Kirkjuritið - 01.04.1975, Síða 62

hin síöari ár. Fjöldi fólks trúir því, að
hinn gamli messusöngur og hin forna
messa, sem nokkuð hafa verið leidd
hér inn hin síðari ár, séu herfilegasti
miðaldaarfur og með öllu óhafandi.
Sama fólk trúir því jafnframt, að sá
söngur og þeir siðir, sem hér hafa
tíðkazt síðustu mannsaldra, séu fagur,
þjóðlegur arfur. Hið sanna er, að þar
er að mestu þýzkt og danskt góss,
sem fáir Þjóðverjar eða Danir mundu
þó nú vilja við kannast. Ef nokkuð er
íslenzkt í þessum efnum, þá er það
hinn forni siður og söngur, sem tíðk-
uðust hér á landi frá upphafi kristni
og fram að lokum biskupsstólanna
fornu. Sá arfur er að vísu kominn til
vor um óravegu sunnan úr löndum, en
svo íslenzkur var hann orðinn, að varla
er til svo íslenzkt þjóðlag né svo
þjóðleg tónlist, að ekki beri svip eða
keim hans. Sterkar líkur eru þannig til
þess, að margt íslenzkt þjóðlag sé
mjög í ætt við þá tóna, sem Drottinn
vor, Jesús Kristur, söng við Davíðs-
sálma með sveinum sínum. Það er ó-
lán íslands, að nú er fallinn frá sá
maður, er bezt vissi á þessu skil og
líklegastur var til að finna uppsprett-
urnar. Um sömu mundir er og fallinn
í val írskur maður, er trúlega var á
líkri leið og rannsakaði þó uppruna
írskrar tónlistar.
Sú þula fullyrðinga um íslenzka
kristni, sem hér fór á undan, mun í
fáu eða engu fá staðizt tímans tönn,
nema svo ólíklega fari, að marxistar
einir og ,,frjálslyndir“ guðfræðingar
ráði túlkun sögunnar um alla framtíð.
Að öðrum kosti fer varla hjá því, að
islendingum verði Ijóst einhvern dag,
hvílík sú öld var, hvílíkur sá jarðvegur,
60
sem af spruttu ávextir eins og Árni
Oddsson, síra Hallgrímur, Jón Vídalín,
frændi hans Þáll, síra Jón Steingríms-
son, síra Jón lærði í Möðrufelli og Jón
Espólín, svo að fáir einir séu nefndiT'
Þá kann og að fara svo, að einhverjii'
átti sig á því, að íslenzkur menningai'-
arfur er fyrst og fremst af kristnurn
rótum. Um sömu mundir tækist e. t. v.
að taka af öll tvímæli um, hvílík áhrif
siðaskiptin höfðu á menningar- og trú-
arlíf á íslandi.
Enn um rétta trú
Mér er lítt að skapi að hefja stríð við
nafngreinda menn um trúmál. Baráttan
á að standa um málefni, en ekki menn-
Þó fæ ég að þessu sinni ekki stillt mig
um að víkja fáeinum spurningum að
tveim prestum, sem tekið hafa til máls
um ,,rétttrúnað“ að undanförnu.
Á öðrum hvítasunnudegi, s. I., flutti
síra Árelíus Níelsson predikun í útvarp.
Hann predikaði ekki út frá guðspjöll'
um dagsins. Hið fyrsta guðspjall þess
dags var í Jóh. 3,16.—21. Bið ég les-
endur, sem láta sig mál þetta varða,
að fletta því upp. Þar eru fyrst þessi
frægu orð: ,,Því að svo elskaði Guð
heiminn, að hann gaf son sinn ein'
getinn, til þess að hver, sem á hann
trúir, glatist ekki, heldur hafi eilíft líf-“
— Hin fyrsta spurning til síra Árelíusar
er því þessi: Hví kaus hann að ganga
fram hjá þessu guðspjalii, úr því að
hann hafði í huga að ræöa um rétt'
trúnað öðrum þræði?
Síra Árelíus valdi sér að texta þessi
orð úr Rómverjabréfi (1,16.): ,,Því að
ég fyrirverð mig ekki fyrir fagnaðat'
J