Kennarinn - 01.09.1899, Side 3
-171 -
stuncla ifnað ec’,'a jarðrakt. Margir ganga á t-kóla, som ættu að vora að
] la gja íikin. Pessi saga er (la'ini uyip á pað, livernig tuargir sakjast eftir
mentun, en í pví algerlega misskilja kullun sína:
Einu sinr.i kc m ungur maður til skólastjóra eins, er var na’ n 'rægur
ftaðimaður, ('g vildi fá að lesa guðfræði og gerast prestur. Skólastjórinn
vissi tið liinn ungi maður varlítt vaxinn því starfi óg spyrliann liversvegna
Iiann sækist eflir pessu. Ungi maðurinn segist liafa fengið guðlega skip-
un til pcES. með pví kann l.afi eitt sinn séð sýn all-merkilega, som liefði
verið pannig, að hann hafi séð bjart sky á himninum og á pví í stóru letri
pessa st.afi:—p—/r, og stafirnir hljóti að pfða: far, pródika Krist. Skóla-
stjórinn hlustaði á frambnrð unga mannsins og sagði síðan: “En heyrið
pér, góðurinn niinn, stafirnir geta líka táknað: far, plæg kornakur, og pað
vildi ég miklu heldur ráðleggja yður að gera.” Ungtnonnið löt sér
petta að kenningu verða og varð síðar góður bóndi.
En pví er pá æðri mentun svo t'ftirsóknarverð fyrir pá, setn henni eru
vn-rnir? Er ! að vegna embættanna, sem mentunin oft aflar ntánni?
Eiginlega ekki. Iiver scm ætlar sör að ná í embæcti og ko.mast áfram í
pví, má .búast við örðugleikutn og stríði, sem hann ttð óreyndu getur enga
hugniynd gertsérum. Þetta er samkepninnar land og- vér lifum á dög-
um samkopninnar. E>ar setn á embættaveginum að einn sigrar, falla tíu ,
og enginn lcernst áfram nema fvrir stríð og stórkostlega baráttu. Er {>að
pá vegna fjármuna og góðra launa að maður ætti að sækjast eftir æðri
mentun? Nei. Sá clrægi sjálfan sig á tálar, sem mentunina ætlaði sér að
brúka til að verða ríkur maður. Stöður margra liinna háskólagengnu eru
iakar launaðar en staða verzlunarpjónsins. Og {>að væri að misbjóða
mentagvðjnnni að vilja nota hana “fyrir smánarlegs ávinnings sakir.”
I>ví pá sækjast eftir mentun? Af pví mentunin gerir mann að manni'
Maður á eiginlega i fyrstu að sækjast eftir mentuninni sjálfs hennar vegna,
en ekki vegtia pess, sem hún kann að hafa óbeinlínis í för með sér, Ment-
unin gerir manninn meiri mann, sé hún sönn. llún margfaldar krafta
manns. Ilún er ekki aðallega fólgin í pví, að veita manni svo og svo
marga fróðleiksmola, heldur pví, að æfa og efia hina andlegu hæfileg-
leika á sama hátt og líkamleg vinna styrkir og stælir vöðvana og gerir
mann sterkan. Maður á að læra til pess að geta orðið andlega sterk-
ur rnaður, og mentunin á að vera pannig, að hún líka geri mann andlega
góðan mann; ef hún ekki gerir, það er hún ósönn og pá um leið skaðleg
og ill. Þegar alt kemur til alls, e r alt komið undir pví, hvernig ment-
unin er; hún getur verið bæði holl og óholl.