Menntamál - 01.12.1966, Page 46

252
MENNTAMÁL
unum sínum. í niðurlagi þessa hluta ætti ritgerðarhöfund-
ur að minnast á eigin reynslu í þessu sambandi.
Fimmti og síðasti hluti hugleiðingar er svo niðnrlagið,
sem er almenn ályktun eða niðurstaða þess, sem sagt hefur
verið, oft með óvæntu ívafi. Gönguferðarritgerðinni mætti
ljúka til að mynda með því að geta þess að sumt fólk, sem
kýs sér félaga á gönguferðum hafi einnig nautn af að hugsa.
Heimspekisinnar og rökhyggjumenn séu erfiðir samfylgdar-
menn öðrum en eigin sálufélögum, því að þeir komi í veg
fyrir það með kröfuhörðum viðræðum að maður fái frið
til að njóta náttúrunnar á göngunni. Svo að líklega sé bezt
að fara að dærni skáldsins og ganga einn.
Ég vil vekja athygli á því að sú tegund hugleiðingar, sem
ég hef gert hér að umtalsefni, er í rauninni eins konar röli-
rccða. Formið krefst þess að tvö sjónarmið, tvenns konar við-
horf, komi þar fram gagnvart viðfangsefninu. Höfundur
ber saman þessi viðhorf, reynir að kryfja þau til mergjar
og síðan að sannfæra væntanlegan lesanda um meira rétt-
mæti annars þeirra.
Ég tel að uppeldis- og þroskagildi slíkra ritgerða verði
vart ofmetið. Rökræðuformið krefst þess, að nemendur líti
á viðfangsefnin frá ólíkum sjónarmiðum. Þótt annað sjón-
armiðið sé hans eigið, verður hann að láta hitt njóta sann-
mælis. Þeir nemendur, sem vanizt hafa þessari aðferð, ættu
síður að verða einstrengingshætti að bráð; hún kennir þeim
í senn umburðarlyndi og rökfestu, og hvers er meiri þörf
á okkar tíð?
Ég hef nú rætt að nokkru í síðari hluta þessarar greinar,
í hverju ég tel að ritþjálfun nemenda á gagnfræðastigi eigi
að vera fólgin. Þótt ég hafi reynt að fjalla sérstaklega um
hvern þátt þeirrar ritþjálfunar er þó mála sannast, að þætt-
ir þeir eru samundnir hver öðrum jafnframt því að vera
einstakir og sjálfstæðir. Samning efnisgreina, útdrátta og
endursagna skyldi iðkuð að meira eða minna leyti í öllum
bekkjum gagnfræðastigs, eftir því sem þurfa þykir og ástæð-