Heima er bezt - 01.06.1981, Page 23

Árnesinga tekur við flutningunum
fyrir Mjólkurbú Flóamanna, bæði
suður og að búinu, undir stjórn Helga
Ágústssonar. Bílar kaupfélagsins
flytja vörur kaupfélagsins til bænd-
anna og mjólkina til mjólkurbúsins.
Þetta eru þær samræmdu aðgerðir,
sem best hafa gefist til að byggja upp
þetta hérað. og líklega eitt hið full-
komnasta þjónustufyrirtæki sem
stofnað hefur verið til, allt til þess að
fullur aðskilnaður varð í flutninga-
málum þessara merku stofnana. Þetta
var undirstaðan. Og engum vafa
undirorpið að þessar samræmdu að-
gerðir flýttu fyrir, og ýttu á eftir vega-
framkvæmdum í héraðinu.
Hjá þessum samvinnufélögum er
ég suðurferðamaður næstu tvö árin,
frá 1. maí 1931 til vorsins 1933. Þá
hætti ég að vinna hjá Kaupfélagi Ár-
nesinga, sem fastráðinn starfsmaður,
af heilsufarsástæðum. Eiginlega var
ég eins og maðurinn sagði: „Ég þorði
ekki að lána þér peninga, ég hélt þú
dræpist á morgun eða í síðasta lagi
hinn daginn.“ Þetta er grínsaga en
hún er sönn. Þá eru góð ráð dýr. Bú-
inn að stofna heimili, gifti mig 19. des.
1931. Kona min Guðrún, dóttir Jóns
hafnsögumanns á Eyrarbakka Sig-
urðssonar. Guðrún hafði lengi starfað
við landssímann á Selfossi. Faðir
Guðrúnar var hafnsögumaður á Eyr-
arbakka yfir 40 ár. Fyrstu hjóna-
bandsmánuði okkar bjuggum við í
húsi sem heitir Ingólfur, og Guðlaug-
ur í Tryggvaskála átti.
Núna heyrum við talað um Odds-
byl, stórhríðarbyl úti á Selfossi. Um
bylinn hefur verið getið á prenti. Enn
þá vitna ég í Egil. „Nú, hvern djöful-
inn á að láta manninn gera?“ Það var
ég, liðónýtur og þetta var Egill. „Þú
verður að taka hann Jón. Seldu hon-
um bílinn þinn og taktu hann í vega-
vinnu“. „Já, ef þú ábyrgist greiðsluna
fyrir bílinn“, svarar Jón Ingvarsson.
Og með það fór ég í vegavinnu hjá
Jóni og var hjá honum í sex ár. Bjarg-
aði heilsu minni og vann fyrir mér.
Þarna má sjá, að það er ekkert verið
að „fínisera“ þetta, en báðir voru
góðir.
Ég verð líka að vitna það um vin
minn Jón sáluga Ingvarsson. Hann
Jón Ingvarsson vegaverkstjóri, Núpi,
Selfossi.
var alltaf svona, lenti einhver í erfið-
leikum og ef að Jón gat hjálpað, þá
gerði hann það. Þessir menn eiga það
báðir skilið að þeirra sé minnst.
Þetta bjargaði heilsu minni, þetta
var svo hægt, viðbrigðin svo mikil.
Mér fannst þetta engin vinna, að vera
í vegavinnu. Það var enginn vinna
miðað við það sem ég var vanur. Að
vrnna frá sjö til sjö var engin vinna.
í þessari vegavinnu er ég til ársins
1939. Þá kaupi ég mér nýjan bíl. Fyrir
hálfgerð mistök kom lengri gerðin af
Chevrolet. Og var þá of stór fyrir
vegavinnu, hvergi hægt að snúa bíln-
um við, en var 2‘Æ tonn. Það voru
stærstu bílar þá, fyrir utan bíla til
einhverra sérþarfa. Þegar ég fékk
þann bíl, var ég orðinn fjandi brattur.
Byrja aftur upp á nýtt, á mínum fyrri
atvinnuvegi og sömu andskotans vit-
leysunni að vaka bæði haust og vor-
vertíðir.
Mikið af þeirri vinnu var á snærum
Kaupfélags Árnesinga, yfirleitt, get ég
sagt það. Á þessum árum fer ýmislegt
að breytast. Til dæmis er farið að
flytja sláturfé á bilum og fékk ég þá
oft túra hjá kaupfélaginu. Þá er
byrjað á sumarslátrun og þá er það
Helgi Ágústsson, sem biður mig um
að fara eitthvað og eitthvað, að sækja
lömb. Eftir það sumar get ég varla
sagt að ég hafi haft fría stund og að
sofa út kom aldrei til greina. Mátti
helst aldrei vera að því að koma heim.
Helgi var kominn áður og ef hann
náði ekki í mig voru skilaboðin heima.
Og ef að ég komst heim og var sofn-
aður, kom Helgi oft og vakti mig upp,
svona var gangurinn í þessu. í þessum
flutningum voru tiltölulega fáir hér,
og ég með nýjan bíl.
En svo kemur stríðið og þá á ég
þennan bíl. Að lokum komst ég upp í
það að eiga fimm bíla. Það er endir-
inn.
8
Þegar saga mín er öll og ég fer út úr
þessu, þá finnst mér skemmtilegasti
þátturinn í þeirri sögu stofnun Kaup-
félags Árnesinga, það er héraðssögu-
legur viðburður. í raun ekki minni né
ómerkari en stofnun Mjólkurbús
Flóamanna. Það eru þrír atburðir,
þrír hlekkir, sem gerast er ég tel einna
merkilegasta fyrir þetta hérað. Fyrst
áveiturnar, Skeiða og Flóa, sem skapa
grundvöll fyrir stofnun Mjólkurbús
Flóamanna, sem gerir það aftur að
verkum, að það opnast möguleiki til
að koma saman verslunarfyrirtæki og
gera verslunina „innlenda“ austan
Hellisheiðar. Það er engu líkara en
forlögin spinni þarna sinn örlagavef,
er verður þess valdandi að ungur
maður hindrast á leið og sest um kyrrt
í sunnlensku héraði. Og verður sá
sterki maður, sem ber gæfu til að
tengja saman þessa hlekki. Sveigja þá
í átt til samvinnu og sameiginlegs
átaks. Sá sterki maður er Egill Thor-
arensen í Sigtúnum.
Til að skapa héraðssögu, þarf vissar
aðstæður, það var Agli ljóst. „En fyrst
er að hafa mennina með sér,“ segir
Egill, og þá er búið að ákveða stofnun
Kaupfélags Árnesinga. „Og það er
um. að gera að framkvæma þetta á
meðan að maður hefur mennina með
sér“, bætir hann við. Það þurfti mik-
inn kjark til að stofna Kaupfélag
Árnesinga ofaní allt það sem fyrir var.
Þegar það kemur svo í ljós að það er
stærsti kaupmaðurinn ' austanfjalls,
sem að þessu stendur, snúast stéttar-
bræður og pólitískir flokksmenn gegn
honum. Því Egill var Sjálfstæðismað-
ur, meira að segja formaður í flokki.
Þeir bera honum það á brýn að hann
sitji á svikráðum við þá og geri þetta í
Heima er bezt 207