Menntamál - 01.06.1970, Blaðsíða 16

sinni grein eða kennslutækni almennt. Kennaraneminn
lærir að iíkja eftir honum, og mestar líkur eru á, að
hann kynnist gömlum viðhorfum og aðferðum, hinum
sömu og hann kynntist forðum sem nemandi í gagn-
fræða- og menntaskóla.
Annar galli á þessu fræðsluformi er sá, að engin
tengsi eru milli háskólakennslunnar, sem stúdentar
hljóta I valgreinum sínum, og kennsluæfinganna. Af
þeim sökum er hætt við, að mjög skorti á nauðsynlega
fræðslu í sérgreindri kennslufræði, sem miðar m.a. að
því að nýta sérfræðilega þekkingu I þágu almennrar
fræðslu og brúa bilið milli almennrar uppeldis- og
kennslufræði annars vegar og beinnar starfsþjálfunar
hins vegar. Fjalla þarf um markmið greinarinnar,
menningargildi hennar, þarfir þjóðfélagsins íyrir hana,
aðlögun hennar að breyttum lífsháttum, kennsluþörf
hinna ýmsu þátta hennar, m.a. með tilliti til ólíkra nem-
enda og margt fleira, sem hér verður ekki upp talið.
Kennslan gæti farið fram sameiginlega fyrir alla kenn-
aranema sömu greinar I háskóla, og mætti fela hana vel
menntuðum æfingakennara eða fagnámsstjóra.
í þriðja lagi býr æfingakennsla Háskólans við mik-
ið óhagræði vegna þess hversu hún dreifist I marga
skóla á allstóru svæði. Eftirlit með henni af hálfu
Háskólans er því erfitt, en eigi að síður mikilvægt, því
að auðvitað verður þessi starfsemi að hlíta ákveðnum
reglum, til þess að viðkomandi háskóladeild geti íekið
ábyrgð á henni. Af þessu leiðir einnig, að æfingarnar
verða tímafrekar fyrir stúdenta. Komið hefur á daginn,
að þeir hafa ærið margt við starfsþjálfunina að athuga.
Á siðastliðnum vetri starfaði uppeldisfræðinefnd á veg-
um Félags stúdenta I Heimspekideild og skilaði áliti, þar
sem m.a. var lagt til, að „æfingakennsla I núverandl
mynd falli niður.“ í stað hennar skyldu íengnir viður-
kenndir kennarar og skólamenn til umræðufunda með
stúdentum. Þótt hið siðarnefnda væri æskilegt í sjálfu
sér, er það engin lausn á þeim vanda, sem hér um
ræðir.
Með öllu virðist ólíklegt, að Háskóla íslands verði
kleift að veita verðandi íramhaldsskólakennurum við-
unandi starfsþjálfun án sérstakrar aðstöðu til þess.
Verkleg þjálfun þeirra þyrfti að fara fram I sérstökum
æfingaskóla, sem hefði æfinga- og tilraunakennslu að
meginviðfangsefni og starfaði I nánum tengslum við
Háskólann. Hér virðist raunar eðlilegast að gera ráð
fyrir kennaraháskóla, sem annist hinn uppeldis- og
kennslufræðilega þátt I menntun framhaldsskólakenn-
ara, líkt og á sér stað í Svíþjóð. Ætti slíkur skóli að hafa
með höndum yfirstjórn kennslufræðináms I landinu og
tilraunir þar að lútandi, og þyrfti því að skipuleggja
vandlega tengsi hans og samvinnu við stjórnvöld
menntamála. Væri þá eftir föngum tryggt, að ungt fólk
við kennaranám, hvort heldur er I kennaraskóla eða
háskóla, fái I tæka tíð kynnzt hinu helzta, sem til fram-
fara horfir I skólamálum hverju sinni, og öðlist nauð-
synlega þekkingu á almennum skólamálum og þróun
MENNTAMÁL
98
L
þeirra. Með sæmilegum aðbúnaði gæti stofnun af
þessu tagi orðið vaxtarbroddur fræðslumála I landinu.
Ekki lýsi ég þessum hugmyndum I bjartsýni. Fram-
kvæmdir síðustu ára gefa naumast íyrirheit um stefnu
I þessa átt. Hver er heildarstefnan í islenzkum skóla-
málum? Þess má minnast, að Skólarannsóknir mennta-
málaráðuneytisins voru ákvarðaðar án tengsla við þær
stofnanir, sem annast kennaramenntunina, og heyrzt
hefur að stofna eigi sérstakan tilraunaskóla á vegum
Reykjavíkurborgar. í skýrslu háskólanefndar, sem út
kom fyrir ári og nefndist Efling Háskóla íslands, var
engin lausn boðuð á þeim vanda, sem hér hefur verið
gerður að umtalsefni. Þannig hníga öll rök að því, að
æðsta menntastofnun þjóðarinnar, sem gerð var ábyrg
fyrir menntun framhaldsskólakennara fyrir 19 árum,
eigi þann kost einan að halda áfram barningi sínum í
forsælunni.