Heimilisblaðið - 01.09.1963, Blaðsíða 3

I fornöld voru dugmiklir læknar
Eftir cand. mag. Johs. A. Schmidt
Sú
MIKLA leikni, sem læknislistin hefur
nú á dögum, fær mann til að hug-
eiða það, hversu óhugnanlega lítið menn
afa vitað í þeirri grein til forna. Þessi
ugsun er réttmæt, ef ekki er farið lengra
^ftur en til miðalda. Miðaldirnar voru á
estan hátt tímabil myrkurs, en í fornöld
rikklands og Rómaveldis voru tímar
r^mfara og stórra verka. Það sem menn á
Jleun tímum þekktu til læknislistar, var
f s ekki lítið. Læknar á þeim dögum gengu
starfi sínu með samvizkusemi og kost-
k^fni, Sem ekki hvað sízt ber að þakka
^irri vitneskju er þeir höfðu erft frá
yi’sta mikla lækninum, sem sagan greinir,
^ikkjanum Hippókratesi.
^ið vitum lítið um Hippókrates annað
jí1 .Það, að hann var uppi á 5. öld fyrir
v ristsburð, en með nafni hans hafa varð-
t fjölmörg rit, sem í heild veita oss
'kla vitneskju um læknislist fornaldar-
j;ar- Rannsókn á sjúklingunum var í aug-
heirra tíma lækna — rétt eins og nú —
rnikilvægt atriði. Sökum skorts á
ir, J1*1’ varð læknirinn að notast við skiln-
Seg.sini1 og skynsemi alla. Satt bezt að
sínJa létu grískir læknar öll skilningarvit
r si;arfa sem bezt þau gátu við þessar
sér J^nir. Með augunum virtu þeir fyrir
áef SJ úkling-sins, litarhátt hans, tungu,
°g eyru; virtu fyrir sér hvernig hann lá
í rekkjunni, hvort hendur hans voru á iði
o. s. frv., auk þess sem þeir athuguðu þvag
hans, saur, hráka og blóð. Með tilfinninga-
næminu gaumgæfðu þeir slagæð hans og
hitastig. Einnig þefskynjunin gat komið
að góðu haldi, og ekki hikaði læknirinn ein-
att við að bragða á þvagi eða saur hins
sjúka.
Árangurinn, sem læknirinn náði, notaði
hann til að gera svokallaða Prognose, þ. e.
a. s. yfirlit yfir líðan sjúklingsins og bata-
horfur; hvort líf hans væri í hættu eða
ekki; hvort fyrirsjáanleg var löng eða
stutt sjúkdómslega. Heiti sjúkdómsins eða
skaddanir innvortis lét hann sig minnu
skipta. Hann vissi tiltölulega lítið um innri
gerð líkamans. Þar sem nútímalæknir reyn-
ir að komast að tegund sjúkdómsins og;
orsökum hans, og þarf til þess aðeins að
vita örfá atriði, þá reynir hinn hippokrat-
íski læknir að leita að sem flestum sjúk-
dómseinkennum til þess að komast til botns
í, hvað gera skyldi. Framvindu sjúkdóms-
ins sá hann svo á því, hvort sjúkdómsein-
kennin breyttust hið ytra. Sem dæmi þess,
hvernig læknir gat myndað sér skoðanir á
batahorfum sjúklings eftir öllum upplýs-
ingum samansöfnuðum, skal hér sett fram
í lauslegri þýðingu hið fræga „facies Hip-
pocratica“ (Merki um nálægð dauðans):
„Við bráða sjúkdóma verður að gaum-