Kirkjuritið - 01.04.1975, Page 20

inglegra trúarhugmynda og hefur
vafalaust verið talsvert útbreidd á dög-
um Krists. En ekki er heldur vafi að
alllöngu fyrir daga Krists fór að bera
á trú á framhaldslíf í svipuðum skiln-
ingi og kristnir menn hafa löngum lagt
í það hugtak. í ýmsum hebreskum rit-
um frá því fyrir daga Krists má verða
var þeirra hugmynda að Sheol sé að-
eins dvalarstaður hinna ranglátu og ó-
guðlegu, en að Paradís sé bústaður
hinna réttlátu og frelsuðu. Annað heiti
á Paradís mun einnig hafa verið til:
faðmur Abrahams. Samkvæmt þessari
trú var sál hvers einstaklings þegar í
stað eftir dauðann leidd fyrir dóm og
örlög hennar og framtíð ráðin. Með
þetta í huga verður skiljanlegt hvað
Jesús átti við þegar hann í alkunnri
dæmisögu talar um ríka manninn sem
eftir dauðann hóf upp augu sín í Helju
og fátæka manninn sem borinn var af
englum í faðm Abrahams. Hér hljóta
einnig að koma í hugann orð Jesú við
ræningjann á krossinum: ,,í dag skaltu
vera með mér í Paradís.“ Hér virðist
eðlilegast að álykta að Jesús hafi að-
hyllst og staðfest með kenningu sinni
hugmyndir um framhaldslíf sem uppi
voru fyrir hans daga og einnig á hans
dögum.
Voru þessar hugmyndir tilkomnar
vegna einhverrar helleníseringar á
gyðingdómnum fyrir daga Krists? Var
Kristur sjálfur ánetjaður villu einhverra
reikunarmanna sem leitað höfðu sér
huggunar í sjálfsblekkingum hellenskr-
ar trúarheimspeki? Hér er ekki rúm
til að rökræða slíka hluti, en ekki eru
allir guðfræðingar sammála um að hér
hafi framandi áhrif verið að verki. Hitt
er ekki síður líklegt að hér hafi verið
um sjálfstæða þróun að ræða eða út-
víkkun trúarhugmynda meðal Gyðinga
sjálfra.
Hugmyndir frumkristninnar um þessi
efni hafa vafalaust einkennst mjög af
voninni um nálæga endurkomu Krists
og upprisu alls holds. En bæði í Nýja-
testamentinu og öðrum frumkristileg-
um ritum má jafnframt greina trú á það
að örlög einstaklingsins séu ráðin
þegar eftir dauða líkamans og að sál
hvers einstaklings lifi strax eftir dauð-
ann. Hér mætti líka vitna í rit kirkju-
feðra til að sýna að trú á almennt fram-
haldslíf þegar eftir dauðann hefur þótt
hrein trú á þeirra dögum. Ég bendi í
því sambandi á 109. grein í Enchiridi-
on eftir heilagan Ágústínus þar sem
hann talar um ástand sálnanna eftir
líkamsdauðann og til hinnar endan-
legu upprisu. Einnig mætti benda á
greftrunarsálma Efraems hins sýr-
lenska sem þótti dugandi rétttrúnað-
armaður á sinni tíð.
Enginn þarf að vera í vafa um hvað
lútherskur rétttrúnaður hefur um þetta
efni að segja. Við erum auðugir, ís-
lendingar, að eiga tvö rit sem að skír-
leik í framsetningu taka fram flestu
öðru sem ritað hefur verið á sviði ev-
angelískrar trúfræði. Þau rit eru Pass-
íusálmarnir og Barnalærdómur Helga
Hálfdánarsonar. í hinu fyrrnefnda
standa þessar hendingar:
„Út borið lík mitt liðið
leggst og hvílist í friði.
Sál fer til sæluranns.“
Í Barnalærdómi Helga, greinum
161—162 segir svo: ,,í andlátinu skilur
sálin við líkamann. Líkaminn deyr og
18