Heima er bezt - 01.09.1965, Blaðsíða 12

vagnshlass af ýmislega flokkuðu tímbri og fékk það
með heildsöluverði (sem þá var 22% lægra en smásölu-
verð), en reikningurinn var færður Swanson til gjalda!
Þannig kom bújörð mín um síðir mér til verðs í þessu
timburhlassi. Og ég var orðinn svona mikill maður, að
eiga birgðir byggingarefnis, — ofurlitla undirstöðu að
timburverzlun í Langruth! Við Swanson vorum báðir
hæstánægðir með þessi viðskipti og skildum, ef unnt
var, betri vinir en nokkru sinni fyrr.
1 Winnipeg heimsótti ég systur mína og mann hennar,
og leizt þeim ágætlega á þetta frumskref mitt á við-
skiptabrautinni. Nú voru þó áhyggjur mínar rétt að
byrja, en ekki búnar. Hvar átti ég að fá peninga til að
greiða timburflutningsgjaldið? Og hvernig mundi ég
koma mér upp skrifstofu og klófesta lóð undir timbrið?
Kom mér þá í hug, að ég kynni að geta fengið lán út
á lífsábyrgð, sem ég hafði haft í allmörg ár. Svo að ég
skundaði rakleitt upp á skrifstofur Stóra-Vesturlands-
lífsábyrgðarfélagsins (Great Western) og náði fundi
forstjórans. Þegar hann hafði athugað lífsábyrgðina og
gert nokkurn útreikning, úrskurðaði hann, að lánsvirði
hennar væri aðeins 106 dollarar. En mér sýndist þetta
nú engin smáræðisupphæð, og skrifaði hann handa mér
ávísun, sem ég innleystí þegar í stað, og hélt svo heim-
leiðis með fyrstu lest.
Strax og ég kom til Langruth festí ég kaup á tveim-
ur hornlóðum við Williamsgötu og Aðalstræti. Þegar
timbrið kom, var það affermt á þessar lóðir, og var ég
þá stoltur maður og hamingjusamur.
Fyrsta verzlunarárið var nú veltan fremur smáskorin.
Við áttum þá ennþá heima úti á Miklanesi, og urðum
við Guðni mágur samferða þaðan til bækistöðva okkar
í Langruth, og ókum til skiptis. Ég kom mér upp skrif-
stofuholu. Eftirspurn eftir timbri fór vaxandi, og fyrr
en varði var ég búinn að panta nýtt vagnhlass frá
Sprague, með sömu sölukjörum og áður og 60 daga
greiðslufresti.
Vorið 1914 byggði ég hús til bráðabirgða við Haney
götu, og fluttumst við þá til Langruth. Ég sá að birgðir
mínar voru of fábreyttar og að ég gat ekki alltaf beðið
eftir því, að fá heilt vagnhlass frá Winnipeg, þegar
leggja þurfti til ýmis konar timburtegundir. Samdi ég
því við verzlun í Portage la Prairie um að láta mig fá
það, sem mig vanhagaði um hverju sinni, og senda það
með byggðarlestinni. Þetta kom að góðum notum, unz
svo var komið, að ég gat gert stærri pantanir og haft
fyrirliggjandi fjölbreyttari birgðir.
Á árunum 1914—1918 tókst mér að losa mig að heim-
an hvert haust til að stjórna gufuvélinni fyrir Johnston.
Meðan þresking var í fullum gangi, var venjulega lítið
að gera í timburgarðinum, og voru tveir elztu drengir
mínir vel færir um að annast söluna. Á stríðsárunum
hækkaði allt kaup, svo að dagkaup mitt var 14 dollarar.
Fork-verkamenn fengu 6—7 dollara. Allt í allt var ég
við vélstjórn hjá Johnston í 8 ár, þ. e. 1911—1918, að
báðum árum meðtöldum.
Sérstaklega má geta ársins 1915, sem ávallt er minnzt
sem „uppskeruársins mikla“. Fengu menn þá á ekruna
50 skeppur af hveití, en 100 af höfrum. Flestir bændur
gerðu sig ánægða með 83 sent fyrir hveitiskeppuna. En
alltaf er gamla óánægjan við lýði, og nokkrir mögluðu
og sögðu: „Bara að skeppan færi upp í dollar!“ Johnston
hafði sáð í mikið land og sendi frá sér 16 járnbrautar-
vagnhlöss af hveiti, sem því nær allt var nr. 2 Northern
(,,norðlenzkt“).
Þegar styrjöldinni lauk, steyptist yfir þjóðina geysi-
legt verðbólguflóð. Verðlag síhækkaði, en eigi að síður
óx vörueftirspurnin og kaupsýsla öll komst í óðaupp-
gang. „Hermannalandnámsnefndin“ hafði verið skipuð,
og voru fylkismiðstöðvar hennar í Winnipeg. Fljótlega
var heimkomnum hermönnum úthlutað búlandi, m. a.
í grennd við Langruth. Margir voru settir niður á óunn-
ið og húsalaust land, og eftirspurnin eftir byggingar-
efni óx. Nefndin stofnaði sjóði nýju landnemunum til
afnota, og úr þeim mátti fá styrki til ræktunar, bygg-
inga og búfjár- og verkfærakaupa. Marga þessa menn
skorti með öllu nauðsynlega reynslu og aðlögunarhæfni,
svo að búskapurinn fór út um þúfur, þrátt fyrir alla
styrkina, og heppnuðust þessar stjórnaraðgerðir mis-
jafnlega. Hinsvegar juku þær mjög á verzlun. Bændur
fengu hátt verð fyrir hesta sína og nautgripi, og yfir-
leitt var allt verðlag hátt.
Þetta voru umsvifasöm ár fyrir mig, því að mikill
vöxtur hljóp í timburverzlun mína. Hvort árið um sig,
1919 og 1920, seldi ég 20 járnbrautarvagnhlöss, mest
furu og sedrusvið frá British Colombia. Frá sögunar-
verksmiðjum í Norður-Manitóba seldi ég 2 hlöss, eink-
um greni. Um haustið 1919 reyndi Bill Johnston enn
að fá mig til að fara með vél sína, og bauð mér doll.
16,50 á dag, en þá varð ég að neita, því að ég hafði
meira að gera við verzlunina en ég komst yfir. Nú var
ég búinn að reisa 6 herbergja íbúðarhús til viðbótar
við eldra skýlið, sem nú var gert að eldhúsi.
Þetta voru uppgangstímar fyrir héraðið. Aðalatvinnu-
vegurinn var landbúnaður, en jafnframt var fyrir hendi
önnur fær tekjuleið, nfl. fiskveiðamar. Þær vora með
miklum blóma um þessar mundir. Sagði bankastjóri
okkar mér, að á einni vetrarvertíð hefði bankinn afgreitt
70 þúsund dollara, sem eingöngu voru greiðslur til
fiskimanna.
Ég var stoltur af byggð okkar og allshugar fús til að
láta henni í té hvers konar þjónustu, sem ég var fær
um að veita. Mér féllu þau forréttindi í skaut, að starfa
í bæjarstjórn og vera ritari og gjaldkeri Hinna samein-
uðu Langruth-skólahéraða. I 6 ár var ég sýslunefndar-
maður fyrir 3. þingsvæði (hrepp, sveit) Lakeview-
sýslu*).
Verðbólgan náði hámarki og topparnir fóru að fletj-
* Lakeview, útsýn til vatnsins (Manitobavatns). „Vatnsstranda-
sýsla“.
324 Heima er bezt