Heima er bezt - 01.04.1956, Blaðsíða 35

íslendingar eru og hafa verið gecddir rniklum dulreenum heefileikum. Um það vitnar liinn mikli fjöldi dulsagna sem skráður er. Það er
og alkunna að slikar sögur fá fljólt ú sig þjóðsagnablee, ef þeer ganga tnargra á milh, þótt þœr verði oft „sögulegri“ við siíka meðferð
taþa þeer gildi sern rannsóknarefni. „Heima er bezt“ vill halda hverskonar dulsögnum til haga, draumum, sýnum, fyrirburðum, dulheyrn-
um o. s. frv. og heitir á lesendur sina, að senda slikar sögtir til birtingar. Einkutn er oss fettgur i þeitn sögnutn, sem unnt er að vottfesta.
DULSKYNJANIR og DULSAGNIR
r
löf sigurðardóttir skáldkona á Hlöðum
hafði ætíð mikinn hug á hverskonar dul-
rænum efnum. Um eitt skeið safnaði hún
lítilsháttar sögum um þessi efni, en annars skrásetti
hún minnst af því, sem lienni var sagt, eða til henn-
ar barst. í handritum liennar eru þó nokkrar sögur
af þessu tagi. Hefir ;hún skráð þær flestar árin 1908
og 1909, eftir sömu stúlkunni, Jóhönnu að nafni,
sem þá var til heimilis á Ytri-Bægisá, en ættuð úr
Hornafirði. Mun Olöf hafa ætlað sögurnar til birt-
ingar í þjóðsagnasafni Odds Björnssonar, þótt ekk-
ert yrði úr því. Um sögukonu sína farast Ólöfu svo
orð að hún sé greindarleg, lítið upplýst, en virðist
segja satt og ýkjulaust frá. Hún hefði verið fremur
ófús að segja sögurnar, en gefið sér þó leyfi til að
skrifa þær og nota.
Aldrei mun Ólöf hafa hreinskrifað sögur þessar.
Eru þær skráðar að mestu í samtalsformi, eins og
tal hennar og sögukonu hennar hefir fallið hverju
sinni. Hefi ég haldið því óbreyttu, að öðru en því,
að ég hefi flokkað frásagnirnar eftir efni þeirra, og
því orðið að víkja við orði á stöku stað til þess að
forðast endurtekningar.
Sögukona mín, sem nú er 22 ára að aldri, segist
fyrst hafa vitað, að hún væri skyggn, þegar hún var
10—11 ára að aldri. Síðan hefði hrin oft séð ýmsar
verur. Aldrei kveðst hún geta notað ófreskissjón
sína, ef hún ætlar það, sýnirnar koma einungis
ósjálfrátt og óvænt. Óhrædd kveðst hún ávallt vera
við allt það, sem hún sér, nema einu sinni.
— Finnst þér allt þetta, sem þú sérð, vera sams-
konar verur?
— Nei, mér finnst það eiginlega þrennskonar:
Huldufók, sem ég held að sé, fylgjur, sem mér
finnst helzt vera slæðingur á undan ferðamönn-
um, og svo fallegar verur, sem ég held að séu sálir
dáinna manna.
— Er þetta þá greinilega hvað öðru ólíkt?
— Já, segir hún dálítið hikandi.
— Villtu þá reyna að lýsa því hverju fyrir sig?
— Já, svo glöggt, sem ég get.
Fara nú lýsingar og sagnir hennar hér á eftir.
HULDUFÓLK
— Hvernig lítur huldufólkið út? Er það eins
og við?
— Nei, það er rninna vexti og ómyndarlegra flest.
— Þekkir þú það þá strax frá mennskum mönn-
um?
— Já, æfinlega, ef ég kem nærri því, en ekki
stundum tilsýndar.
— Sérðu ekki glöggt framan í það?
— Það er sjaldan, það snýr oftast að mér bakinu,
og svo er eins og ég geti aldrei séð það alveg glöggt,
þó að ég sé nærri því.
— Sérðu nokkurntíma glöggt inn í augun á því?
— Já, ég held nú það, en það lítur eins og æfin-
lega undan eða færir sig frá mér, ef ég horfi stift á
það, einkurn ef það horfir inn í augun á mér á
móti, það er eins og það þoli það ekki.
— Sérðu nokkurntíma eins og hverfa úr því aug-
un, þó að þú horfir inn í þau?
— Nei, það gerir það ekki, það bara snýr sér frá
mér, og það er fremur sjaldan, að það snúi sér svo
að mér, að ég sjái glöggt framan í andlitið á því,
og ekki þá nema allra snöggvast.
— Heyrir þú það aldrei tala?
— Aldrei.
— Og aldrei neitt hljóð til þess?
— Sjaldan, nema þetta skipti, sem ég sá líkfylgd-
ina og það söng. En sú saga er þannig, að ég sá
líkfylgd, og söng hún öll lagið ,,Allt eins og blómstr-
ið eina“ og bar sig á allan hátt eins og við venju-
lega jarðarför, nema hvað það söng öfugan sálminn
og versin, og einhver undarlegheit voru yfir því
öllu, svo að mér var fullljóst, að mennskt fólk var
þar ekki að verki.
— Sástu kistuna? Var hún eins og hjá okkur?
— Það sýndist mér, en það er eins og ég geti ekki
séð neitt hjá því alveg glöggt, þó að ég sé nærri því.
— Hvernig er það klætt?
— Það er oftast klætt líkt því, sem ég hef séð elzta
fólk ganga klætt á afskekktum stöðum, þar sem
mjög er gamaldags.
— Skiptir það sér aldrei neitt af þér?
Heima er bezt 131