Kennarinn - 01.09.1899, Síða 2

170-
j>íirf að taka til greina, að hin<rað til hefar jiað verið úrvalið af íslenzk-
um ungmennuin, sem skólaveginn hafá gongið. Fátæktin og frumbyl-
ingsskapurinn hefur aftrað öllum fjöldanum frá að ganga á aiðri skóla;
að eins J>eir, sem öðrum hafa skarað fram úr hafa, yinist af sjálfsdáðum
eða með styrk góðra manna, brotist til náms. Þossvegna er Jiað, ef til
vill, að [rar sem íslendingar hafa fundist í lrerðraskólum hafa j>oir ver-
ið jjar með hinum fremstu.
En hvernig sem [jossu er varið, jiá er óhætt að fullyrða, að vér ís-
londingar höfum hæfileika á við hverja aðra til að njóta hærri mentunar.
Margir ungir íslendingar hafa [jráð að komast lengra áfram en jjeir
hafa komist, en skort fé. Margur íslendingur hefur líka setið heima,
sem öðrum fremur var fallinn til náms. ttg margur óskólagenginn
íslendingur liefur sjálfur mentað sig svo undrun sætir.
En Jrrátt fyrir [>etta er ei Jjví að leyna, að oss virðist að vór onn vera
m jög skamt á leið komnir í þessu efni. E>eir eru enn of-fáir ungu íslonzku
mennirnir, seai jjreyta kapjihlaup á skeiðvöllum mentunarinnar. Að voru
áliti er j>að ekki því að konna aðallega, að löngunina vanti hjá hinum ungu
mönnum, [jó hún mætti vora rneiri—verður aldrei of-mikil —né heldur jjví
eingöngu, að efuahagurinn leyfi j>að ekki, auðvitað er J>að í rnörguin til-
fellum. En ]>að er skoðun vor, að jrrátt fyrir fátæktina gætu miklu fleiri
efnilegir menn komist áfram á skólaleiðinni, ef vér íslendingar værum ekki
eins hörinulega ópraldlskir eir.s og vör ernm. Ilinir eld'ri kunna ekki að
skapa njtjar brautir fyrir liina ungu. “Eg skal flnná veg eða skapa hann,”
sagði hetjan. E>að er J>etta. sem oss marga brestur, kjarkinu ogkraftinn til
að skapa vegi, Jregar engir finna>t. Við ílest college j>essa lands eru t. d.
ekki svo fá tækifæri til að vinna fyrir sér að nokkru eða öllu leyti. E>eg-
ar ungur maður hefur [>ol og ]>rek til að ganga að hverju verki sem er og
ekki skainmast síu fyrir að vinna með höndunum jafnframt heilanum og
leitar sör aðstoðar og ráða hjá sér reytidari mönnum, kemst liann oftast
áfram.
En erhin æðri inentun J>á svo eftirsóknarverð, að tilvinnandi sé að Ieggja
svo mikið í sölurnar fyrir liana; mörg beztu ár æfi sinnar og mikla peninga?
Sönn inentun verður aldrei of-dyrt keypt. Samt parf að taka fram, að
jafnvel eftirsókn eftir skólalærdómi getur gengið of-langt. I>egar allur
fjöldi manna verður svo drukkinn af skólagöngufysn, að liann fyrirlítur
önnur störf, er Jjessi lofsverða lærdóms-lönguú gengin út í öfgar sínar.
Ekki heldur ættn»j>eir að keppast eftir æðri skóla-lærdómi, sem til annars
eru tniklu betur fnllnir og gætu orðið upjibyggilegri inenn með Jiví að