Æskan - 01.06.1989, Side 40

þeirra. Útlit þeirra þræðra er sér-
stætt. Þeir eru burstaklipptir og
með þykk gleraugu. Músík þeirra er
framandi blanda af eins konar kvak-
andi laglínu og þjóðlagapoppi. Til
viðbótar eru söngtextar þeirra
óvenju ljóðrænir og efnismiklir mið-
að við dægurlagatexta yflrleitt.
Þegar lagið „Letter from Amer-
ica“ stökk skyndilega upp í annað
sæti breska vinsældalistans 1987
hcldu margir að þessi sterku sér-
kenni músíkur Proclaimers yrðu
leiðigjörn til lengdar. En tvíburarnir
reyndust hafa yfir nægilegri fjöl-
breytni að ráða til að festa vinsældir
sínar í sessi.
Póstáritun Proclaimers er:
Proclaimers, P.O. Box 309,
Edinburg EH9 ÍJE, Scotland.
Meira um
þýdd manna-
nöfn
Háttvirta Popphólf!
Við mótmælum því að
popparanöfn séu þýdd. Nöfn
stjórnmálamanna, s.s. Reagan,
Gorbachev og Arafat, eru aldrei
þýdd. Nöfn músíkfólks eru
sjaldnast þýdd nema f Æskunni. Þó
að nafn Sykurmolanna sé þýtt
erlendis er það vegna þess að þeir
gerðu það sjálfir. Það ætti líka að
nægja að nota þýðingu á nafni
einu sinni í frétt fremur en staglast
á t.a.m. Brúsa frænda út alla
fréttina.
T'íær úr Tungunum,
Mosfellsbæ
Svar:
Þó að skoðanir séu skiptar um
það hvort þýða eigi erlend nöfn þá
fljóta menn ekki sofandi að fcigðar-
ósi mcðan umræðan lifir. Við sem
fullorðin erum sjáum hlutina e.t.v. í
sögulegra samhengi en þið sem eruð
ung. Fyrr á öldinni var íslenskt mál
mengað dönsku. Síðan komu hingað
breskir hermenn og þar á eftir
bandarískir. Fyrir aðeins aldarfjórð-
ungi var bara hægt að sjá bandaríska
sjónvarpsdagskrá hér. Sömuleiðis
cru cinungis nokkur ár síðan popp-
músíkunnendur hlýddu aðallega á
poppmúsík í bandarísku herstöðvar-
útvarpi (kanaútvarpinu). Auðvitað
er kostur að kunna erlend tungu-
mál. En einhliða mötun á aðeins
cinu erlendu tungumáli er líkleg til
að deyfa tilfinningu fyrir cigin móð-
urmáli. Dæmum um enskumengað
orðaval fjölgar ört. Við könnumst
við slíkt orðaval úr auglýsingum
(„Tími fyrir ís!“) og úr stjórnmála-
umræðu („Ég mundi telja að. . .“).
Samhliða þessari óheillaþróun eru
fallbeygingar á manna- og staðar-
heitum á undanhaldi, íslenskum
jafnt sem erlendum. Ef fólki þykir
ekki þægilegra að tala um Brúsa og
Jón í stað Bruce og Jon (Bon Jovi)
þá skortir eitthvað á tengsl við móð-
urmálið.
(Hér getum við upplýst - innan
sviga - hvernig frændanafn Brúsa cr
til orðið. í Bandaríkjunum er nafnið
Sámur frændi notað sem samheiti
yfir bandarísku þjóðina og föður-
landið. Þegar Brúsi Springsteen
gerði plötuna „Fæddur í Bandaríkj-
um Norður-Ameríku" varð hann í
hugum fólks ameríski draumurinn
holdi klæddur: Verkamannssonur-
inn sem varð ein ríkasta rokkstjarna
Bandaríkjanna. Að auki þótti Brúsi
frændrækinn og góður við fátæka.
Hann gaf fé í verkfallssjóði og til
þurfandi fólks. Þessu fólki þótti við
hæfi að kalla poppstjörnuna góð-
hjörtuðu „frænda" í stíl við Sám
frænda. Reyndar er Brúsi oft kallað-
ur „Stjórinn". (The Boss) Sú nafn-
gift hljómar ekki eins vel á íslensku
svo að við höldum okkur hcldur við
„frænda")
Hvað varðar nöfn þeirra stjórn-
málamanna sem þið nefnið þá eru
þau vart þýðanleg. Raunar eru þau
austrænu stafsett að vestrænum
hætti og ýmsir rita Gorbatsjov. Að
öðru leyti vitnum við í Kjartan
Ragnars („Íslcnskt mál“-Mbl. 20.
maí 1989):
„Nafn Margrétar Danadrottning-
ar, svo og nöfnu hennar, járnfrúar-
innar bresku, er í útvarpi hér einatt
beygt skv. íslcnskum reglum; virð-
ist við hæfi að sami háttur sé á hafð-
ur um nöfn eins og Georg (Bush) og
Jónatan (foringja SWAPO).“
Gísli Jónsson íslenskufræðingur
og umsjónarmaður þáttarins tekur
undir málfærslu Kjartans á sama
vettvangi:
„Okkur er tamt af mannkynssög-
unni að tala um JÓHANN land-
lausa á ensku JOHN Lackland.
En. . .væri ekki of langt gengið, ef
IVAN grimmi breyttist í JÓN
grimma?. . .Það er enginn vandi
með JÓSEF(p) Stalín. Og stórfrúrn-
ar, sem Kjartan nefndi, verða, held
ég, að heita MARGRÉT hjá okkur
og nafnið að taka íslenskri beyg-
ingu.“
Við þetta er því að bæta að nafn
Vissir
þú...?
. . .að sú hljómsveit, sem átt hefur
flestar plötur á breska vinsældalist-
anum „10 efstu" á þessum áratug,
er tölvupoppsveitin Depeche
Mode? Platan „101" varð tíunda
plata þessarar vinsælu nýróman-
sveitar til að gista „10 efstu". Helsti
keppinautur Depeche Mode á
þessu sviði er reggísveitin UB 40
með 7 plötur á „10 efstu"-listanum.
. . .að ein af yngstu og kraftmestu
nýrokksveitum íslands, Dýrið geng-
ur laust hefur nú innanborðs einn
af forsprökkum íslensku rokkbylt-
ingarinnar '80/'81? Gunnþór Sig-
urðsson (Ólafssonar, söngvara) heit-
ir kappinn. Hann var yfirrótari
Bubba og Utangarðsmanna og síðar
bassaleikari og framvörður hljóm-
sveitarinnar Q4U. Aðrir liðsmenn
Dýrsins koma úr unglingarokksveit-
unum Sogblettum og Óvæntri
ánægju.
. . .að margir kunnir poppsöngvarar
hafa lært söngkúnstina hjá viður-
kenndum söngkennurum? Meðal
þeirra söngvara eru: Egill Ólafsson,
Anní Lennox (Eurythmics), Curt
Smith (Tears For Fears), Rosa
McDowell [syngur með Megasi og
Hilmari Erni Hilmarssynij, söngtríó-
ið Bananarama, Siouxsie (The Bans-
hees), Liz Fraser (Cocteau Twins),
Marc Almond, Boy George, Paul
Young, Ozzy Osborne, George
Michael og Joan Baez.
Jóns Lennons er oft nefnt og beygt >
Ríkisútvarpinu í samræmi við kenn-
ingu okkar. En eins og Gísli drepur
á í tilvitnuninni hér að framan þarf
að gæta þess að þýða einungis nöfn a
þann hátt að augljóst sé við hvern er
átt.
Liðsmenn Sykurmolanna kalla
hljómsveitina Sugarcubes erlendis
vcgna þess að enskumælandi fólkt
þykir þjálla að tala um hljómsveitir
á sínu eigin tungumáli. Af sönw
ástæðu þýðir spænskumælandi fólk
nafn Sykurmolanna yfir á sttt
tungumál o.s.frv.
. . ,að Madonna hefur komið fle'rl
lögum í efsta sæti breska vinsælda-
listans en aðrar söngkonur? Lagiö
„Like A Prayer" var sjötta lagið með
Madonnu sem komst í þetta eft'r'
sótta sæti.
. . .að Madonnu skortir töluvert á til
að ná metum vinsælustu karlpopp'
aranna? Jón Lennon og
McCartney hafa komið yfir tveimur
tugum laga í efsta sæti breska vin-
sældalistans. Þar af 17 í sameiningu
undir Bítla-heitinu.
. . .að Madonnaer sjálf skráð upP,
tökustjóri sinnar músíkur (að visu
samvinnu við aðra tæknimenn)? ->
vinna gefur Madonnu enn eitt met
ið: Vinsælasti kvenupptökustj°ri
heims.
. . .að fáir vita hver er næst-vinsa^
asti kvenupptökustjórinn? Pa^
Yoko Ono, ekkja Jóns Lennons-
Yoko stýrði upptökum á fjölda vin
sælustu laganna sem Jón Lenn
söng.
40 ÆSKAH