Verði ljós - 01.04.1898, Side 7

55
að skortur á, tilfinning sje alt of almennur ineðalhiuna núlifandi íslend-
inga; það er eins og hinum ytri kulda í náttúrunni liafi slegið inn.
Tilfinningin hefir stórmikla þýðingu í lífi manna og þjóða. Tilfinningin
kennir mönnunum fremur öllu öðru aö meta gildi sannleikans. Það er
ekki nægilegt að sjá með sálargreindiuni eða skynseminni að eitthvað
sje satt og rjett. Þótt menn hafi sjeð það, geta þeir árum saman setið
þegjandi og aðgjörðalausir. Tyrst þegar tilfinningin hefir lsent, oss að
meta sannleikann rjettilega, gagntekur hann hug vorn og hjarta, svo að
vjer teljum það öllu hnossi æðra að höudla liann fyrir vorar eigin sálir
og leggja krapta vora fram til þess að berjast undir merkjum haus.
Tilfinningin brýnir viljann og rekur mennina af stað út úr þögninni og
þokunni, út í starfandi líf fyrir alt það, sem gott er, satt og fagurt.
Ef meira væri af tilfinningu í hrjóstum lslendinga, hefði meira verið
gert og röggsamlegar gengið fram í því, að hæta kjör alþýðunnar á ts-
landi; þá hefðu fleiri sárin á þjóðlíkama vorum verið grædd; þá hefðu
menn ekki gengið eins lengi fram lijá voðaböli drykkjuskaparins eins
og gert hefir verið. Hefðu menn haft meiri tilfinningu fyrir annara höli,
þá hefðu íslendingar ekki horft jafn-rólega á menn farast hjer unnvörp-
um í sjóinn, svo að segja á hverju ári, eins og þeir hafa gert alt til
þessa dags. Ef tilfinningin væri meiri í hjörtum hinna núlifaudi íslend-
inga, þá liefðu þeir meiri trú, trú á sigur hins góða, trú á starfsemi
sjálfs sín með drottius hjálp, meiri von um góða og farsæla líðan þjóð-
ar sinnar í framtíðinni. Það er því að þessu leyti fremur hjartamein-
semd en heilaveiki sem gengur að þjóðinni.
Og vjer viljum bæta því við, að einmitt kristindómurinu er líkleg-
asta aflið til þess að vekja þessa tilfinningu; ekkert í þessum heimi
getur kent mönnum að finna eins sárt til sakir annara eins og kristin-
dómurinn; þvi að kristindómuriun hrýtur syndarinnar fjötra af mannssál-
unum, en syndin er í insta eðli sinu þetta: að vilja eingöngu hugsa
um sjálfan sig, lifa sjer en ekki öðrum. Það er syndin, sem gjörir
Tnenu tilfinningarlausa fyrir annara böli og bágindum. —
Annar fyrirlesturinTi er um Filipp'us Melankton eptir sjera F. J.
Bergmann. Hefir höf. flutt þennan fyrirlestur í Winnipeg og víðar meðal
Vestur-íslendinga í febrúar í fyrra, til miuningar um 400 ára afmæli
Melanktons; og var það vel og fallega gert, að breiða út þekkinguua
á þeim manni meðal þjóðar vorrar. Youum vér að fyrirlesturinu prent-
aður verði til hins sama hjer heima á Islandi. Og þess gerist full þörf,
því að fólk veit lijer alment sáralitið um siðbótarverk þeirra Lúthers
og Melanktons; meira að segja, þeir munu margir vera, sem eldd liafa
hugmvnd um, að Melankton hafi verið til, og hafa þá því síður nokk-
urt lmgboð um liaus þýðingarmikla starf. Það liefði verið æskilegt, að
þessi fyi’irlestur eða aunar slíkur um Melaukton hefði birzt almenningi
einu árinu fyr; þá hefðu Melanktons-samskotin ef til vill orðið dálítið