Heima er bezt - 01.06.1972, Blaðsíða 15

BJORN SIGURBJARNARSON:
Feréaminningar frá sumrinu 1954
„ ... auðnin tjarta ávann sér ást í hjarta mínu.
(Hallgr. Jónasson.)
I.
A llur þorri íslendinga þeirra, er hafa tekið sér
/\ bólfestu í bæjum og þorpum, eru fæddir og
/ A fóstraðir í sveitum þessa lands. Allir bera þeir
í brjósti þrá til átthaganna og öræfanna, þar
:sem þeirra fögur æskan bjó. Átthagaþráin er ódauðleg.
Útþrá og ævintýralöngun kynda undir. Þegar sumarið
er gengið í garð og nóttlaus voraldar veröld ríkir yfir
landinu, vaknar heimþráin og útþráin í brjóstum hinna
horsku sveitadrengja og bláeygu dalanna dætra, sem í
bæjunum búa.
Ymis tækifæri bjóðast til að fullnægja útþrá ungra og
aldinna. Flestir hafa nokkur fjárráð. Enn er það, að vér
lifum á öld ferðalaga og fjölbreytni, öld hraða og eirð-
arleysis, öld véla og vagna. Þetta er öld vélamennskunn-
ar í öllu sínu gegndarleysi og æðisfumi, enda er allt
vort ráð og framtíðarhagur á hveli hverfanda og tor-
velt að sjá hvern enda muni hafa. Farkostur vélaaldar-
innar hefur og greitt götu ferðafólks, gjört mönnum
kleift að komast örugglega á skömmum tíma yfir tor-
færur, vegleysur og öræfi, sem áður þóttu ekki fær
mönnum og hestum. Við þessi skilyrði vænkast hagur
þeirra, er hafa hug á að sinna kalli átthaganna, öræfanna
og sumarsins. Ferðin er ráðin og farseðill keyptur.
II.
Þegar ferðafélagarnir mætast í biðsal flugskýlisins í
Reykjavík, er augljós ferðahugur í fólkinu. Tilhlökkun
má lesa í hverju andliti. Hafa fáir einir stigið í flugvél
áður, þennan víðbláins vakra fák. Er þeim flestum inn-
an brjósts eins og ungum hestamanni, sem stendur hjá
fjörugum gæðingi, er hann á að fara á bak í fyrsta
sinni.
Brottfarartími er ráðinn stundu fyrir náttmál. Flug-
vélin Glitfaxi hefur sig mjúklega á loft, líkt og svanur
hefji sig til flugs. Stefnt er í austurveg og stefnan tek-
in á Heldu eða um 64. gráðu. Brátt hverfur Reykjavík
og Mosfellssveit kemur í Ijós. Þá sést Þingvallavatn,
Laugardalur, Grímsnes, Skálholt, Vörðufell, Þjórsá og
Landmannasveit. Þoka er yfir austurfjöllum. Þegar flog-
ið er yfir Heklu, sést í hvítan kollinn gegnum þokurof.
Sést nú um skeið ekkert annað en hvítt öldumyndað
þokuhaf, roðið kvöldsólarskini. Þegar komið er austur
yfir Síðu og Fljótshverfi, fer að rofa til byggða gegn-
um þokuhjúpinn. Ár og vötn liggja eins og silfurbönd
og silfurskildir um gróðurlönd og grá hraun. Þá blasa
og víða við bændabýlin þekltu, dreifð um nýhirt tún og
grænar grundir. Einn er sá, sem allir veita athygli, bæði
þeir sem svífa um loftin blá og hinir er halda sig við
jörðina. Sá er Lómagnúpur. Hvass er hann á brún, svip-
mikill og sviphreinn. Einráðinn mun hann vera í því að
hopa hvergi, hversu sem þursinn Vatnajökull hamast að
baki honum og óhemjan Núpsvötn geysa og grenja við
fætur honum. Við þessa sýn rifjaðist upp draumur Flosa
Þórðarsonar, en hann er skráður í Njálu. Þar segir svo:
„Mik dreymdi þat,“ segir Flosi, „at ek þóttumsk stadd-
ur at Lómagnúpi ok ganga út ok sjá upp til gnúpsins.
Ok opnaðist hann. Maðr gekk út úr gnúpinum ok var í
geithéðni ok hafði járnstaf í hendi. Hann fór kallandi
ok kallaði á menn mína suma fyrr en suma síðar — ok
nefndi þá á nafn.“ Horfðu menn mjög til gnúpsins, en
engan sáu þeir bergrisann. Létti þá mörgum er áður
hafði áhyggjur þungar. Þokuslæðingur er á ÖræfafjöII-
um. Þó dylst engum, er þangað horfir, að Öræfajökull
ber höfuð og herðar yfir öll fjöll, heiðumhár, kuldaleg-
ur en sviphreinn og tíginborinn í allar ættir í ættbálki
íslenzkra jökla.
Skeiðarárhlaup er í aðsigi. Vatnaflaumur óskaplegur
þegar kominn. Heyrist glöggt gnauð og vatnadrunur
þungar.
Eftir rúmlesra klukkustundarflug var lent á flugvell-
inum hjá Fagurhólsmýri. Þar var sunnanstormur, þoku-
slæðingur og suddi. Stigu farþegarnir skjótt út úr flug-
vélinni og tóku á móti farangri sínum. Var skammt að
fara til tjaldstaðar undir hamrabelti. Féll þar blátær
lækur fyrir neðan. Tóku menn að velja sér tjaldstað og
tjalda. Hér tók Páll Arason fararstjóri á móti oss. Flest-
ir aðkomumanna fóru að skoða umhverfið og ganga
sér til hressingar. Að svo búnu var matast og gengið
til hvílu.
Heima er bezt 195