Heimir - 01.02.1910, Blaðsíða 18

H E I M I R
138
Á yfirboröi þjóölífs vors fljóta ýmis hugtök og hugsjónir,
en því miöur allt of tnjög á yfirborði.
Þaö sem eölilegast er aö skilja með hugsjón, er tilgangur,
markmiö framundan.er tiiveru skilyröi hefir öll, fyrir því aö geta
oröiö virkilegur en sem krefur vissra verka og stööugra áforma,
er nær til og snertir þjóöarheildir og ber þaö meö sér aö geta
oröiö almenn, fyrir alla, heillavænleg, lög eöa regla þjóölífsins
alls. Einsog tildæmis sigur þjóðarinnar yfir óvinum sínum
“svefn og doöa” nær til allra, hvers mansbarns, meö betrandi
lifsskilyröum, fegurri framtíöarheimi.
En í svo breiðutn og djúputn skilningi eru hugsjónir vorar
ekki teknar enn. Yfirlitiö er ekki nógu stórt og víötækt, og vér
endurtökum þaö enn aö yfirlit anda vors veröur aö vera víötækt,
ná yfir alla tilveruna einsog vér fáutn bezt skiliö hana, og ná
ekki eingöngu yfir mannfélagiö, því út fyrir þaö veröurn vér aö
skygnast ef vér eigum aö fá séö tilgang og mögulegleika lífs
vors, heldur og til hins ytra heims og þess alveru kraftar og lífs
er honutn viöheldur, sambands vors viö hann og samverkana.
Þá sjáutn vér fyrst í hverju sannleikur orðanna liggur, er töluö
eru til allra manna, “af stórum ertu kominn, og stórt þér hæfir”
Orö er Peer Gynt og hans líkar aldrei skilja.
Hugsjónir sem fljóta hér á félagslífi voru eru nokkrar, og
viljutn vér nefna eina þeirra, og leitast við að sýna í hverju hún
’er yfirborös hugsan en ekki hugsjón.
Og þaö er “Frelsi”
Þaö orö setn veglegast er allra oröa áhrærandi lífstööu allra
vor. Hugsjónin er upphafiö liefir þann litilmótlega öld eftir öld
hvaö eftir annað og steypt harðstjórum af stóli. Sú hugsjón er
sterkari hefir veriö lífinu í brjósti alla göfugra sona og dætra
mannheima vorra. Fyrir frelsi hefir vöskust vörniti verið sýnd.
Hin dæmafáa vörn Finna sem hin ógleytnanlegu Fenrick Staels
ljóö lýsa, sem rituö eru meö því tilfinninga ríki aö hvert orö er
skrifað úr hjarta blóði skáldsins. Þar sem lýst er fávitanum
sem á sterkari réttlætis tilfinmngu.frelsis þrá,en lífs hvöt,er hann
segir: Get eg ekki látiö lífiö fyrir land og konginn tninn!”-^-Og
ha'nn lætur lífiö en bjargar þúsundum annara lífa. , /