Syrpa - 01.12.1916, Page 45

SYRPA, 4. HEFTI 1916
235
annarsstaS/ir, t. d. í Hringsdal á
Látraströnd, þar vaxa hvannarætur
franian í ldeyfunum er ekki mátt1
grafa upp sökum ummæla þessara.
Nú stalst piltur nokkur til og gróf
upp ræturnar, og hélt ekki mundi
saka, en næsta kvöld, eöa því sem
næst, drápu sig tvær kýr fram af
kleyfunum. Þessum gömlu um-
mælum þorðu menn alls ekki að
breyta á móti.
Suðvestur uppfrábænuni á Grund
er hóll einn sérstakur, sem kallaður
er Skökhóll og dregui nafn sitt af
því, að þegar undir fráfærur dróg
á sumrum, tóku smalar efcir því, að
þeir heyrðu mjög glöggt strokkhljóð
í hólnum, þá leið þeirra lá þar um,
og voru ætíð geymdar fráfærur
þangað til á Grund, hvernig sem
annars viðraði.
Maður er nefndur Gísli. Hatm
var sonur Páls prests Jónssonar er
þá var á Völlum (1833—78) í Svar-
faðardal en síðar að Viðvík í Við-
víkursveit og andaðist þar. Gísli
var bróðir Snorra, verzlunarstjóra á
Siglufirði, Gamaliels, Gríms, Jóns
og Einars verzlunarþjóns á Odde}rri
(1901). Kristín hét kona Gísla,
Kristjánsdóttir. Gísli bjó fyrst móti
föður sínum á Völlum. Svo losnaði
Grund sem þjóðjörð og fékk hann
hana til ábúðar og alira afnota.
Gísli var fábreytinn og laus við öll
hindurvitni. Það var á fyrsta bú.
skaparári hans á Grund, að hann
heyrði getið um ummæli þau er láu
á Tungunni, að ekki mætti nyta
hana, en hann kvað það hégóma
einn og hjátrú, og kvaðst vilja sjá
afleiðingarnar, og lét hanti sláhana,
enda þótt hann hefði yfirfljótanlegt
slægjuland. Svo bar ekkert til ný-
lundu fyr en leið fram undir jóla-
föstu um veturinn að Gísla dreymdi
eina nótt að kona nokkur kom til
hans þungbúin og mjög alvarleg á
svip; roskin, í gamaldagskvenbún-
ingi og sagði hann hefði breytt illa
og óhyggilega í því að láta slá
Tunguna um sumarið, þar sem hann
hefði þó heyrt ummæli þau sem á
henni lægju, og hefði nóg slægju-
land annað, og kvað hún slíkt ekki
mundi duga honum eftirleiðis nema
hann skipaðist við. Sagði hún að
Tungan væri hinar einu grasnytjar
sem hún og karl hennar hefðu búið
við allan sinn búskap, og mundi
honum þykja það smáir kostir ef
hann hefði ekki völ á meiru. Þótt-
ist Gísli þá spyrja hana hvar hún
ætti heirna. “Eg á heima hérna í
Skökhólnum,” sagði hún, “og segi
eg þér það í eitt skifti fyrir öll, að
ef þú ekki hættir uppteknum hætti
að slá Tunguna, þá muntu sjálfan
þig fyrir hitta.” Hann þóttist þá
segja : “Eg hefi tekið Grund með
öllum hennar nytjum og réttindum
og einnig fullu eftirgjaldi og þykist
því sjálfráður að færa mér öll afnot
hennar til nytja, og Tunguna mun
eg slá ef mér sýnist.” Þá leit hún
til hans svippung og segir, höst í
máli : “Jæja, súptu þá úr soðinu.’
Svo hvarf hún.—Það var eitthvað
viku seinna að Gísla dreymir, er
hann svaf í rúmi sínu, en þóttist þó
vaka, og finna einkennilega lykt,
þóttist hann þá fara á fætur og
ganga fram göngin að eldhúsdyrum
er voru að norðanverðu í göngun-
um, þykist hann sjá eldglæður
nokkrar í hlóðununt, og kventnann
krjúpandi framan við þær að blása í