Heima er bezt - 01.06.1973, Page 21

FLOSI BJÖRNSSON, KVÍSKERJUM:
Bakkafjörustrandié árid 1919
A árunum eftir heimsstyrjöldina fyrri tóku erlend-
/\ ir togarar mjög að sækja á íslandsmið að nýju,
/ V svo sem þeir höfðu áður gert um all-langt skeið.
Vildi þá brenna við, að sumir þeirra urðu land-
fastir og áttu ekki afturkvæmt; þó raunar sjaldnar en
ætla mætti eftir veiðisvæðum þeirra margra. Verður hér
sagt frá einu slíku strandi, þar sem þó ekki koma við
sögu neinir válegir atburðir, enda varð venjulega mann-
björg er togara bar að landi hér við sandana, þó ekki
væri svo án undantekninga.
Snemma morguns hinn 1. apríl heyrðist ákafur eim-
pípublástur heim að Kvískerjum. Er út var htið, sást
að skip var strandað úti fyrir Kvíáraur, þar sem heitir
Bakkafjara. Veður var stillt og bjart, en nýlega fallinn
snjór á jörð, og voru fjörur einnig hvítar síðan daginn
áður.
Daginn áður hafði Páll í Svínafelli, Pálsson, komið
austur að Kvískerjum og ætlaði heim aftur þennan dag.
Nú, er strandað var skip, var í öðru að snúast og bjugg-
ust þeir þegar á strandstaðinn, Björn Pálsson á Kví-
skerjum og Páll í Svínafelli, bróðir hans, er hann fékk
með sér. Sent var jafnframt til hreppstjórans, Ara Hálf-
danarsonar á Fagurhólsmýri, með tilkynningu um
strandið.
Skipið, sem var togari, og að því er virtist næsta
líkur einum, sem sést hafði áður úti fyrir, var strandað
á útrifi spottakom frá landi. Var þetta um flóð, og
einsýnt eftir aðstæðum að bíða fjörunnar með björgun
skipverja.
Um hádcgisbil, er nokkuð var tekið að falla út, tóku
skipverjar upp á því að fleygja fyrir borð fatapokum
sínum, og var þeim sýnilega ætlað að ná landi, hvað
sem um skipshöfnina yrði! Enda heppnaðist þeim Bimi
að tína þá upp og bjarga í land, að einum undantekn-
um, er fannst þó rekinn skömmu síðar. En annars var
það þó hcppilegt, að skipverjar reyndu ckki sjálfir að
yfirgefa skipið undireins á flóðinu; en skipbrotsmönn-
um við sandana hefur stundum orðið hált á því að
flýta sér um of í land, þó aðstæður til björgunar yrðu
bersýnilcga betri innan skamms og sæmilcgt öryggi
innanborðs. Þar með er auðvitað ekki sagt, að ekki geti
borið til, einnig við sandana, að sjálfsagt sé fyrir skips-
höfnina að yfirgefa strandað skip sem fyrst.
Skipið sneri beint í land, og sem áður segir, sat það
fast á rifi og allmikið lón innan við. Þegar f jaraði reynd-
ist hægt að vaða út á rifið nokkru vestar, þar sem það
sveigði allnærri fjörunni, og síðan austur eftir því. Að
vísu fjaraði ekki alveg að því, en var þó vel fært. Upp
úr hádeginu fóru þeir, sem í landi voru, eftir rifinu út
að togaranum, og komust þeir hér um bil að honum.
En hann virtist hafa skriðið á land á allmikilli ferð, og
stóð því tiltölulega hátt á rifinu, en hinum megin tog-
arans tók við allbreitt sund. Er þeir félagar voru þarna
komnir, fóru skipverjar að búast til að fara frá borði.
Renndu þeir sér niður á kaðh, en þeir Björn tóku á
móti þeim við skipshliðina að segja mátti. Gekk þeim
ágætlega að komast í land, enda var dýpið varla meira
en í mitt læri. Það var að vísu til happs að stillt var í
sjó, enda vitanlega því aðeins hægt að fara þessa leið.
Skömmu síðar kom Ari hreppstjóri á strandstaðinn,
ásamt fleirum. Eftir að hafa tekið stutta skýrslu af skip-
stjóranum, svo sem venja var undir slíkum kringum-
stæðum, skrifaði hann sýslumanni tillcynningu um
strandið, og réð þegar mann til að flytja honum fregn-
ina, Jón Jónsson, þá á Hnappavöllum, síðar á Fagur-
hólsmýri. Sýslumaður var Gísh Sveinsson og sat í Vík.
Sendimaður var kominn á ákvörðunarstað hinn 20. apríl,
en að sjálfsögðu var þá hvorki um að ræða símasam-
band um þessar slóðir né bílasamgöngur.
Skipstjóri ákvað að gera skipið ekki að algeru strandi
formlega, þ. e. gekkst ekki undir strandlögin að svo
stöddu, og var því umsjón með skipinu á hans valdi.
En var að sjálfsögðu feginn aðstoð að öðru leyti.
Skipverjum ráðstafaði hreppstjóri fyrst um sinn til
dvalar að Kvískerjum, sem var næsti bær, og skyldu
menn vera þar í sóttkví ásamt þeim, er unnu að björg-
un þeirra, og þá hefðu hitt, unz læknisskoðun hefði
farið fram. Sendi þá og héraðslækni, Henrik Erlends-
syni á Höfn tilkynningu um þetta og réð mann til að
sækja hann. En þá var ekki langt um liðið síðan hin ill-
ræmda „spánska“ inflúensa geisaði víðsvegar um heim,
og sjálfsagt þótti, enda fyrirmæli um, að gæta allrar var-
úðar, er menn bæri að landi erlendis frá. En að vísu
töldu skipverjar heilbrigðisástand sitt gott, enda reynd-
ist svo. Um leið og sent var eftir lækninum, sendi skip-
stjórinn skeyti, sem afgreiða skyldi frá næstu símstöð,
Heima er bezt 201