Kirkjuritið - 01.12.1959, Side 41

KIRK. J U RITIÐ
471
Þjóösagnabók Ásgríms (Bókaútgáfa Menningarsjóðs 1959).
Sannkallað bókardjásn, bæði að efni og umgerð. Mætti kalla
þetta hinztu dánargjöf hins ágæta listamanns og brautryðj-
anda til þjóðar sinnar, og mun seint fyrnast.
Ásgrímur gerði fyrir löngu víðfrægar myndir af sumu ágæt-
asta efni þjóðsagnanna, svo sem djáknanum á Myrká, Tungu-
stapa, Höllu bóndadóttur og nátttröllinu. Eru nokkrar þeirra
prentaðar fremst í bókinni, í litum. Síðan koma um 40 þjóð-
sagnamyndir frá síðasta áratug og fylgja þeim sögurnar, sem
eru tilefni þeirra. Gils Guðmundsson segir svo í formála: „Allt
frá ungum aldri höfðu þjóðsögur verið Ásgrími hugleikið við-
fangsefni, og á langri ævi gerði hann margar myndir út af
þjóðsagnaefni, blýants- og pennateikningar, vatnslitamyndir og
olíumálverk. Aldrei voru þjóðsögurnar honum þó tíðnotaðri
efniviður en undir lokin, er hann vann að því af nær ofur-
mannlegu kappi nær hverja stund að glíma við verkefni úr
myndauðgum heimi þeirra.“
Beztu þjóðsögumar eru óþrotlegur spekibrunnur og sífrjór
aflvaki ímyndunaraflsins. Myndir Ásgríms undirstrika ekki
aðeins þetta gildi þeirra, heldur gæða þær enn áþreifanlegra
lífi. Hver þeirra er mikil saga, hugarheimur.
Dr. Einar Ól. Sveinsson hefir skrifað ágætan og skemmtileg-
an inngang um Ásgrím og þjóðsögurnar. Prentun og frágangur
er íslenzkri iðn til mikils sóma. — Menningarsjóður hefir hér
vissulega rækt vel og fallega hlutverk sitt.
Menn og listir eftir Indriöa Einarsson. Hlaðbúð 1959.
Indriði Einarsson var einn af þeim mönnum, sem settu mest-
an svip á bæinn, þegar ég var í skóla. Teinréttur og fríður sýn-
um, kvikur í spori, skjótur að hugsa og örmæltur. Skagfirðingur
— skáld og hagfræðingur. En frægastur var hann þá og nú
sem brauðtryðjandi í íslenzkri leikritagerð og síðan frumherji
þess, að reist yrði hér þjóðleikhús.
Bókin ber höfundi sínum lifandi vitni. Þetta eru stuttar grein-
ar um menn og málefni, f jörlegar og skemmtilegar. Víða bregð-
ur fyrir björtum leiftrum, sem varpa ljósi á allan manninn,
sem um ræðir — gera hann skýran og minnisstæðan. Indriði
var nákunnugur mörgum ágætustu aldamótamönnunum síð-
ustu, og er fróðlegt og gaman að lesa lýsingar hans á þeim,