Heimir - 01.11.1908, Blaðsíða 7

HEIMIR
103
sögu er neíndir eru Montanistar og Alogi. Þeir byrja austur á
Sýrlandi. Þeir eru nokkurskonar seinnitíöar Aöventistar og
leggja áherzluna á Heilags Anda sending, tala tungum og eiga *
von á hverri stundu á 1000 ára ríkinu. Þeir voru dæmdir brátt
vantrúartiokkur, fluttu þó ekki annaö en þaö sem kyrkjat í
fyrstu haföi einlæglega trúaö og jafnvel Páll sjálfur kennt. Um
tíma tók kyrkjan í Róm upp viö þá, en féll frá kenningum
þeirra strax og hún sá aö hún myndi ekki veröa ofan á. Þó
hefir skoöun þeirra viöhaldist í hinrii svoneíndu Orþodoxíu, og
ein bók N. T., Opinberunarbókin, er sannarlega ekki fjarri
þeirra kenningu.
Heföi ekki kyrkjan á fyrstu þrernur öldunurn altaf sætt of-
sóknunr viö og viö, heföi margfalt meira boriö á og hlotist af
öllttm þeirn skoöana mun er innan hennar ríkti. En ofsóknir
utanaökornandi voru til þess aö halda henni saman. Þessvegna
fram aö þeim tíma aö kristnin fékk viöurkenningu í Rémverska
ríkinu áriö 31 1, virtist fljótt á aö líta út í frá, eins cg allur skoö-
ana munur væri aöeins þaö sem einstöku ofstækis mönnunr bæri
á milli viö almennu skoöanina.
En þó var engin almenn skoðun til, er því nafni gæti
nefnst. Flokkarnir lágu niöri og kyrkjurnar á hinun, ýn.su stöð-
utn fylgdi hver sinni útleggingu og blandaöi kenningar sínar
samtíöar heiöinglegum og heimspekilegum skoðunum. Fyrstu
kenningar trúboöanna og postulanna lágu óljóst í rninni og
konru frarn eftir aö írelsiö varfengiö og kristnin fór að njóta sín.
Þaö senr á fyrstu öldinni var nefnt Ebioniska, og gyðing-
legu postularnir kendu, það, að Jesú væri sonur Jósephs og
Maríu, kom aftur á gang í lok annarar aldar, undir nafninu
Monarkíanism, eöa senr þýðir þaö að alt guðlegt vald er guðs
eins og aö „oröið útgengiö frá föðurnum" er aöeins þaö vald
og kraftur, er faðirinn gefur stöku mönnum, eins og Jesú, en
ekki aö hann taki þá ti) jafns viö sig né aö þeir hafi verið til
frá upphafi allra vega. Helztu flutningsmenn þessara skoöana
voru Þeodótus, frá Litlu Asíu, er fluttist til Rórn, í lok 2 aldar
og Páll frá Samosata, byskup í Antíokkíu, um áriö 260. Kenn-
ing þessi var aöeins skoöan samtíöarmanna Jesú á honum, vak-