Bjarmi - 15.06.1921, Blaðsíða 5

BJARMI
109
Páll Egede var kristniboði í Græn-
landi til 1740, en varð þá að hverfa
til Danmerkur vegna augnveiki, þoldi
ekki snjóbirtuna. En alla æfi studdi
hann kristniboðið, sneri nýja testa-
mentinu á grænlensku (prentað 1766),
handbók presta, Eftirbreylni Krisls
eftir Thomas frá Iíempis, samdi græn-
lenska orðabók, málfræði o. fl. Hann
varð 1741 prestur við Vartovkirkjuna
í Khöfn og kennari við grænlenska
skólann, prófastur Grænlands 1758 og
biskup 1779. Hann andaðist 1789.
Kristniboðið hjelt áfram, þótt þeir
feðgar fjellu frá, en þar eð það var
rekið á ríkiskostnað og hafði engan
truaðan fjelagsskap heima fyrir við
að styðjast, var það fjarri því að
vera nokkur fyrirmynd. Latir guð-
fræðisstúdentar danskir gátu náð
sæmilegu prófi, ef þeir lofuðu að fara
til Grænlands; aðrir fóru ekki nema
þeir fengu loforð stjórnarinnar um
»feit« prestsembætti í Danmörku eftir
5—10 ár, og lærðu svo aldrei sæmi-
lega grænlensku, sumir alvörugefn-
ustu kristniboðarnir gengu alveg í
flokk Bræðrasafnaðarins þegar til
Grænlands kom. Samt sem áður hafa
þó dönsku kristniboðarnir og prest-
arnir verið athvarf Eskimóa gegn
ójafnaði verslunarstjettarinnar og aðal
Uienningarfrömuðir þar í landi. —
Og síðustu 20 til 30 ár hafa verið
Uokkrir áhugasamir danskir klerkar
i Grænlandi.
Kristniboðum Bræðrafjelagsins
reyndist staríið erfitt, eins og Egede.
Eftir 6 ára dvöl (1739) skírðu þeir
1 fyrsta sinn; enda vildu þeir ekki
skíra aðra fullorðna en þá, sem þeir
sáu alvarlegt afturhvarf hjá. Þeir
stofnuðu smámsaman 6 kristniboðs-
sföðvar sunnan til á vesturströndinni.
[Framh.].
flvers Tirði er andatrúin?
Erindi flutt í sönghöll Kaupmannahafnar í
nóv. 1920 af C. Skovgaard-Petersen.
Jeg ætla að segja yður umsvifalaust
og formálalaust þab, sem fyrir mjer
vakir í kvöld. Jeg ætla ekki að tala
illa um andatrúarmenn. Jeg þekki
fremur fáa þeirra persónulega — og
það er aldrei ijett að gera stóra flokka
af meðbiæðrum sínum grunsamlega —
hvern með öðrum. Það er pottur brot-
inn í öllum löndum — og sjálfsagt lika
hjá andatrúarmönnum. En það eru
áreiðanlega einnig ýmsir af andatrúar-
mönnum sannfæiðir i þessum efnum
(sem trúa þessu). Og þeir af þeim, sem
elska sannleikann — enda áreiðanlega
með því að flnna sannleikann — og
sannleikurinn finnur þá.
Jeg ætla því ekki að tala um menn-
ina sjálfa, heldur spiritismann, - sem
andastefnu, og sjerstaklega þá sem
átiúnað. í gærkvöldi var inntak læðu
minnar: Aftur til Guðs! Þegar jeg þvi’
spyr um það í kvöld: Hvers virði er
andatrúin? Þá á jeg auðvitað við þetta:
Hvaða gildi heflr andatrúin sem vegur
til Guðs — sem hjálpræðisvegui ? —
Fjölda maigir eru á baðum áttum. —
Það er styrjöldinni miklu að kenna,
að nú æðir andatrúar-farsótt yflr mörg
lönd. Og til þeirra manna, sem í þeim
efnum eru í vandræðum — ráðþrota'
og spyijandi — eru orð þessi sjerstak-
lega töluð. Og jeg mætti, ef til vill,
hafa leyfi til þess að bæta því við, að
jeg veit um hvað jeg er að tala.
Fyrir nokkrum áruin eyddi jeg ná-
lægt hálföðru ári — með fylstu sam-
viskusemi og talsverðri sjálfsafneitun —
til þess að kynna mjer rækilega rit
andatrúarmanna. Og af því að jeg átti
nú að halda hjer ræðu í kvöld, þá
endnrnýjaði jeg kunningsskapinn, og