Heima er bezt - 01.11.1965, Síða 29

fullorðna fólkið, og ég varð því að reyna að mynda mér
sjálfstæða skoðun um málið. Og sú sjálfstæða skoðun
varð fljótiega til. Þetta hlaut eitthvað að vera bundið
við fæturna, og ég ákvað að gera tilraun í sambandi við
mína skoðun.
Einn góðan veðurdag gekk ég inn í saumastofuna í
þessum tilgangi. Ég hafði ákafan hjartslátt af spenningi,
og bjóst við einhverjum undursamlegum árangri. Stúlk-
urnar ýmist sátu eða stóðu í kringum langt borð, er var
í miðri stofunni.
Ég hugðist gera tilraunina á þeirri stúlkunni, sem mér
leizt bezt á. Ég læddist undir borðið í áttina til hennar,
og þegar ég kom þétt að henni, greip ég báðum hönd-
um um annan fót hennar og kippti honum snöggt upp.
Stúlkan rak upp óp, missti jafnvægið og féll aftur á bak
á gólfið. Um leið heyrðist brothljóð mikið, en ekki í
stúlkunni, sem betur fór, heldur hafði hún fellt um koll
lítið hornborð, en á því stóð brjóstlíkan úr gipsi af
Amor — ástaguðinum.
Það lá nú í þúsund molum á gólfinu umhverfis stúlk-
una. Brjóstlíkanið var vinargjöf til foreldra minna og
þeim mjög dýrmætt. En ég slapp við refsingu, þegar ég
útskýrði ástæðurnar fyrir þessu tiltæki mínu. Fullorðna
fólkið átti sökina.
En ég gerði ekki fleiri tilraunir í þessa átt, fyrst um
sinn.
Á fjórurn til fimm síðustu árum hefur mikið verið
rætt um dansinn og unga fólkið. „Tjúttið„rokkiða og
„tvistiða hefur fengið sína ómildu dóma, náð hámarki í
útbreiðslu og dalað aftur. Nú er mest rætt um hljóm-
sveitirnar og danslögin, en ekki dansinn sjálfan, og
Bítlamúsikin svonefnda hrífur æskulýð um víða veröld.
En fyrir tveimur til þremur áratugum var líka rætt um
dansinn og unga fólkið. Hér birtist ritgerð frá árinu
1943 eftir unga stúlku í Laugarvatnsskóla. Ritgerðina
nefnir hún Vangadans, og virðist vera all-hörð og ströng
í dómum, og finnur lítið ánægjulegt við vangadansinn,
sem þá var mjög í tízku hjá ungu fólki og jafnvel þótt
fólkið væri vel fullorðið. Og það held ég að dansfólki
á þeim árum hefði fundizt það þunnt að fá ekki að
snerta hvort annað nema með höppum og glöppum á
dansgólfinu eins og leikurinn gerist í „tvistinu“.
VANGADANS
Á skólafélagsfundi í vetur var lögð fyrir mig spurning,
sem var svohljóðandi: „Hvaða álit hefur þú á vanga-
dansi, og telur þú hann nægilega uppbót á Stóradómi*?a
Þessari spurningu gat ég ekki svarað á fundinum, enda
*) í gamanmálum var bann við heimsóknum á herbergi
í heimavist, eftir vissan tíma á daginn, nefnt Stóridómur.
kom hún alveg flatt upp á mig, og sagðist ég þá skyldi
reyna að svara henni síðar. Þegar það svo féll í minn
hlut að skrifa eitthvað í skólablaðið, fannst mér það
alveg tilvalið að svara þessari spurningu.
Vona ég að spyrjandinn sjái þetta svar mitt og fái
þannig svalað forvitni sinni í þessum efnum.
Á vangadansi út af fyrir sig, hef ég alls ekkert álit,
hvorki illt né gott, og satt að segja er hann eitt af þeim
undrum, sem ég hef aldrei skilið. Ég get því miður ekki
rætt þetta frá sjónarmiði þeirra, sem reynsluna hafa í
þessari list, og verð því að líta á vangadansinn með aug-
um áhorfandans, og dæma hann eftir því. Finnst mér
hann þá fyrst og fremst úr hófi kjánalegur, og oft á
tíðum reglulega hlægilegur. Ég tala nú ekki um, þegar
svo óheppilega vill til, að herrann er hár, en daman
lítil, eða þá öfugt, að stúlkan er hærri og verður þá að
hafa erfiðið af því að beygja sig.
Þá hef ég oft hugsað um það, hvað fólk meini með
því að leggja saman vangana í dansi, eða hvort það
meini annars nokkuð með þessu. Ekki get ég ímyndað
mér, að um nokkra hrifningu sé að ræða, þar sem
kannski sami herra dansar vangadans við margar dömur
sama kvöldið, sína í hvert skiptið auðvitað, og sama
stúlkan dansar vangadans við marga sama kvöldið? En
sé þetta af eintómri hrifningu, eins og margir vilja halda
fram, og reyna að réttlæta þennan óvana með því, þá
finnst mér það ákaflega ómennskulegt að hengja til-
finningarnar þannig utan á sig, og þar að auki tel ég
það ekki hina réttu leið, til að láta þær í ljós.
Mér detta í hug orð, sem kona nokkur sagði, er dans-
aði mikið á sínum yngri árum, og gerir enn. En hún
sagði við mig fyrir nokkru eitthvað á þessa leið, að sér
fyndist ósköp eðlilegt, ag fólk nú á dögum dansaði
vangadans, því að margir af þessum nýju dönsum, væru
svo hægir og letilegir, að það rynni eins og nokkurs-
konar mók á mannskapinn, og hann fengi óviðráðanlega
löngun til að halla sér. Og þá væri auðvitað ósköp eðli-
legt, að hver og einn hallaði sér að því, sem næst væri.
En hvort þessi kona hefur haft rétt fyrir sér eða ekki,
get ég ekki sagt um. En vangadans er að mínu áliti ljótur
og leiður óvani, sem hver maður, er vanda vill fram-
komu sína, ætti að leggja á hilluna og venja sig af. —
Og margir eru þeir, sem dæma manninn nokkuð eftir
því, hvernig hann ber sig til á dansgólfi, og það ekki
að ástæðulausu. Þá hlýtur hver maður að telja það
ósvífna ókurteisi af herra, að dansa þannig við dömu
sína, að hún annaðhvort neyðist til að dansa við hann
vangadans eða hún verður að reigja sig svo aftur á bak,
að hún fær ríg í hálsinn. í þeim tilfellum er langauð-
veldast, og sjálfsagt fyrir dömuna, að leiða herrann til
sætis. En því miður eru einnig til þær stúlkur, sem bera
sig þannig til í dansi, að herrann verður að gjöra var-
úðarráðstafanir til að forðast vangadans. En þá er bara
fyrir hann að nota sama ráð og áður er nefnt, að leiða
stúlkuna til sætis og láta hana sigla sinn sjó.
Síðari hluta spurningarinnar, hvort ég telji vangadans
Heima er bezt 413