Nýjar kvöldvökur - 01.05.1915, Síða 22

118
NYJAR KVÖLDVÖKUR.
klettinn. Sérðu nokkuð — þarna yfir á stóra
klettinum—málað með sóti?«
s>Pað er kross\«
»Já, svo er það, og hvar ætli talan 2 sé
svo? Undir krossinum — er ekki svo! Jú, það
held eg verði nú að vera! Parna sá eg ein-
mitt Indíana-Jóa standa með kertið í hendinni.«
Huck starði á þetta leyndardómsfulla teikn
og mælti svo með skjálfandi röddu: >>Við skul-
um fara héðan hið skjótasta!«
»Ertu genginn af göflunum — og skilja
gullkassann eftir ?«
»Já, við skulum bara láta hann eiga sig.
Eg er alveg hárviss um að Indiana-Jói situr
afturgenginn á gullkassanum sínum, og ekki
verður dælla að eiga við hann nú heldur en
í lifanda lifi!«
»Hvaða vitleysa! Hann er ekki hér á sveimi;
heldur mundi það vera þar sem hann dó, við
innganginn til hellisins; en það er nú spölur
þangað.«
»Nei, ekki er eg á þeirri skoðun. Eg hélt
nú annars að þú hefðir oft heyrt það, að draug-
ar halda sig gjarnast hjá peningum.«
Tumi fór nú að verða á báðum áttum, en
loks datt honum mesta snallræði í hug: »Við
erum laglegir asnar að ímynda okkur það, að
afturganga annars eins þorpara og tndiana-Jói
var, haldist við þar sem krossmark er nálægt !«
»Nei, eftir á að hyggja, þá virðist það
næsta ólíklegt að svo muni vera. Pað var gagn
að biessaður krossinn skuli vera þarna; getum
við nú óhræddir klöngrast þarna niður og leit-
að að kassanum.« (Meira.)
Bókmentir.
Altaf rignir kvæðabókunum niður hjá oss
íslendingum á þessari takmarkalausu skáldaöld.
Pað er meir en lítill andlegur kraftur, sem var-
ið er í landinu til þess að yrkja nú á tímum,
og eg held sannast að segja, að þeim atidans
kröftum væri enn betur varið til annars. Skáld-
skapurinn er eins og annað krydd, að minsta
kosti Ijóðakveðskapurinn, til þess að gera bók-
mentirnar munntamari og yndislegri, en ekki
nema hjá einstöku mönnum svo magnaður og
lífgæfur, að hann hafi veruleg áhrif eða þýð-
ingu fyrir sinn tíma. Hann málar að vísu oft
hugbrigði þau og hugsunarstefnur, sem ofan á
eru á tilteknum tímabilum og hefir því oft
mikla menningarsögulega þýðingu fyrir sinn
tíma, Iikt og rómantíkin og svo natúralisminn
á 19. öld. En það eru aðeins stórmenni, sem
mála; smámennirnir eru bergmálið eftir þeim;
það heyrist snöggvast og deyr út. Sumir mála
svartar hliðar á lífinu, annaðhvort af því að
þeim finst það vera svo, eða þeir halda það
eigi að vera svo — halda það verði betur tek-
ið eftir sér, ef þeir gera það — vita að fýsir
eyru ilt að heyra. Og svo koma aðrir á eftir
og mála enn svartara, halda það eigi við að
yrkja mest um það sem Ijótt er eða rangt, og
dæma þannig sin3 tíð eins og heilagir menn.
Hvað þeir minna mig oft á Fariseann í dæmi-
sögunni eða séra Oftedal, þessir þjóðlífsdóm-
arar í skáldskapnum, sem hafa látið skáldrit sín
flóa út yfir Norðurálfuna á síðasta mannsaldri.
Þetta hefur auðvitað náð út hingað. Við
höfum átt sand af þessum dómurum í skálda-
líki, sem hafa látið svipuna ríða um bak sinni
samtíð. Og þeir gera það enn, sumir hverjir.
Erlendis er þetta alt orðið breytt. Hér erum við
á eftir. Við eigum ennþá sáralítið af þessum létta
og vonglaða vorhug í kveðskap vorum. Helzt
er það ef til vill hjá Hannesi Blöndal. Haf-
stein hafði æðina til, en hún hefir þagað svo
lengi. Og léttu og glöðu kýmnina, gleðina yfir
lífinu vantar okkur svo að segja alveg. Og þó
er nóg til af henni í þióðinni. En því þá ekki
hjá skáldunum? Líklega af þvf að þeir halda
það sé ekki móðins, jafnvel ungu skáldin kunna
ekki við sig nema velta sér í uppgerðar sorg-
um og hörmungum, eins og þeir haldi að það
heyri til — heyri ungum og efnilegum manni
til að halda að alt hljóti að vera ilt og fara