Heima er bezt - 01.11.1965, Qupperneq 10

fjölhæfni fela svo að segja hvaða starf, sem var, þegar á
lá. Anna Stefánsdóttir frá Eyjadalsá í Bárðardal kenndi
handavinnu og var skólaheimilinu mjög mikilsverð.
Þá lofar hann einnig samstarfið af hálfu skólaráðs-
mannanna, sem hann hafði mest saman við að sælda:
Skúla Guðmundssonar, alþingismanns (sem var formað-
ur ráðsins) og Gunnars Þórðarsonar, bónda í Grænu-
mýrartungu.
Eftir þriggja ára dvöl Jóns að Reykjum var skólinn
kominn í ágætt horf og gengi. Gat Jón þess vegna talið,
að þá væri náð megintilgangi ráðningar sinnar að skól-
anum. Jafnframt var þrá Jóns og fjölskyldu hans til átt-
haganna og búskapar á ný orðin svo sterk, að Jón sagði
upp skólastjórastarfinu, fluttist norður að Yztafelli, tók
við jarðeign sinni og bústofni og hóf búskapinn þar aft-
ur vorið 1937. Börn hans voru þá flest komin á þann ald-
ur að vera orðin talsvert liðtæk við sveitavinnu.
VII.
Arið 1938 byggði Jón sér íbúðarhús úr steini rétt
sunnan við gamla bæinn í Yztafelli. Kom hann þar ofan á
rústir, djúpt í jörðu, af skála miklum með langelda-
stæði eftir miðju gólfi. Undir skálanum mátti greina
aðra byggingu minni. Þjóðminjavörður taldi, að báðar
þessar gömlu byggingar myndu vera frá landnámsöld.
Haft er eftir Jóni, að hann líti svo á, að hamingjudísir
jarðarinnar hafi valið húsi hans þama stað á hinurn
gamla grunni fyrstu byggðar.
Þetta ár, 1938, skiptu þeir bræðurnir, Jón og Mar-
teinn, með sér jörðinni Yztafelli til helminga, eins og
hún var þá. Jón stofnaði á sínum helmingi nýbýli, sem
ber heitið Yztafell II, en Marteinn hlaut Yztafell I.
„Láglendinu var skipt til ræktunar, en fjalllendið er
óskipt,“ segir í bókinni „Byggðir og bú“ um þessi skipti.
Fyrr — eða nánar tiltekið 1931 — hafði Alfreð As-
mundsson fengið land til nýbýlisstofnunar hjá bræðr-
unum og komið þar upp býlinu Hlíð. Kona Alfreðs,
Dagrún Jakobsdóttir, er að öðrum og þriðja að frænd-
serni við þá bræður. Þessi jarðarhluti gekk því ekki úr
ættinni.
Árið 1949 fékk svo Ingólfur Kristjánsson land hjá
Jóni, tengdaföður sínum, til þess að reisa á nýbýlið Yzta-
fell III.
Nú á heima að „Felli í Kinn“ rúmlega 30 manns, að
vísu á 4 býlum.
VIII.
Ekki komst Jón hjá því að taka lán og lenda í all-
rniklar skuldir, þegar hann byggði, en þær era ekki leng-
ur fjötur um fót. Margt hefur orðið til ávinnings: Minni
fjarvistir Jóns frá heimilinu en á fyrra búskapartímabil-
inu, bústofn stórlega aukinn, ræktun margfölduð, vél-
tækni tekin í þjónustu búskaparins meir og meir — og
síðast en ekki sízt þátttaka barnanna í búskapnum. Nú
eru synir Jóns, þeir Friðgeir og Sigurður, aðalstólpar
búsins.
Ný gripahús hafa verið reist og íbúðarhúsið stækkað.
Túnið er orðið nálega 30 ha. Bústofn er bæði sauðfé og
kýr. Lagt er kapp á að fara þannig með búpeninginn, að
hann skili miklum afurðum.
Jón er skógræktarmaður af lífi og sál — og ræktar
skóg til skjóls og prýði við bæ sinn. Mikill skógur frá
samalli tíð er í austurhlíð Kinnarfells. Sá skógur hefur
O ' D
nú um margra ára skeið verið ræktaður með grisjun og
plöntun. Hæstu tré í þessum skógi munu nú vera um 12
metrar.
Jón segist hvergi betur hafa unað en við vinnu í skóg-
inum. Var hann löngum stórhöggur við grisjun og af-
kastamikill við gróðursetningu. Hefur skógur þessi við
grisjunina gefið af sér fyrir Yztafell mikið magn girð-
ingarstaura, sem oftast er auðvelt að koma í verð.
Skógrækt ríkisins hefur nú tekið um 100 ha svæði til
umsjónar og skógræktar austan í Kinnarfelli. Af því til-
heyra Yztafelli I og II um 2/3 hlutar. Skógræktarsvæði
þetta er á bakka Skjálfandafljóts og í hlíð Fellsins upp
af Fljótinu, — upp að aðalsnjólínu þar. Síðustu ár hafa
á hverju ári verið gróðursettar um 10 þúsund plöntur
í svæði það, sem tilheyrir Yztafelli I og II.
Ofan við girðinguna um skógræktarsvæðið í Kinnar-
fellinu, er mikið skóglendi, sem er gott haustbeitarland
fyrir sauðfé.
Jón hefur haft mjög gaman af sauðfjárrækt og tekið
þátt í opinberum umræðum — og deilum — um hana.
Nú orðið er aðalverk hans á vetrum að hirða sauðfé
félagsbús þeirra feðganna, — auk þess, sem hann vinnur
að ritstörfum sínum.
Sigurður Jónsson er bundinn við kennslustörf utan
heimilis dag hvern á vetrum, meðan barnaskólinn stend-
ur yfir, en fer að heiman að morgni og heim að kvöldi.
Annast hann fóðrun kúnna á búinu af mikilli alúð.
Friðgeir Jónsson er hagleiksmaður og annast hann þá
hlið heimilisstarfa, sem hagleiks þarf við, hleypur einnig
í skörð við skepnuhirðingu, þegar þess þarf með, sér
um aðdrætti og vinnur mikið í skóginum, þegar veðr-
átta leyfir. Hann er að sögn mestu ráðandi um, hvaða
skepnur eru valdar til lífs á haustin og hver heildar-
ásetningur er hjá búinu haust hvert.
Báðir þessir synir Jóns eru mjög gefnir fyrir búskap
og heimilisræknir.
Það er ánægjulegt fyrir Jón og Helgu, að synirnir
vilja búa með þeim í Yztafelli. Það er einnig skemmti-
legt fyrir þau, að allur hinn fjölmenni niðjahópur þeirra
er mjög ræktarsamur við höfuðból ættarinnar og heim-
ili þeirra. Þótt hann dreifi sér til búsetu, eins og eðlilegt
er, kemur hann við og við í heimsóknir með fögnuði,
og barnabörnin sækjast, strax og þau komast á fót, eftir
því að dveljast þar langdvölum.
394 Heima er bezt