Heima er bezt - 01.07.1952, Síða 4

196
Heima er bezt
Nr. 6
kvennahrókur. Og ekki skalt þú
ætla, að þú afhendir mig eins og
kvígu einhverjum af þeim ung-
um mönnum, sem eru nú hér á
útsveitinni, því að allir eru þeir
durgar og dusilmenni.“
Þorvaldur varð æfareiður og
hugðist leggja hendur á Helgu.
Kvaðst hann skyldu sýna henni
það, að hann héldi uppi húsaga
á sínu heimili. Hann sló til henn-
ar, en hún vatt sér undan, tók
sótugan pott og fleygði framan
á hann. Féll blóð úr nösum Þor-
valds, og allur var hann drifinn
sóti.
„Ert þú hið mesta skass, og
væri það Gísla raunar mátulegt,
að hann hlyti slíka fordæðu.“
Helga hló kuldalega og sagði:
„Þar hitti djöfsi dóttur sína!“
Þorvaldur þagði, og gafst hann
að svo búnu upp á því að snúa
hug dóttur sinnar frá Gísla, en
þar með hafði hann ekki fallið
frá að stía þeim í sundur. Hann
tók nú að leita funda við hús-
freyjuna á Saurum. Hafði það
orð legið á fyrir nokkrum árum,
að Þorvaldur ætti vingott við
Kristínu húsfreyju, og nú komst
það aftur í almæli, enda sátu þau
löngum ein frammi á dyralofti
á Saurum, og mátti enginn mað-
ur trufla þau. Bæði létu þau eins
og þau vissu þetta ekki, kona
Þorvalds og Saurabóndinn.
Þegar leið að vori, var það svo
dag einn, að Sveinn bóndi á
Saurum kom að máli við Gísla
úr Dalsdal og kvaðst gera ráð
fyrir, að hann færi frá Saurum
í næstu fardögum.
„Enda hef ég ekki beðið þig að
vera hjá mér næsta árið,“ mælti
hann.
Gísla setti hljóðan, en hann
sagði síðan:
„Nú hef ég verið hjá þér í fjög-
ur ár, og hélt ég, að okkur félli
vel hvorum við annan og þú
hefðir ekki mikið undan verkum
mínum að kvarta, og tvö sein-
ustu árin hefur þú ekki nefnt
við mig vistráðningu. Hélt ég
svo, að allt væri óbreytt frá þinni
hendi.“
Sveinn bóndi varð vandræða-
legur, en hann svaraði þó því,
að svo yrði að vera sem hann
hefði þegar sagt.
Gísli vildi ógjarna fara burt
úr Keldudal, því að hann kaus
að vera sem næst Helgu. Hann
fór nú og hitti Björn bónda á
Arnarnúpi og spurði hann, hvort
hann þyrfti ekki á húskarli að
halda. Björn kvað nei við, —
hann hefði þegar ráðið sér hús-
karla, en víst mundi hann hafa
kosið að ráða Gísla til sín, ef
hann hefði haldið þess kost.
Gísli fór síðan út í Hraun. Þar
bjuggu tveir bændur. Annar
þeirra átti uppkomna syni og
réð ekki til sín neina húskarla,
en hinn veitti sömu svör og
Björn á Arnarnúpi. Bóndinn á
fimmta bænum í dalnum, Þor-
gerðarbæ, var kotungur og hafði
ekki hjúa.
Gísla þótti nú óvænkast ráð
þeirra Helgu. Hann fór og hitti
hana, og gekk hún með honum
á eintal. Sagði hann henni allt
af létta og kvaðst ekki mundu
eiga neinn kost þess að vera kyrr
í Keldudal. Helga sagði, að föð-
ur hennar skyldi aldrei veitast
sú ánægja, að Gísli yrði að
hrökklast burt úr dalnum.
„Vil ég, að þú ráðir þig í skip-
rúm hjá Birni á Arnarnúpi, og
fáir að dvelja þar, en heitir hús-
karl föður þíns.“
Gísli mælti eftir stundar um-
hugsun:
„Nú flögrar það að mér, að
þannig mundi mega málum
haga, að okkur Bimi bónda
hentaði báðum. Sú úrlausn
mundi bezt, að ég réðist húskarl
Björns, en hann gyldi mér ekki
kaup. Ég hefði hjá honum fæði,
reri á báti hans vor og haust og
tæki hlut minn, gengi að slætti
með mönnum hans og ynni hon-
um jafnan, þá er mikið lægi við,
en ætti að öðru leyti tíma minn
í landlegum og þá er vetur setzt
að. Hann léti mér svo í té land í
móunum milli Arnarnúps, og
sjávar og leyfði mér að rækta
það og reisa þar bæ. Ég gæti
haft þar eitthvað af skepnum,
en stunda annars sjó, refaveið-
ar og smíðar — okkur til lífsupp-
eldis.“
Helga var fljót til svars:
„Vel lízt mér á þetta. Þú ert
smiður góður og gætir eignazt
bát, og eigi mun þér verða skota-
skuld úr að koma upp húsunum.
Mun Björn láta þér í té rekavið,
svo sem nauðsyn krefur. Ég mun
og styðja þig að þessu með vinnu
og ráðum.“
Gísli mælti:
„En hvort mun Björn gera
þetta, ef hann rennir grun í, að
það sé í blóra við föður þinn?“
„Nú er ráðið, að bræður mínir
gangi að eiga þær Saurasystur,
og eru þá ráð föður míns tryggð
að sinni yfir báðum jörðunum,
Saurum og Skálará. Það hygg ég,
að ágangs kunni að kenna af
hendi hans, þó að Björn stígi
ekki á það strá, sem honum er
til miska, því að nú mun honum
þykja veldi sitt hafa vaxið hér í
dalnum. Mundi réttast, að ég
ræddi við Björn um mál okkar.“
Gísli tók þessu feginsamlega,
og fór Helga síðan út að Arnar-
núpi. Hún hitti Björn, bar upp
við hann mál þeirra Gísla og
sagði honum ástæður allar. Hún
sagði að lokum:
„Það hygg ég, að þér muni
geta þótt þröngt fyrir dyrum af
ágangi Þorvalds, föður míns, áð-
ur en lýkur, ef þú ekki sýnir
honum það í þessu máli, að þú
farir þínu fram. Ekki mun þig
skorta stuðning okkar Gísla. Ég
hvika hvergi fyrir föður mínum,
hversu sem hann lætur, og mun
ég gera honum eins örðugt fyrir
á heimilinu og framast má
verða.“
Björn bóndi þagði lengi, en
mælti síðan:
„Ég hef nú hugleitt nokkuð
málið, og mun ég gera sem þið
viljið. .. Gísli er óvenjulegur
maður fyrir sakir dugnaðar og
verklagni, og rétt mun það, er þú
hefur vikið að um væntanleg
samskipti okkar föður þíns. Mun
þar engan veginn henta að slá
undan.“
Helga þakkaði vel Birni bónda
og fór síðan til fundar við Gísla.
Brást hann glaður við, þá er hún
sagði honum tíðindin, og eftir
fáa daga fluttist hann að Arn-
arnúpi.
Helga gat ekki á sér setið að
storka föður sínum með því, að
honum hefði ekki tekizt að bola
Gísla burt úr Keldudal. Skildi
Þorvaldur, að hún mundi hafa
átt þátt í þessu ráði, og skiptust
þau feðgin á sneiðiyrðum. Kvað
Helga föður sinn hafa tekið þann
kost, sem reynast mundi hon-