Vikan - 19.12.2000, Blaðsíða 8

Viðtal
nauðsynlegartil aðfólkgeti ver-
ið hamingjusamt. Ef menn vilja
gefa gjafir þá geta þeir gert það
en Bidah átti til að mynda tólf
systkini og ekkert þeirra hafði
efni á að gefa hinum gjafir.
Þeim nægði að biðja og vera
glöð þvf þeim þótti mest um vert
á jólum að vera hamingjusöm
og deila með öðrum.
Ég eignaðist aðra vinkonu í
Malasíu sem var frá Filippseyj-
um. Hún giftist malasískum
Indverja og bjó í Kuala Lumpur.
Hún og maður
hennar voru
kaþólsk og
sóttu kirkju
reglulega. Hún
saknaði þó
alltaf jólanna á
Filippseyjum.
Þar snerust
jólin að miklu
leyti um
kirkjusókn.
Byrjað var 15. desember að
sækja kirkju ogfarið vará hverju
kvöldi frá ellefu til tólf. Kvöld-
messurnar sagði þessi vinkona
mín, Jennifer Dacio, að væru
sérlega hátíðlegar. Á aðfanga-
dagskvöld fer fjölskyldan sam-
an í síðustu messuna og að
henni lokinni borðarfólkiðsam-
an. Á jóladag er borðað en mest
er deginum eytt í heimsóknir og
að taka á móti gestum. Ef eitt-
hvað er til eða eitthvað hefur
verið keypt er börnunum gefið
þaðaðgjöf en þaðerekki alltaf.
Aðalatriðið þar, eins og vfðar í
Austurlöndum, er að eiga eitt-
hvað að borða og geta boðið
gestum bita meðsér. Fjölskylda
Jennifer var mjög fátæk og því
var lítið um skreytingar hjá
þeim. Hún minntist þess þó að
hafa farið með fjölskyldunni
upp í fjöll og tínt þurrar grein-
ar sem hún síðan málaði hvítar
eða grænar. Þau söfnuðu næst
sælgætispappír, settu steina
inn í hann og hengdu á grein-
arnar. Þetta var þeirra jólatré.“
Adda Steina gæti haldið lengi
áfram enn að segja okkur sög-
ur af skemmtilegum siðum og
venjum í framandi löndum. Það
var greinilega ekki orðum auk-
ið þegar hún sagðist hafa áhuga
allir hafa ánægju af að veita
sem mest og best. Um kvöldið
er kveikt á olíulömpum og Ijós-
ið látið loga alla nóttina til að
bjóða Laksmf, gyðju auðsins,
velkomna. Guðaheimur hindúa
víða í landinu. Ég kynntist
stúlku, Bidah anak Nakas, frá
eyjunni Borneo. Hún tilheyrði
Ipan þjóðflokknum og ólst upp
í frumskóginum. Hún kom til
Kuala Lumpur í atvinnuleit og
eftir sex ár í borginni var hún
orðin of góðu vön til að geta lif-
að af í frumskóginum á ný. Hún
var til að mynda orðin vön raf-
magni og rennandi vatni. Ipan
ættbálkurinn telur nærri
400.000 mannsogvaráðurfyrr
frægur fyrir hausaveiðar en hef-
Jólaboð með
vinum í Malasíu
ur lagt þær á hilluna
og flestir af þessum
þjóðflokki eru nú
kristnir.
er nokkuð flókinn þar sem hver
guð hefur mörg nöfn. Ganesh
guðinn með fílshöfuðið er
verndarguð margra hindúa en
hann er guð visku og gæfu.
Brahma er guðinn sem skapar
en Shiva sá semtortímirogein-
hversstaðará milli þeirra er Vis-
hnu sá sem viðheldur.
í Malasíu ríkir ákveðið um-
burðarlyndi gagnvart trúar-
brögðum og upp úr miðjum nóv-
ember má segja að stanslaus
hátíðahöld ríki f landinu. Menn
halda upp á Dívalí með Indverj-
um, jólin með kristnum, kín-
verska nýárið með búddatrúar-
mönnum og Kínverjum almennt
og Hari Rayja Adil fitr með
múslimum. En Hari Rayja Adil
fitr er lokadagur Ramadan,
löngu föstu múslima.
Jólasiðir eru þó mismunandi
Engar gjafir,
bara gestrisní
og hlýja
Fólkið býr flest í
langhúsum sem eru í raun þorp
undireinu þaki. Þau eru lík rað-
húsum þar sem sér hver fjöl-
skylda hefur eitt herbergi út af
fyrirsig. Herbergin opnast útað
verönd sem er sameiginleg fyr-
ir allt langhúsið. Bidah sagði
mér að hún færi heim til fjöl-
skyldu sinnar um jólin og hún
sagði þau öll safnast saman hjá
húsformanninum til að biðja því
engin kirkja væri í grennd við
langhúsið þar sem fjölskylda
hennar býr. Hún og systkini
hennar reyna að kaupa saman
heilt svín fyrir jólin og elda úr
því marga rétti, bæði til að
borða sjálf og gefa gestum. Svo
er borðað, talað og dansað, t.d.
er dansaður fjaðradansinn og
aðrir hefðbundnir dansar ætt-
bálksins. Yfirleitt gefa menn
ekki gjafir. Þær eru ekki taldar
á fólki því augljóslega hefur hún
lagt sig sérstaklega eftir því að
kynnast kjörum og högum fólks-
ins í þeim löndum þar sem hún
bjó. En Öddu Steinu er fleira
til lista lagt en að hlusta, hún
skrifar líka. í ár kom út eftir
hana bókin Lí Song. Þetta er
þriðja bókin í fjögurra bóka röð
um líf barna í framandi löndum.
Ritsnílld í ættinni
Reyndar á Adda Steina ekki
langt að sækja ritsnilldina því
móðir hennar og móðursystir
eru báðar rithöfundar og reynd-
ar hafa öll systkini mömmu
hennar gefið út bók. Móðir
Öddu Steinu, Iðunn Steinsdótt-
ir, gefur út bók handa fullorðn-
um þetta árið sem hún kallar
Haustgrímu og systir hennar,
Kristín Steinsdóttir, er að gefa
út unglingabók sem nefnist
Krossgötur. Adda Steina bend-
ir á að þetta sé í annað sinn sem
þær gefa allar út bækur sama
árið og ná að skrifa fyrir allan
markaðinn, þ.e. fullorðna, ung-
linga og börn. í fyrra sinnið sem
það gerðist var árið 1991. Þær
stöllur áttu einnig allar verð-
launasögur í bókinni Ormagull
og þar voru frændi og frænka
Öddu sömuleiðis með sögur.
„Þetta passaði svo ágætlega,"
segir Adda Steina og hlær því
bókin var gefin út í tilefni af ári
fjölskyldunnar.“ Sagan af Lí
Song er líka sannkölluð fjöl-
skyldusaga og lýsir vel aðstæð-
um fólks í fátækum héruðum í
Kína.
„Barn er bara barn hvar sem
það býr. Uppvöxtur þess kann
að vera erfiðari í þróunarlönd-
um en í hinum vestræna heimi
en barnssálin er sú sama. Það
sem maður heyrir oftast frá Asíu
er allt svo einlitt, flóð, átök,
hungur. Þaðer svo mikilvægt að
átta sig á því að bak við frétt-
irnar er fólk. Ef ég heyri orðið
hungursneyð þá er það svo stórt
vandamál að maður hálflamast
enefégheyri „barn er svangt"
þá get ég gert eitthvað. Og eina
raunverulega hjálpin er að
hjálpa fólki til að hjálpa sér
sjálft,“ segir Adda Steina að
lokum.
8
Vikan