðsíða 30

Texti: Hrund Hauksdóttir
Reiðiá vinnustað
Reiði á vinnustað er ein af
erfiðustu og mest streitu-
valdandi tilfínningum sem
fólk upplifir í vinnunni og
pað getur reynst mörgum
miög erfitt að liafa stjórn
á henni. Vinnustaðurinn
er líklega eini staðurinn
par sem annað fóik hefur
vald yfir hér. Auk yfir-
manna hinna harftu að
fást við viðskiptavini,
samkeppnisaðila og sam-
starfsfólk. flllt hetta fólk
getur valdið bér vonbrigð-
um, sært hig, ruglað hig í
ríminu, farið á bak við big
og komið hér úr jafnvægi.
Ef hú biáist af innbyrgðri
reiði í vinnunni há gengur
ekki til lengdar að sópa
henni undir teppið. Þú
verður að fást við hessa
öflugu tilfinningu og
takast á við vandamáiið
af fullri alvöru. Jafnvel lítil
reiði sem nær yfir langan
tíma er hættuleg heilsu
hinni, samkiptum hínum
við fólk, hamingju bínni
og alveg örugglega
starfsframa hínum. Sem
betur fer eru til ýmsar
leiðir til hess að hafa
stjórn á reiði sinni og hað
er hægt að vinna með
henni og stýra hinum nei-
kvæðu öflum reiðinnar inn
á jákvæðari og meira
skapandi brautir.
Mismunandi gerðir reiði
I vinnunni, þar sem vald-
dreifingin er ójöfn og aðalá-
herslan er lögð á að auka fjár-
magn fyrirtækisins, getur sú
staða komið upp að starfs-
maður verði fyrir óréttlæti.
Reiði kemur fram á ýmsa
vegu. Hér koma nokkur
dæmi:
Sjálfsásökunarreiði
Sigrún var deildarstjóri hjá
stóru fyrirtæki í viðskipta-
heiminum. Einn daginn, þeg-
ar hún kom til vinnu, lágu
skilaboð á skrifborðinu henn-
ar þess efnis að hún ætti að
fækka starfsfólkinu á sinni
deild um 20% en hún yrði
jafnframt að skila afköstum í
samræmi við fyrri áætlun.
Jólabónusinn hennar byggð-
ist á því að henni tækist að
halda þeirri áætlun. Þessi
hugmynd yfirmanns Sigrúnar
var illa skipulögð og hann
hafði greinilega ekki nokkra
hugmynd um álagið sem Sig-
rún var undir á deildinni, þótt
hún hefði verið fullmönnuð
til þessa.
Sigrún varð bálreið en leið
samt illa yfir reiði sinni og til-
finningum. I stað þess að
kenna yfirmanni sínum um
reiði sína þá varð hún reið út
í sjálfa sig fyrir að hafa ekki
meiri stjórn á tilfinningum
sínum. Hún leit á reiði sína
sem persónulegan veikleika.
Bæling
Sigrún fann virkilega til
reiði. En sumir upplifa ekki
þessa sterku tilfinningu sem
reiði er heldur þveröfugt, hún
getur komið fram í orkuleysi
og pirringi og fólk getur orð-
ið ráðvillt. Bæld reiði er raun-
veruleg tilfinning ekki síður
en hin sterka upplifun sem oft
fylgir reiði, en hún tekur að-
eins á sig öðruvísi og óljósara
form. Að bæla reiði sína í
vinnunni, sérstaklega gagn-
vart yfirmönnum, getur orðið
til þess að viðkomandi fær
ekki útrás fyrir hið ólgandi,
undirliggjandi tilfinningaupp-
nám. Ef slíkt ástand varir
lengi er hætt við því að það
komi niður á andlegri og jafn-
vel líkamlegri heilsu.
Yfirfærsla reiði
Jóhann var sölustjóri hjá
tölvufyrirtæki. Einn föstu-
daginn hringdi viðskiptavin-
ur og sagðist vera hættur við
mikil tölvukaup en Jóhann
hafði gert ráð fyrir að þau
kaup væru í höfn. Rétt eftir að
símtalinu lauk kom Birna,
sem var ein af sölumönnun-
um, inn á skrifstofu Jóhanns
til þess að spyrja hvort hún
gæti mögulega breytt sumar-
frístímanum sínum. „Heldur
þú að ég hafi ekkert betra að
gera en að velta mér upp úr
sumarfríum allra?“ hreytti
Jóhann út úr sér.
Vald stjórnar aðstæðum
sem þessum. Afkoma Jó-
hanns var háð því að halda
viðskiptavinum ánægðum og
að pantanir streymdu inn og
því gat hann ekki reiðst tillits-
lausum viðskiptavini sem
hafði brugðist honum. Þess
vegna yfirfærði hann reiði
sína á Birnu.
Hvernig sem við upplifum
það þá verðum við öll ein-
hvern tíma reið í vinnunni.
Reiði er mjög öflug tilfinning
og það þarf að læra að fást við
hana á annan hátt en með
bræðisköstum, bælingu eða
yfirfærslu.
Finndu hversu reið(ur)
hú ert
Fyrsta skrefið í að glíma við
reiðina er gera sér grein fyrir
henni. Þetta kemur fólki á
óvart því það telur sig einmitt
gera það þegar það er reitt.
En oft er það ekki svo. Reiði
er svo voldug tilfinning að
það myndast oft ekkert rými
á milli þess að upplifa reið-
30 Vikan