Bjarmi - 15.06.1921, Blaðsíða 6

110
BJAHMl
las meira. Og mín skoðun á anda-
trúnni er í stuttu máli fcessi:
Þaö sem í augnablikinu þarf gagn-
vart andatrúnni eru hvorki blindir
sleggjndómar — eða blind undrun —
eða blind tröllatrú — heldur í fyrsta
lagi: samviskusöm, alvarleg og sann-
fróð rannsókn á hinum spiritisku fyrir-
brigðum og kröftum þeim, er á bak
við þau liggja —, i öðru lagi: Viður-
kenningu þeirrar vanhirtu trúarþarfar,
sem að minsta kosti venjulega knýr
áfram andatrúna — og leita að hjálp
til þess, að leiða þessa trúarþörf inn í
heilbrigðari farveg —, og loks í þriðja
lagi: ijósa og ábyggilega sönnun þess,
að andatrúin — jafnvel frá átrúnaðar-
sjónarmiði sjeð — gefur steina fyrir
brauð.
Nú ætla jeg að fara nokkrum orðum
um sjerhvert af þessum þrem atriðum
út af fyrir sig.
I.
Mörg andatrúar-fyrirbrigðin eru sjálf-
ráð eða ósjálfráð svik og misskilningnr
— það heflr margoft sannast. — En
mörg eru þau merkileg, og einnig þau,
sem vísindamenn hafa aðgætt.
Margt af því, sem miðlarnir í leiðslu-
ástandinu segja, skrifa, gera, eða eru
valdir að, er leyndardómsfult og undra-
vert. Það væri ógerlegt að kalla alt
slíkt einberan hjegóma, höfuðóra og
taugaveiklun. Að sjálfsögðu eiga anda-
trúarmenn sina loddara, sína glamrara
og taugabilaða og trylta framherja. En
eins og það væri lítill vinningur fyrir
kristindóminn, að hann væri dæmdur
eftir því, er hinir lökustu fulltrúar hans
segja eða gera — eins óheppilegt væri
slíkt fyrir andatrúna. Ef vjer ætlum að
dæma fyrirbrigði andatrúarmanna rjett-
látlega — og það viljum vjer, kristnir
menn, gera — þá eigum vjer að byrja
þar, sem vjer hittum bestu forvígis-
mennina og áreiðanlegustu tilraunirnar.
Og þar verðum vjer varir við margt og
mikið, sem í sannleika verður að telja
merkilegt — skoðað í Ijósi daglegs
mannlífs.
En þótt þetta sje merkilegt, er ekki
þar með sagt, að útskýring andatrúar-
manna sjálfra á þessum merkilegu
fyrirbrigðum sje rjett. Þeir fullyiða, ab
það sem miðlarnir tala og gera í miðils-
ástandinu sje fyrir áhrif dáinna manna
— að það sjeu kveðjur og skilaboð úr
dánarheimi.
Þessu svara jeg þannig: Þó að jeg
líti ekki á kristilegar og biblíulegar
ástæður, þá er það staðreynd, sem
trauðla nokkur neitar — sem JieJckir
þetta verulega — að allar þær alvar-
legu tilraunir, er samviskusamar mann-
eskjur — og í þeirra hóp ýmsir vís-
indamenn — á síðasta mannsaldrinum
hafa gert með miðla, hafa í aðalatrið-
unum orðið til þess, að sanna veruleika
hinna spiritisku fyrirbrigða — en jafn-
framt til þess að afsanna skýringu
spiritista sjálfra á þessum fyrirbrigö-
um. Meira að segja formaður hins al-
kunna sálarrannsóknafjelags í Lundún-
um, Frederic sál. Meyer, er sjálfur var
spiritisti með lífi og sál; hann skrifar
sjálfur á einum stað í hinu mikla riti
sínu „Persónuleiki mannsins" þetta:
„Meðal minna eigin fjelaga eru fáir,
sem hafa álitið að þeir hefðu fullan
rjett til þess að trúa því, að vjer höf-
um fengið reglulega mikilsvert. verkefni
frá heimi þeim, sem liggur að baki
fortjaldinu". Þetta er blátt áfram sann-
leikurinn. Einkum á síðari árum eru
þeir, í raun og veru, fáir, hinir óhlut-
drægu og sjermentuðu rannsóknarmenn,
sem þora að standa við anda-skýring-
una. fepiritistar geta að vísu bent &
nokkur góð nöfn — og þau ganga aftur,
eins og hermenn Tordenskjold’s —, en
í reyndinni eru nöfn þessi fá. Flestir
eru þeir, sem meir og meir neyðast til
þess — eftir nákvæmar rannsóknir