Menntamál - 01.12.1961, Page 19

MENNTAMAL
205
ingar. Læknavísindin geta án efa veitt okkur dýpri skiln-
ing á einstökum þáttum lestrarins. f sjúklegu ástandi heil-
ans verða ferlarnir oft einfaldari og veitir það læknun-
um oft tækifæri til þess að gera mikilvægar athuganir. Á
hinn bóginn veit ég ekki dæmi þess að hagnýt sjúkdóms-
grein'ing eða skipuleg fræðsla og meðferð hafi frjóvgazt
af tilgátunum um orðblinduna. Hvatvísleg fullyrðing um
orðblindu getur að mínum dómi orðið til tjóns, og mun ég
rökstyðja það síðar.
Ég er sjálfur kennari, og sú greining, sem ég beiti, er
ekki einhliða. Hún er nánast blendingur af hinum læknis-
fræðilegu og uppeldis- og sálfræðilegu sjónarmiðum. Meta
verður alla viðbragðshætti barnsins, og gefa verður gaum
jöfnum höndum að umhverfisáhrifum sem ásköpuðum
þáttum.
Hér á eftir mun ég fjalla nokkuð um helztu gerðir treg-
læsis meðal barna. Þau fræðilegu heiti, sem ég nota, eru
fyrst og fremst valin með hliðsjón af hagnýtri kennslu
og væntanlegri meðferð. Flokkun er ævinlega nokkuð
handahófskennd, og þar eru flóknir hlutir gerðir einfald-
ir, en hún er handhæg og nauðsynleg, ef gera skal grein
fyrir flóknu viðfangsefni á fáum mínútum. Ég mun byrja
á því að athuga lítilsháttar þá örðugleika, sem ég hef
flokkað undir heyrnar- og hreyfitreglæsi. Þessi lestregða
auðkennist meðal annars af eftirfarandi: Örðugleikanna
gætir næstum ávallt bæði í lestri og stafsetningu. Þeir
koma mjög oft fram við að læra að þekkja stafina. Barn-
ið greinir ekki milli hljóðlíkra stafa, eins og t. d. b-d-p
(hér verður að hugfesta, að átt er við bókstafina eins og
þeir eru bornir fram í svo kallaðri hljóðaðferð). Svo er
hér dæmi um aðra stafi, sem valda örðugleikum af hljóð-
fræðilegu tagi, tveir og tveir saman: d-t, g-k, v-f, n-m,
y-i. Við öll þessi hljóð er þörf á hljóðnæmu eyra til þess
að greina á milli þeirra, einkum ef þau eru æfð eftir hljóð-
aðferð.